Στο πλαίσιο της διάσκεψης των μερών των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP26) στη Γλασκόβη, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και ο Μπιλ Γκέιτς, ιδρυτής του ιδρύματος Breakthrough Energy, καθώς και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, Βέρνερ Χόιερ, προχώρησαν επίσημα στη σύναψη μιας πρωτοποριακής σύμπραξης με σκοπό την ενίσχυση των επενδύσεων σε κρίσιμες κλιματικές τεχνολογίες. Η χθεσινή υπογραφή του μνημονίου συμφωνίας αποτελεί συνέχεια της αρχικής ανακοίνωσης που έγινε στην υπουργική διάσκεψη της αποστολής «Καινοτομία» τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους.
Η σύμπραξη μεταξύ της Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και του προγράμματος Breakthrough Energy Catalyst θα κινητοποιήσει έως και 820 εκατ. ευρώ (1 δισ. δολάρια) κατά την περίοδο 2022-2026 με σκοπό την επιτάχυνση της εφαρμογής και της εμπορευματοποίησης καινοτόμων τεχνολογιών που θα συμβάλουν στην υλοποίηση των φιλοδοξιών της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ για το κλίμα με ορίζοντα το 2030. Κάθε ευρώ δημοσίων πόρων αναμένεται να μοχλεύσει ιδιωτικά κεφάλαια ύψους τριών ευρώ.
Οι επενδύσεις θα κατευθυνθούν σε ένα χαρτοφυλάκιο έργων με έδρα στην ΕΕ που εμφανίζουν μεγάλες δυνατότητες σε τέσσερις τομείς:
το καθαρό υδρογόνο
τα βιώσιμα καύσιμα αεροσκαφών
την απευθείας δέσμευση από τον αέρα
την αποθήκευση ενέργειας για μεγάλα χρονικά διαστήματα
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε σχετικά: «Ήρθε η ώρα να αναλάβουμε δράση. Για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική πρόκληση, πρέπει να επενδύσουμε σε καινοτομίες υψηλού κινδύνου και να εξαλείψουμε το πρόσθετο κόστος των καθαρών τεχνολογιών, το οποίο συνδέεται με την εμπορευματοποίηση των νέων τεχνολογιών. Ανυπομονώ να κυκλοφορήσουν οι τεχνολογίες αυτές στην αγορά. Η σύμπραξη μεταξύ της ΕΕ και του προγράμματος Breakthrough Energy Catalyst αποτελεί ένα ακόμη βήμα προς την επίτευξη του στόχου μας: να καταστεί η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος και η πρώτη ήπειρος της κλιματικής καινοτομίας. Ευελπιστώ ότι τα κράτη μέλη, η βιομηχανία και άλλοι φορείς θα συμμετάσχουν στον αγώνα για κλιματική καινοτομία.»
Ο Βέρνερ Χόιερ, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, δήλωσε: «Για να επιτύχουμε τους στόχους του Παρισιού για το κλίμα, χρειαζόμαστε μια παγκόσμια τεχνολογική επανάσταση και μαζικές επενδύσεις σε ρηξικέλευθες καινοτομίες. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων διαθέτει ισχυρό ιστορικό επιδόσεων όσον αφορά τη χρηματοδότηση των τεχνολογιών που βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο και συμβάλλει στην ευρύτερη εφαρμογή τους ώστε να καταστούν πιο οικονομικά προσιτές. Σήμερα [σ.σ. χθες] χρησιμοποιούμε την εμπειρογνωσία αυτή για να επιτύχουμε τους φιλόδοξους στόχους της ΕΕ για το κλίμα. Χαίρομαι ιδιαίτερα που μπορούμε σήμερα [σ.σ. χθες] να ανακοινώσουμε μια νέα σύμπραξη με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το πρόγραμμα Breakthrough Energy Catalyst με σκοπό τη στήριξη των μελλοντικών πράσινων λύσεων και την οικοδόμηση ενός πράσινου μέλλοντος για όλους και όλες μας.»
