Οι πρόσφατες ανακοινώσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας αποτελούν την πέμπτη αναμόρφωση του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου και τις πλέον αρνητικές – από άποψη συνεπειών – παρεμβάσεις που επιχειρεί ο κ. Κωστής Χατζηδάκης εντός ενάμισι έτους, όσο ηγείται στο ΥΠΕΝ.

Με τις ανακοινώσεις αυτές επιβάλλονται κατάφορα άδικες επιβαρύνσεις στους παραγωγούς ΑΠΕ, ενώ σηματοδοτείται ο αποκλεισμός των μικρομεσαίων επενδυτών ΑΠΕ από τον ενεργειακό χάρτη της χώρας. Ποτέ άλλοτε μία ανακοίνωση υπουργού Περιβάλλοντος & Ενέργειας δεν επέσυρε τόσο πολλές και τόσο αρνητικές συνέπειες για την ίδια τη χώρα μας.

Αναλυτικά, οι εξαιρετικά δυσμενείς επιπτώσεις ανά τομέα παρεμβάσεων, όπως αυτές ανακοινώθηκαν από το ΥΠΕΝ, έχουν ως εξής:

Α. Χρηματοοικονομικά μέτρα

1) Φορτώνει το έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ στις πλάτες των παραγωγών ΑΠΕ

Για μία ακόμη φορά το έλλειμμα του Ειδικού Λογαριασμού Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΕΛΑΠΕ) καλούνται να το πληρώσουν οι μικροί επενδυτές ΑΠΕ. Αφού ο κ. Κωστής Χατζηδάκης «χρηματοδότησε» το success story της ΔΕΗ με τα χρήματα του ΕΛΑΠΕ, μέσω της μείωσης του Ειδικού Τέλους Μείωσης Εκπομπών Αερίων Ρύπων (ΕΤΜΕΑΡ), προχωράει τώρα και στην επιβολή έκτακτης εισφοράς 6% επί του τζίρου για το 2020, όσον αφορά στους μικρομεσαίους επενδυτές ΑΠΕ. Είναι η τέταρτη παρέμβαση που οδηγεί σε έκτακτη εισφορά ή «κούρεμα» τιμής (ταρίφας) για τους επενδυτές ΑΠΕ.

2) Εμπεδώνει την πεποίθηση στους μικρομεσαίους παραγωγούς ότι οι μεγάλοι και οι ισχυροί «παίκτες» απολαμβάνουν ιδιαίτερη προστασία

Την ίδια στιγμή, το ΥΠΕΝ απαλλάσσει αδικαιολόγητα από την επιβολή έκτακτης εισφοράς όλα τα μεγάλα αιολικά πάρκα που κατασκευάστηκαν από το 2016 και μετά, συνολικής ισχύος άνω των 700 MW, και τα οποία ανήκουν σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους (ENEL, TERNA κ.ά.), χαρίζοντας έτσι στους ιδιοκτήτες τους πάνω από 25 εκατ. €. Εάν η αιτία του ελλείμματος του ΕΛΑΠΕ ήταν η διάδοση της ασθένειας COVID-19, όπως διατεινόταν ο κ. Χατζηδάκης, προφανώς η έκτακτη εισφορά έπρεπε να επιβληθεί και σ΄ αυτά τα έργα ΑΠΕ και να μην «πέσει» μόνο στις πλάτες των μικροεπενδυτών ΑΠΕ. Η εν λόγω διάκριση είναι άδικη και εξοργιστική!

Το περίεργο είναι ότι, ενώ από τα υπόλοιπα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί και προταθεί (π.χ. 200 εκατ. € από Ταμείο Ανάκαμψης κ.ά.) συνάγεται ότι δε συντρέχει ανάγκη επιβολής έκτακτης εισφοράς, ο κ. Χατζηδάκης εμμένει σ΄ αυτήν, προκαλώντας εύλογες απορίες για την τιμωρητική στάση σε βάρος των μικρομεσαίων επενδυτών.

