Η περιοχή που για περισσότερα από 70 χρόνια αποτέλεσε τον πυρήνα της λιγνιτικής παραγωγής, μετασχηματίζεται σε πράσινο ενεργειακό κόμβο, απαλλαγμένο από τον λιγνίτη. Με επίκεντρο την καθαρή ενέργεια, φιλοδοξεί να διατηρήσει τον ρόλο της ως βασικού ενεργειακού πυλώνα, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, καλύπτοντας και τις ανάγκες σύγχρονων ενεργοβόρων υποδομών, όπως τα data centers.
Τους σχεδιασμούς της ΔΕΗ για τη νέα εποχή της Δυτικής Μακεδονίας παρουσίασε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Γιώργος Στάσσης, από τον Ατμοηλεκτρικό Σταθμό Καρδιάς — μια μονάδα που λειτουργούσε με λιγνίτη από το 1975 και «έσβησε» το 2021, στο πλαίσιο του προγράμματος απολιγνιτοποίησης. Στην εκδήλωση, παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, εκπροσώπων των εργαζομένων και τοπικών φορέων, ο κ. Στάσσης σημείωσε χαρακτηριστικά ότι «η ΔΕΗ ήταν, είναι και θα παραμείνει αναπόσπαστο κομμάτι της Δυτικής Μακεδονίας».
Έτσι, ενόψει και της πλήρους απολιγνιτοποίησης έως το τέλος του 2026, η ΔΕΗ προχωρά σε μια σειρά μεγάλων ενεργειακών έργων στην περιοχή, συνολικού ύψους άνω των 3,4 δισ. ευρώ. Ανάμεσα σε αυτά περιλαμβάνονται:
- Η ανάπτυξη φωτοβολταϊκών σταθμών συνολικής ισχύος 2.130 MW, με επένδυση 1,2 δισ. ευρώ.
- Έργα αποθήκευσης ενέργειας, μέσω μπαταριών και αντλησιοταμίευσης, συνολικής ισχύος 860 MW και επένδυσης 940 εκατ. ευρώ.
- Η μετατροπή της τελευταίας λιγνιτικής μονάδας της ΔΕΗ, Πτολεμαΐδα 5, σε μονάδα φυσικού αερίου ισχύος 500 MW και κόστους 400 εκατ. ευρώ.
- Μικρότερης κλίμακας παρεμβάσεις, που αξιοποιούν υφιστάμενα περιουσιακά στοιχεία, δημιουργούν θέσεις εργασίας και διαμορφώνουν ένα νέο αποτύπωμα της ΔΕΗ στην περιοχή.
Αναλυτικά οι επενδύσεις που προωθεί η ΔΕΗ σε ότι αφορά την αλλαγή του τρόπου παραγωγής ενέργειας στη Δυτική Μακεδονία συνοψίζονται στα εξής:
Εργα ΑΠΕ: Το πλάνο της εταιρείας περιλαμβάνει επενδύσεις 1,2 δισ. ευρώ για την κατασκευή φωτοβολταϊκών σταθμών στις περιοχές των πρώην ορυχείων. Συνολικά κατασκευάζονται 2.130 MW, εκ των οποίων ξεχωρίζουν:
- Ο φωτοβολταϊκός σταθμός «Φοίβη», ισχύος 550 MW, που κατασκευάζεται κοντά στην Ποντοκώμη, στο Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας. Η ονομαστική του παραγωγή αντιστοιχεί στο 1,8% της εγχώριας παραγωγής του διασυνδεδεμένου συστήματος.
- Το φωτοβολταϊκό συγκρότημα «Αμυνταίου», ισχύος 940 MW, κατασκευάστηκε σε συνεργασία με τη γερμανική RWE σε Ροδώνα, Φιλώτα, Λακκιά και Περδίκκα.
- Ο φωτοβολταϊκός σταθμός «Ηλιακό Βέλος 1», ισχύος 200 MW, κατασκευάστηκε κοντά στην Πτολεμαΐδα.
- Ο φωτοβολταϊκός σταθμός «Εξοχή 7», ισχύος 80 MW, κατασκευάζεται στο Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας.
- Ο φωτοβολταϊκός σταθμός «Ακρινή», ισχύος 80 MW, κατασκευάστηκε πλησίον του ομώνυμου χωριού του Δήμου Κοζάνης. Πέραν των φωτοβολταϊκών, ο Όμιλος ΔΕΗ έχει κατασκευάσει το αιολικό πάρκο «Κουκούλι» (4,5 MW) κοντά στη Σιάτιστα και το αιολικό πάρκο «Δούκας» (5,2 MW) πλησίον του Λεχόβου.
Έργα αποθήκευσης με αντλησιοταμίευση: Δύο νέα αντλησιοταμιευτικά έργα αξιοποιούν τις φυσικές υψομετρικές διαφορές των πρώην ορυχείων:
- Στο ορυχείο Καρδιάς, θα δημιουργηθεί έργο δυναμικότητας 320 MW για 8 ώρες, με επένδυση 430 εκατ. ευρώ και 600 θέσεις εργασίας. Θα χρησιμοποιείται ο πυθμένας του παλιού ορυχείου ως κάτω δεξαμενή.