Ο Μπιλ Γκέιτς, ιδρυτής του ιδρύματος Breakthrough Energy, δήλωσε: «Η επίτευξη μηδενικού ισοζυγίου εκπομπών θα είναι ένα από τα δυσκολότερα επιτεύγματα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Θα απαιτήσει νέες τεχνολογίες, νέες πολιτικές και νέες συμπράξεις μεταξύ του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα σε πρωτοφανή κλίμακα. Η σύμπραξη με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα συμβάλει στην επιτάχυνση της ευρείας υιοθέτησης κλιματικών λύσεων, οι οποίες θα δημιουργήσουν καθαρές βιομηχανίες και ευκαιρίες απασχόλησης σε ολόκληρη την Ευρώπη για τις επόμενες γενιές.»
Η σύμπραξη μεταξύ της ΕΕ και του προγράμματος Breakthrough Energy Catalyst θα επικεντρωθεί σε τεχνολογίες με αναγνωρισμένες δυνατότητες μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου —οι οποίες όμως είναι πολύ δαπανηρές επί του παρόντος— ώστε να εφαρμοστούν σε κλίμακα που θα τους επιτρέπει να ανταγωνιστούν τις τεχνολογίες που βασίζονται στα ορυκτά καύσιμα. Θα φέρει σε επαφή τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα για επενδύσεις σε μεγάλης κλίμακας έργα επίδειξης.
Τόσο η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (με τη χρήση πόρων της Επιτροπής) όσο και το πρόγραμμα Breakthrough Energy Catalyst θα παράσχουν ισοδύναμα ποσά επιχορηγήσεων και χρηματοοικονομικών επενδύσεων στα έργα. Στο πλαίσιο της συμβολής του, το πρόγραμμα Breakthrough Energy Catalyst θα κινητοποιήσει τους εταίρους ώστε να επενδύσουν σε έργα και/ή να αγοράσουν τα παραγόμενα πράσινα προϊόντα.
Με τη στήριξη των εν λόγω τεχνολογιών στη φάση αυτή της διαδικασίας επίδειξης και με τη δημιουργία μιας αγοράς για τα εν λόγω πράσινα προϊόντα, η σύμπραξη μεταξύ της ΕΕ και του προγράμματος Breakthrough Energy Catalyst θα μειώσει το πρόσθετο κόστος τους (δηλαδή, το κόστος τους θα μειωθεί τελικά σε επίπεδα ανταγωνιστικά με τις επιλογές που βασίζονται στα ορυκτά καύσιμα). Αυτό θα συμβάλει στην επιτάχυνση της υιοθέτησής τους σε παγκόσμιο επίπεδο και θα οδηγήσει σε ανεξαρτησία από τα καθεστώτα δημόσιας στήριξης.
Η χρηματοδότηση της ΕΕ για τη σύμπραξη θα προέλθει από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» και το Ταμείο Καινοτομίας και θα τελεί υπό τη διαχείριση του InvestEU σύμφωνα με τις καθιερωμένες διαδικασίες διακυβέρνησης. Το πρόγραμμα Breakthrough Energy Catalyst θα κινητοποιήσει ισοδύναμα ιδιωτικά κεφάλαια και κεφάλαια φιλανθρωπικού σκοπού για τη στήριξη βασικών κλιματικά έξυπνων τεχνολογιών με σκοπό την επιτάχυνση της μετάβασης προς βιώσιμα βιομηχανικά οικοσυστήματα στην Ευρώπη. Στο πλαίσιο της σύμπραξης μεταξύ της ΕΕ και του προγράμματος Breakthrough Energy Catalyst, θα είναι επίσης δυνατή η πραγματοποίηση εθνικών επενδύσεων από τα κράτη μέλη της ΕΕ μέσω του InvestEU ή σε επίπεδο έργων. Τα πρώτα έργα αναμένεται να επιλεγούν το 2022.
