«Η αφρικανική ήπειρος θα είναι πιθανότατα ο σημαντικότερος εταίρος της Ευρώπης όσον αφορά στην ανάπτυξη του τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας», δήλωσε ο Τίμερμανς κατά τη διάρκεια συνέντευξης στη συνέλευση του Διεθνούς Οργανισμού Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (IRENA) στο Άμπου Ντάμπι.
Ενώ η Ευρώπη αυξάνει την εγχώρια παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, θα πρέπει επίσης να κοιτάξει πέρα από τα σύνορά της για να εξασφαλίσει τα επίπεδα που χρειάζεται. Για να καλύψει το κενό, πολλοί στην ΕΕ στρέφουν το βλέμμα τους στην Αφρική, όπου υπάρχει μεγάλο δυναμικό για την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας – ιδίως ηλιακής ενέργειας.
«Ξεκινάς με τους γείτονές σου», δήλωσε ο Τίμερμανς, επισημαίνοντας τις πιθανές συνεργασίες με την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και της Βόρειας Αφρικής.
Αυτό περιλαμβάνει σχέδια για την εισαγωγή ανανεώσιμης ηλεκτρικής ενέργειας από την Αίγυπτο στην Ελλάδα μέσω υποθαλάσσιου καλωδίου που βρίσκεται ήδη υπό κατασκευή.
Το υποθαλάσσιο καλώδιο, το οποίο έχει προϋπολογισμό 3,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, θα μπορεί να μεταφέρει 3.000 μεγαβάτ ηλεκτρικής ενέργειας από την Αίγυπτο στην Ελλάδα, αντικαθιστώντας 4,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ορυκτού φυσικού αερίου κάθε χρόνο, σύμφωνα με τον όμιλο Κοπελούζου που αναπτύσσει το έργο.
Το Μαρόκο είναι ένας άλλος προφανής υποψήφιος για καλωδιακή σύνδεση με την Ευρώπη, καθώς αναπτύσσεται ο τομέας των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, δήλωσε ο Τίμερμανς.
Για τις χώρες που βρίσκονται πιο μακριά, επεσήμανε τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει το υδρογόνο στη μεταφορά ανανεώσιμης ενέργειας στην Ευρώπη. Το υδρογόνο μπορεί να παραχθεί με τη χρήση πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας και στη συνέχεια να μεταφερθεί όπου χρειάζεται η ενέργεια.
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα χρειαστεί περισσότερο πράσινο υδρογόνο από ό,τι μπορούμε να παράγουμε εμείς οι ίδιοι, γι’ αυτό αναζητούμε χώρες όπου μπορεί να παραχθεί πράσινο υδρογόνο», δήλωσε ο Τίμερμανς στη EURACTIV.
Υπάρχουν ήδη αρκετοί χώροι συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ και της Αφρικής όσον αφορά στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της ενεργειακής εταιρικής σχέσης ΕΕ-Αφρικής, η οποία επιδιώκει να αυξήσει την πρόσβαση σε οικονομικά προσιτές και βιώσιμες ενεργειακές υπηρεσίες, να στηρίξει τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και να προωθήσει την ενεργειακή απόδοση στην ήπειρο.
Η ΕΕ έχει επίσης υπογράψει μνημόνιο κατανόησης με τη Ναμίμπια για τις κρίσιμες πρώτες ύλες και το υδρογόνο, το οποίο αποσκοπεί «στη διασφάλιση της ανάπτυξης ενός ασφαλούς και βιώσιμου εφοδιασμού με πρώτες ύλες, διυλισμένα υλικά και ανανεώσιμο υδρογόνο για τη στήριξη του πράσινου και ψηφιακού μετασχηματισμού των οικονομιών των εταίρων».
Επιπλέον, υπάρχει η εταιρική σχέση ΕΕ-Αιγύπτου για το ανανεώσιμο υδρογόνο, η οποία εξετάζει την καθιέρωση μακροπρόθεσμης συνεργασίας για το πράσινο υδρογόνο με στόχο την επιτάχυνση της απεξάρτησης των ενεργειακών συστημάτων από τον άνθρακα.
Ωστόσο, η Ισπανίδα υπουργός οικολογικής μετάβασης Τερέσα Ριμπέρα λέει ότι η συνεργασία της ΕΕ με ξένα έθνη μπορεί να λάβει διαφορετικές μορφές, με τις ανάγκες και τις δυνατότητες να διαφέρουν σημαντικά από χώρα σε χώρα.
«Υπάρχουν ορισμένες χώρες που θα ήταν ιδανικές για να φιλοξενήσουν λύσεις μικρής κλίμακας που μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά από την αρχή. Άλλες χώρες είναι έτοιμες να προχωρήσουν σε έναν πολύ πιο βιομηχανικό μετασχηματισμό του ενεργειακού συστήματος, εκσυγχρονίζοντας τα δίκτυα κ.ο.κ.», δήλωσε στη EURACTIV κατά τη συνέλευση του IRENA.