3) Προστατεύει την κλάδο της προμήθειας

Την ίδια, ιδιότυπη ασυλία απολαμβάνουν από τον κ. Χατζηδάκη και οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίοι αισχροκερδούν, λόγω της διείσδυσης των ΑΠΕ και της μείωσης της Οριακής Τιμής Συστήματος (νυν Τιμής Εκκαθάρισης Αγοράς Επόμενης Ημέρας) που αυτή συνεπάγεται. Τα κέρδη του κλάδου της προμήθειας, με κυριότερο «παίκτη» τη ΔΕΗ, υπερβαίνουν, όπως υπολογίζεται, το ποσό των 2 δισ. € κατά τη χρονική περίοδο από το 2018 έως το 2021, συμπεριλαμβανομένου και του διαστήματος της πανδημίας του νέου κορονοϊού, κυρίως λόγω της επιδότησης από την ανάπτυξη των ΑΠΕ. Παρά ταύτα, οι προμηθευτές καλούνται να πληρώσουν έκτακτη εισφορά μόλις 110 εκατ. €! Αυτό ο κ. Χατζηδάκης το αποκαλεί δίκαιη αντιμετώπιση.

Είμαστε πολύ περίεργοι να δούμε εάν αυτά τα κέρδη δισεκατομμυρίων ευρώ θα αποτυπωθούν στις οικονομικές καταστάσεις της ΔΕΗ. Αν όχι, τότε αυτό θα σημαίνει σαφώς ότι καμία διαθρωτική αλλαγή της νέας διοίκησης της ΔΕΗ, υπό τον κ. Γεώργιο Στάσση, δεν έχει τελεσφορήσει, ενώ η όποια βελτίωση θα είναι καθαρά συγκυριακή και θα οφείλεται στην ενίσχυση των ΑΠΕ. Ίσως o EΛΑΠΕ θα πρέπει να ανταμειφτεί με σημαντικό ποσοστό των μετοχών της ΔΕΗ! Ας σημειωθεί ότι τα οφέλη της ΔΕΗ από τις ΑΠΕ κατά την περίοδο από το 2018 έως σήμερα, υπερβαίνουν τη χρηματιστηριακή αξία της επιχείρησης κατά το 2018!

4) Εδραιώνει στη χώρα μας καθεστώς επενδυτικής ανυποληψίας

Εκτός των άλλων, η επιβολή έκτακτης εισφοράς εδραιώνει το καθεστώς επενδυτικής ανυποληψίας και κρατικής αναξιοπιστίας, στο οποίο έχει διολισθήσει η χώρα μας. Όποιος θέλει πλέον να επενδύσει στην Ελλάδα, θα γνωρίζει ότι υπάρχει όχι απλώς η πιθανότητα, αλλά η βεβαιότητα να έρθει εκ των υστέρων η κυβέρνηση και να αλλάξει τα συμφωνηθέντα. Με τον τρόπο αυτό, ο κ. Χατζηδάκης οδηγεί τους επενδυτές να εμπεδώσουν την πεποίθηση ότι στην Ελλάδα υπάρχει «κουλτούρα επενδυτικής αστάθειας».

Όσον αφορά στα χρηματοοικονομικά μέτρα, προτείνουμε:

• Να απαλειφθεί ολοσχερώς η εισφορά επί του τζίρου σε βάρος των παραγωγών ΑΠΕ
• Να αυξηθούν οι εισροές κεφαλαίων προς τον ΕΛΑΠΕ, μέσω της αύξησης του ποσοστού πώλησης δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων στο 85%
• Να ενεργοποιηθεί η αγορά των εγγυήσεων προέλευσης
• Το επιπλέον κόστος να καλυφθεί από την κλάδο της προμήθειας, που εμφανίζει υπερκέρδη, λόγω της μεγάλης διείσδυσης ΑΠΕ.
• Να δημιουργηθεί μηχανισμός αντιστάθμισης για τη χρέωση της προμήθειας. Ο μηχανισμός αυτός θα λειτουργεί ανεξάρτητα και θα ενεργοποιείται, όταν μειώνεται η Τιμής Εκκαθάρισης Αγοράς Επόμενης Ημέρας (CMP) σε έκτακτες συνθήκες, αποδίδοντας στον ΕΛΑΠΕ μέρος του οφέλους που έχει o κλάδος της προμήθειας από τη διείσδυση των ΑΠΕ.