- Στο ορυχείο Νοτίου Πεδίου, σχεδιάζεται έργο δυναμικότητας 240 MW για 12 ώρες, με κόστος 310 εκατ. ευρώ και 550 νέες θέσεις εργασίας.
Και τα δύο έργα έχουν αδειοδοτηθεί από τη ΡΑΑΕΥ και βρίσκονται σε ώριμο στάδιο σχεδιασμού. Οι πρώην εξορυκτικές ζώνες θα μετατραπούν σε τέσσερις νέες λίμνες.
Έργα αποθήκευση με μπαταρίες: Η συνολική ισχύς τους θα είναι 300 MW. Από την πρώτη ανταγωνιστική διαδικασία της ΡΑΕΥΥ, ΔΕΗ εξασφάλισε δύο έργα αποθήκευσης ενέργειας (BESS) συνολικής ισχύος 98 MW/196 MWh. Θα κατασκευαστούν το μεν πρώτο δίπλα στον ΑΗΣ Καρδιάς και το δεύτερο στον ΑΗΣ Μελίτη.
Στην τρίτη διαγωνιστική διαδικασία επελέγη για την εγκατάσταση και λειτουργία σταθμών αποθήκευσης ενέργειας ισχύος επιπλέον 50 MW/200MWh. Ο σταθμός αποθήκευσης θα κατασκευαστεί κοντά στον ΑΗΣ Αμυνταίου κοντά στο φβ ισχύος 940 MW.
Τα υπόλοιπα έργα συνολικής ισχύος 150 MW θα κατασκευαστούν στην Πτολεμαΐδα και θα γειτνιάζουν με τα φωτοβολταΐκα έργα της ΔΕΗ στην περιοχή συνολικής ισχύος 1.190MW.
Έργα Συμβατικής και Εναλλακτικής Παραγωγής: Η Πτολεμαΐδα 5 θα σβήσει με τη σημερινή της μορφή το 2026 και από το 2027 θα μετατραπεί σε μονάδα καύσης φυσικού αερίου ανοιχτού κύκλου (OCGT) ισχύος 350 MW, κάτι που εκτιμάται ότι θα δημιουργήσει 300 θέσεις εργασίας στην περιοχή. Η ΔΕΗ βρίσκεται ήδη σε συζητήσεις με τους μεγαλύτερους προμηθευτές τεχνολογίας για την επιλογή του απαραίτητου εξοπλισμού και η αδειοδότηση είναι σε εξέλιξη. Η μονάδα έχει σχεδιαστεί ώστε να μπορεί να αναβαθμιστεί, με την προσθήκη ατμοστρόβιλου, σε μονάδα συνδυασμένου κύκλου/CCGT 500 MW.
Hellenic Hydrogen: Η πρώτη βιομηχανικής κλίμακας μονάδα παραγωγής υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές που προωθεί η ΔΕΗ σε συνεργασία με Motor Oil. Θα είναι σε πρώτη φάση της τάξης των 50MW και η επένδυση θα ανέλθει σε 70 εκατ. ευρώ. Θα απασχοληθούν 300 εργαζόμενοι κατά το κατασκευαστικό στάδιο.
Νέα μονάδα Waste2Energy: Στην αυλή του λιγνίτη της Πτολεμαΐδας 5, εξετάζεται -ανάλογα και με το αδειοδοτικό πλαίσιο- μία νέα μονάδα θερμικής επεξεργασίας απορριμματογενών ενεργειακών πρώτων υλών. Προβλέπεται η εγκατάσταση γεννήτριας ισχύος περίπου 38 MW η οποία, εκτός από ηλεκτρική ενέργεια, θα μπορεί να διαθέτει και θερμική ενέργεια για την κάλυψη των αναγκών τηλεθέρμανσης της περιοχής. Πρόκειται για μια επένδυση ύψους 300 εκατ. ευρώ, η οποία αναμένεται να δημιουργήσει 200 θέσεις εργασίας κατά την κατασκευή της.
Μονάδα ΣΗΘΥΑ για τις ανάγκες τηλεθέρμανσης της Δ. Μακεδονίας: Το έργο προβλέπεται να εγκατασταθεί εντός του οικοπέδου του ΑΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ, αποτελεί εξολοκλήρου επένδυση του Ομίλου, ύψους περίπου 80 εκατ. ευρώ και αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία έως το τέλος του 2026.
Σύγχρονοι πυκνωτές για εξισορρόπηση του συστήματος υπερυψηλής τάσης: Στον ΑΗΣ Καρδιάς, οι παλαιές γεννήτριες των Μονάδων 3 και 4 θα μετατραπούν σε σύγχρονους πυκνωτές που συμβάλλουν στη σταθεροποίηση του συστήματος υπερυψηλής τάσης. Έχει ήδη ξεκινήσει τη διαδικασία επιλογής αναδόχου, μετά την ολοκλήρωση των απαιτούμενων αδειοδοτήσεων, ενώ η επένδυση εκτιμάται στα 30 εκατ. ευρώ.
Περίπου 130 εκατ. ευρώ θα επενδυθούν στις αποσύρσεις κτηρίων, εγκαταστάσεων, μέσων παραγωγής κ.α., τα οποία συνδέονται με την παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κάποιον άλλο σκοπό παραγωγής ενέργειας.
