Με το σχέδιο νόμου που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση, ξεκίνησε η διαδικασία εναρμόνισης του εθνικού δικαίου με τις Οδηγίες ΕΕ 2018/2001(Οδηγία για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), REDII)και 2019/944(Οδηγία για την Εσωτερική Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας, IEMD) σημειώνοντας ένααναγκαίο θεσμικό βήμαγια τον τρόπο οργάνωσης και παρέμβασης των πολιτών στην ενεργειακή μετάβαση.

Η εναρμόνιση αυτή έρχεται να συμπληρώσει το εθνικό νομικό πλαίσιο για τη συμμετοχή των πολιτών στην ενεργειακή μετάβασηπου θεσπίστηκε το 2018 με τον ν.4513/2018 για τις ενεργειακές κοινότητες. Η αξιοποίηση, όμως, του θεσμού των ενεργειακών κοινοτήτων μέχρι σήμερα, ειδικά για την κάλυψη ίδιων ενεργειακών αναγκών και όχι για την αποκόμιση κερδών, δεν στερείται προβλημάτων. Συνεπώς, η ενσωμάτωση των δύο Οδηγιών μπορεί να αποτελέσειευκαιρίαγια την ενίσχυση του αναγκαίου υποστηρικτικού πλαισίου για την υγιή ανάπτυξη και την περαιτέρω ενδυνάμωση του ρόλου των τοπικών κοινωνιών στην ενεργειακή μετάβαση.

Το προτεινόμενο νομοσχέδιο περιλαμβάνειαρκετά θετικά στοιχεία, ιδίως όσον αφορά:

• Στη δυνατότητα χρήσης δημοσίων πόρων για την οικονομική ενίσχυση των έργων ενεργειακού και εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού και αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας,
• την ένταξη των ενεργειακών κοινοτήτων στον αναπτυξιακό νόμο ως διακριτή μορφή συνεταιριστικής οργάνωσης,
• τον περιορισμό του ποσοστού των κερδών που μπορούν να διαμοιραστούν στα μέλη, δεδομένου ότι ο βασικός στόχος του θεσμού των ενεργειακών κοινοτήτων δεν πρέπει να είναι η αποκόμιση κερδών,
• τη νομοθέτηση ηλεκτρικού χώρου έως 2 GW αποκλειστικά για έργα ενεργειακού και εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού,
• τη σύνδεση έργων εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού στο Δίκτυο Υψηλής Τάσης,
• την άρση της υποχρέωσης υπαγωγής στον ίδιο πάροχο για την εφαρμογή του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού,
• την επίλυση των προβλημάτων της αυτοπαραγωγής για τις πολυκατοικίες,
• την απαγόρευση των μεταβιβάσεων βεβαιώσεων παραγωγού και άλλων αδειών και
• την αυτόνομη διαχείριση κλειστών δικτύων από ενεργειακές κοινότητες.

Ωστόσο,υπάρχουν προβληματικές προβλέψεις στον νόμο που χρήζουν τροποποίησης. Ειδικότερα:

• Η συνύπαρξη τριών κατηγοριών ενεργειακών κοινοτήτων σε τρία διαφορετικά νομοθετήματα με πολλές επικαλύψεις μεταξύ τους δημιουργεί σύγχυση ως προς τη σκοπιμότητα της κάθε κατηγορίας και τις μεταξύ τους διαφορές.
• Ο ελάχιστος απαιτούμενος αριθμός μελών για τη σύσταση μιας ΚΑΕ που ορίζεται στα 60 είναι υψηλός, με συνέπεια να αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για τη δημιουργία ΚΑΕ και ΕΚΠ στερώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο από τους πολίτες, ειδικά σε απομακρυσμένες ή ορεινές περιοχές,τη δυνατότητα να συμμετάσχουν σε αυτά τα σχήματα και στην ενεργειακή μετάβαση.
• Δεν διασφαλίζεται ότι η πρόσβαση στο δίκτυο και οι χρηματοδοτικοί πόροι θα δίνονται κατά προτεραιότητα για έργα αυτοπαραγωγής τα οποία αποδεδειγμένα έχουν δυσκολία χρηματοδότησης και πρόσβασης στον τραπεζικό δανεισμό.
• Εξακολουθεί να λείπει ένα αναπτυξιακό ταμείο για την ενίσχυση των ενεργειακών κοινοτήτων και ένας κόμβος πληροφόρησης για ενεργειακές κοινότητες.
• Δεν διασφαλίζεται η εφαρμογή του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού για μικρομεσαίες επιχειρήσεις και νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.
• Δεν διασφαλίζεται η συμμόρφωση των Ενεργειακών Κοινοτήτων Πολιτών (ΕΚΠ) με τις συνεταιριστικές αξίες.
• Δεν προβλέπεται η ανάρτηση των καταστατικών και στοιχείων επικοινωνίας των Κοινοτήτων Ανανεώσιμης Ενέργειας (ΚΑΕ) και των Ενεργειακών Κοινοτήτων Πολιτών (ΕΚΠ) στο Μητρώο Κοινοτήτων.
• Προβλέπεται η θέσπιση αναλογικών χρεώσεων για αυτοπαραγωγούς στο μέλλον ανεξαρτήτως των οικονομικών τους δυνατοτήτων και χωρίς επαρκή αιτιολόγηση.
• Δεν διευκρινίζεται αν οι υφιστάμενες ενεργειακές κοινότητες του ν. 4513/2018 μπορούν να συνεχίσουν να αιτούνται έργα εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού και να έχουν πρόσβαση στις χρηματοδοτήσεις.

Αναλυτικά τα σχόλια του Green Tank και τις προτάσεις τροποποίησης του νόμου με τη σχετική τεκμηρίωσή τους μπορείτε να τα βρείτεεδώ.