Β. Διαρθρωτικά μέτρα

Τα διαρθρωτικά μέτρα που ανακοινώθηκαν, επιβεβαιώνουν τη βούληση του υπουργού Περιβάλλοντος & Ενέργειας να αποκλειστούν οι μικρομεσαίοι παραγωγοί, προκειμένου να απομείνει ηλεκτρικός χώρος για τους μεγάλους «παίκτες». Είναι δε τόσο μεγάλος ο ζήλος που επέδειξε το υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας για τα μέτρα αυτά και ταυτόχρονα τόσο έντονη η βιασύνη να εφαρμοστούν, ώστε υπέπεσε σε πολλά λάθη και αντιφάσεις.

Και εξηγούμε:

1. Το Μάρτιο 2020 με υπουργική απόφαση (βλ. ΦΕΚ 1045/Β/26-3-2020) ορίστηκε νέο νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο καθόριζε το μοντέλο ανάπτυξης των έργων ΑΠΕ έως τον Απρίλιο του 2022. Δυστυχώς, ο κ. Χατζηδάκης έρχεται μέσα σε λίγους μήνες να ακυρώσει τη δική του απόφαση και με την επιλογή του να παγιδεύσει χιλιάδες μικρούς επενδυτές, που έσπευσαν να τον πιστέψουν, δαπανώντας ήδη αρκετά μεγάλα ποσά μέχρι σήμερα.
2. Επιλέγει να θέσει δύο «κόφτες», όσον αφορά στα έργα των μικροεπενδυτών.Ο πρώτος «κόφτης» είναι η ημερομηνία της 31^ης Δεκεμβρίου 2020 σχετικά την πληρότητα των υποβληθέντων φακέλων. Από το Μάρτιο 2020, που ο ίδιος υπέγραψε την υπουγική απόφαση, μέχρι και σήμερα η χώρα μας βρισκόταν κατά τους μισούς μήνες σε καθολικό lockdown και κατά τους υπόλοιπους μήνες οι υπηρεσίες της υπολειτουργούσαν. Έτσι, οι περισσότεροι επενδυτές που έθεσαν σε κίνηση τις σχετικές ενέργειες, μετά την έκδοση της υπουργικής απόφασης, βρίσκονται ακόμη στη μέση της διαδικασίας ολοκλήρωσης των φακέλων τους και είναι αδύνατον να προλάβουν να τους συμπληρώσουν μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2020. Για παράδειγμα, υπάρχουν τοπικές ΔΑΟΚ, που για να εκδώσουν τη σχετική βεβαίωση, χρειάζονται 3-4 μήνες σε συνθήκες προ Covid-19. Ανάλογες καθυστερήσεις ισχύουν και σε άλλες εμπλεκόμενες υπηρεσίες.Ο δεύτερος «κόφτης» είναι η ημερομηνία της 30^ης Ιουνίου 2021 για τις Ενεργειακές Κοινότητες και η ημερομηνία της 31^ης Δεκεμβρίου 2021 για τα υπόλοιπα μικρά έργα. Είναι πρόδηλο το μένος του υπουργού Περιβάλλοντος & Ενέργειας κατά των Ενεργειακών Κοινοτήτων, καθώς, με βάση την πρότασή του, ένα έργο Ενεργειακής Κοινότητας, ισχύος 500kW, έχει προθεσμία έως τις 30 Ιουνίου 2021 και ένα ιδιωτικό έργο, ακριβώς ίδιας ισχύος, έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021. Με τον τρόπο αυτό το ΥΠΕΝ εξωθεί τις Ενεργειακές Κοινότητες σε χειρότερο καθεστώς, έναντι των ιδιωτών, γεγονός που βεβαίως παραβιάζει την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2019/944, άρθρο 16.Επιπρόσθετα, οι περιφέρειες υπηρεσίες του ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ δεν εκδίδουν όρους σύνδεσης με τους ίδιους ρυθμούς. Ο ΔΕΔΔΗΕ Κεντρικής Ελλάδος έχει εξετάσει αιτήματα του Απριλίου του 2020, ενώ ο ΔΕΔΔΗΕ Μακεδονίας – Θράκης εξετάζει αιτήματα του Απριλίου 2019. Συνεπώς, όσοι υποβάλλουν αιτήσεις στην Κεντρική Ελλάδα, θα είναι ευνοημένοι, έναντι αυτών που θα καταθέσουν αιτήματα στη Μακεδονία – Θράκη.Εν τέλει, δεν εξυπηρετεί σε τίποτε αυτή η ανισομερής μεταχείριση, αφού κατά πάσα πιθανότητα τα υποβληθέντα αιτήματα θα εξεταστούν όλα. Και όσοι δε θα προλάβουν και τελικώς αποκλειστούν, θα είναι τόσο λίγοι, ώστε πράγματι δεν αξίζει όλη αυτή η αναστάτωση και η αγωνία που θα βιώσουν οι επενδυτές.
3. Ενώ θέτει ασφυκτικά χρονικά όρια για τους μικροεπενδυτές, αφήνει στο απυρόβλητο μεγάλα αιολικά πάρκα, ισχύος περίπου 800 MW, να συνδεθούν εντός του 2021 με υψηλές τιμές αναφοράς (ταρίφες) που έχουν κατοχυρωθεί από το 2016, δίνοντάς τους συνεχείς παρατάσεις!Η επιτυχία του πολιτικού σχεδιασμού σε μία χώρα (αλλά και σε οποιονδήποτε οργανισμό, εταιρία κ.ά.) φαίνεται από τη διάρκειά του μέχρι την επόμενη τροποποίηση. Η αλλαγή σχεδιασμού και δη υπουργικής απόφασης μέσα σε λίγους μήνες καταδεικνύει είτε άγνοια είτε ιδιαίτερη μέριμνα υπέρ των μεγαλοεπενδυτών. Ας μας απαντήσει ο κ. Χατζηδάκης τι από τα παραπάνω ισχύει.