Η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει τη σχέση της με τις χώρες της Βόρειας Αφρικής, οι οποίες έχουν παρόμοιες γεωγραφικές και κλιματικές συνθήκες με το μεγαλύτερο μέρος της Νότιας Ευρώπης, είπε. Παράλληλα, θέλει η Ευρώπη να είναι περισσότερο παρούσα στις χώρες της Κεντρικής Αφρικής, αλλά με διαφορετική προσέγγιση, εξετάζοντας τη δικαιοσύνη και την πρόσβαση στις ευκαιρίες.
Για τις πλούσιες χώρες που παράγουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο, όπως αυτές της Μέσης Ανατολής, «είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι θα πραγματοποιηθεί ο πραγματικός μετασχηματισμός των δικών τους οικονομιών», δήλωσε η Ριμπέρα.
«Νομίζω ότι ο διάλογος, η συνεργασία σχετικά με το πώς θα οργανωθεί αυτή η ενεργειακή μετάβαση, πώς θα διευκολυνθεί ο διάλογος για να διασφαλιστεί ότι θα επενδύσουμε εκεί που πρέπει να επενδύσουμε, είναι επίσης σημαντικός, ιδίως σε αυτή την ενεργειακή κρίση που περνάμε», είπε.
Όμως, καθώς η Ευρώπη επιδιώκει να αντικαταστήσει το ρωσικό φυσικό αέριο με εναλλακτικές λύσεις, θα πρέπει επίσης να έχει επίγνωση του αντίκτυπου που έχει ο αγώνας της για ενέργεια στις διεθνείς αγορές, ιδίως εάν αυξάνει τις τιμές και περιορίζει την πρόσβαση άλλων χωρών.
«Η Ευρώπη θα πρέπει επίσης να παρέχει πρόσθετη στήριξη για να διασφαλίσει ότι οι άλλοι δεν θα υποφέρουν εξαιτίας της ευρωπαϊκής αντίδρασης», είπε.
Αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας στην Αφρική
Η συνεργασία δεν αφορά μόνο τη διασφάλιση του εφοδιασμού της Ευρώπης, αλλά και την ανάπτυξη των υποδομών και τη βελτίωση της πρόσβασης της Αφρικής στην ενέργεια, δήλωσε ο Φίλιπ Χένρι, υπουργός για το κλίμα και την ενέργεια της περιφέρειας Βαλλονίας του Βελγίου.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, λιγότερο από το ήμισυ του πληθυσμού της Δυτικής Αφρικής έχει πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια. Και σχεδόν 600 εκατομμύρια άνθρωποι στην υποσαχάρια Αφρική δεν έχουν σύνδεση με το ηλεκτρικό ρεύμα.
Το Βέλγιο ήταν αντιπρόεδρος της συνέλευσης του IRENA και ο Χένρι δήλωσε στη EURACTIV ότι είναι σημαντικό ο οργανισμός ανανεώσιμων πηγών ενέργειας να συμμετέχει στις συνομιλίες του ΟΗΕ για το κλίμα, καθώς οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αποτελούν το κλειδί για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Πράγματι, η μετάβαση σε καθαρή ενέργεια σε περιοχές όπως η Αφρική θα μπορούσε να είναι μια σύντομη διαδρομή για την αύξηση της πρόσβασης στην ενέργεια, δήλωσε ο διευθυντής του UNDP Αχίμ Στάινερ, ο οποίος μίλησε σε δημοσιογράφους στο Άμπου Ντάμπι.
«Γιατί πιστεύουμε ότι η Αφρική αξίζει την προσοχή του κόσμου από την άποψη της πρόσβασης σε καθαρή ενέργεια; Πρώτον, επειδή είναι θεμελιώδης για την ανάπτυξη. Δεύτερον, επειδή είναι επίσης προς το συμφέρον του κόσμου να μην έχουμε μια αφρικανική ήπειρο που αναγκάζεται εξ ορισμού, να επενδύσει σε μια υποδομή του 20ού αιώνα, με μεγάλη ένταση άνθρακα για την ενέργεια και τις μεταφορές», εξήγησε.
Ο ίδιος κάλεσε την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και άλλες χώρες του ΟΟΣΑ να κινητοποιήσουν χρηματοδότηση, παρόμοια με τα χρήματα που χρησιμοποιήθηκαν για την έξοδο από την πανδημία COVID, ώστε να παράσχουν οικονομικά κίνητρα για την ενεργειακή μετάβαση στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Ομοίως, ο γενικός διευθυντής του IRENA Φραντσέσκο λα Καμέρα τόνισε την ανάγκη να επανεκτιμηθεί ο ρόλος των πολυμερών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, καθώς και των κυβερνήσεων και άλλων φορέων, για την επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού.
«Πρέπει να ξαναγράψουμε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η διεθνής συνεργασία, διότι δεν λειτουργεί αποτελεσματικά, αν θέλετε να παραμείνετε σε ευθυγράμμιση με τον στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού», δήλωσε ο Λα Καμέρα.
Αυτό περιλαμβάνει πολυμερή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που εργάζονται για την ανάπτυξη υποδομών χρησιμοποιώντας κεφάλαια από τα μέλη τους και βρίσκοντας έναν τρόπο να συνεργαστούν με τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας και τον ιδιωτικό τομέα, είπε.
