Φέτος ήταν η τρίτη φορά που μετείχα στην αντιπροσωπεία του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, ως συνεισηγητής των θέσεων του, στην Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα (COP27). Το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων όφειλε να είναι καλύτερο, αλλά μπορούσε να είναι και πολύ χειρότερο δεδομένου ότι τα λόμπι ήταν τόσο ισχυρά που κάλλιστα μπορούσαν να θεωρηθούν η μεγαλύτερη μετέχουσα χώρα.

Στα θετικά της φετινής Διάσκεψης για το Κλίμα (COP27) είναι αναμφίβολα η ιστορική απόφαση για κλιματικές αποζημιώσεις (loss & damage fund). Αποτελεί την αποδοχή της ευθύνης του αναπτυγμένου κόσμου για την υπερθέρμανση του πλανήτη την οποία καλείται πλέον να αναλάβει στην πράξη, αποτιμώντας το κόστος των επιλογών μας, όχι μόνο θεωρητικά, ηθικά ή επιστημονικά, αλλά σε χρήματα, στο κόστος παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών.

Μέχρι σήμερα το κλιματικό βάρος παραγωγής και κατανάλωσης αγαθών στο βόρειο ημισφαίριο, πλήττει κατά κύριο λόγο το νότιο ημισφαίριο και όσους δεν έχουν καμία συμμετοχή στο δικό μας κλιματικό “πάρτι”. Για να το πούμε απλά, εμείς καίγαμε CΟ2 και οι άλλοι πνίγονταν από πλημμύρες ή εγκατέλειπαν τη γη τους γιατί δεν ήταν πια καλλιεργήσιμη λόγω ξηρασίας δημιουργώντας συγκρούσεις και προσφυγικές, μεταναστευτικές ροές.

Ο λογαριασμός, όμως, έρχεται και σε εμάς, με μεγάλη ταχύτητα, όσο κι αν προσπαθούμε να δούμε τις επιπτώσεις ως μεμονωμένα καιρικά φαινόμενα. Σε κεντρική και βόρεια Ευρώπη πληθαίνουν τα φαινόμενα κλιματικής ανωμαλίας με επιπτώσεις στην οικονομία και την παραγωγή ενέργειας, όπως είδαμε με το Ρήνο, ενώ ακόμα και στη δική μας γειτονιά, η ανατολική Μεσόγειος, υπερθερμαίνεται με διπλάσια ταχύτητα από τον υπόλοιπο πλανήτη.

Η πρόταση της ΕΕ για διεύρυνση των υπόχρεων συμμετοχής σε έναν τέτοιο μηχανισμό ως χρηματοδότες δημιουργεί την υπόνοια πως επιχειρείται μία μετατόπιση του βάρους, όταν μέχρι το 2015 οι ΗΠΑ ευθύνονταν για το 26% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, η ΕΕ των 28 για 23%, η Κίνα για 12 % και όλη η Αφρική για μόλις 4% με όλες τις χώρες του παγκόσμιου νότου να μην ευθύνονται ούτε για το 10%. Θα υπάρξουν ισχυρές διαβουλεύσεις μέχρι την COP28 όπου θα πρέπει να ληφθούν γενναίες και κυρίως δίκαιες αποφάσεις.

Όσο κι αν η απόφαση για τις κλιματικές αποζημιώσεις ήταν θετική, η φετινή COP27 κατέστη απογοητευτική σε ό,τι αφορά κάθε απόφαση για την παύση στην χρήση ορυκτών καυσίμων, στον προσδιορισμό της Κλιματικής Προσαρμογής, στην διαφάνεια εντείνοντας την αίσθηση πως υπάρχουν συμφωνίες “κάτω από το τραπέζι” σε ό,τι αφορά τις αγορές άνθρακα, ενώ ο φετινός οικοδεσπότης της Διάσκεψης δεν είχε πολλά να προσφέρει στην κατεύθυνση της Δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Στα θετικά και οφείλουμε να το τονίζουμε με κάθε ευκαιρία μετά την έλευση ηγετών όπως του Τραμπ στις ΗΠΑ και του Μπολσονάρο στη Βραζιλία, η διαρκής αναφορά στην έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για το Κλίμα (ΙPCC) και η αποδοχή των επιστημονικών ευρημάτων ως την απόλυτη βάση για κάθε συζήτηση. Αξιοσημείωτο τέλος, οι φωνές που πληθαίνουν κάθε χρονιά που περνάει για ένα νέο Bretton Woods, σηματοδοτώντας στο υψηλότερο επίπεδο πως η κλιματική κρίση δεν είναι παρά η απεικόνιση των αδιεξόδων του οικονομικού μας μοντέλου στο περιβάλλον. Οι λύσεις που καλούμαστε να βρούμε και να εφαρμόσουμε δεν είναι κλιματικές ή περιβαλλοντικές, αλλά βαθιές τομές δημοκρατίας και μείωσης των ανισοτήτων - διακρατικά αλλά και μέσα σε κάθε κοινωνία ξεχωριστά.

(Ο Πέτρος Κόκκαλης είναι ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και μέλος της αντιπροσωπείας του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου στην Διάσκεψη για το Κλίμα των Ηνωμένων Εθνών στην Αίγυπτο).