Τι ζητάμε:

1. Η καταληκτική ημερομηνία της 31^ης Δεκεβρίου 2020 για την πληρότητα των φακέλων να παραταθεί για ένα τετράμηνο, λόγω Covid-19, ώστε να δοθεί η δυνατότητα σε όσους έχουν ήδη αρχίσει να κάνουν δαπάνες για την αδειοδότηση έργων, να προλάβουν να συμπληρώσουν τους φακέλους τους.
2. Να καταργηθεί εντελώς η δεύτερη καταληκτική ημερομηνία. Όσοι φάκελοι υποβληθούν με πληρότητα, πρέπει να εξεταστούν και να διεκπεραιωθούν. Ο ρόλος του κράτους δεν είναι να τιμωρεί τους επενδυτές, λόγω της αδυναμίας των ίδιων των υπηρεσιών του. Ο επενδυτής δεν έχει καμία ευθύνη, μετά την υποβολή του φακέλου, για το χρονοδιάγραμμα εξέτασής του – αυτό είναι αποκλειστικώς θέμα του ΔΕΔΔΗΕ. Σε αντίθετη περίπτωση, θα προκύψουν δυσάρεστες καταστάσεις με άσκηση πιέσεων προς τις τοπικές υπηρεσίες του ΔΕΔΔΗΕ.
3. Οι διαγωνισμοί που θα προκύψουν για τα μικρά έργα πρέπει να διασφαλιστούν, ώστε να αποφευχθούν φαινόμενα που ζήσαμε στους προηγούμενους διαγωνισμούς και σύμφωνα με τα οποία μεγάλες εταιρίες «κατέβαζαν» τεράστιο πλήθος έργων.

Για την ΠΟΣΠΗΕΦ

Γιάννης Παναγής Πέτρος Τσικούρας

Πρόεδρος Γενικός Γραμματέας