Η Ευρώπη πρέπει να ενισχύσει την ενεργειακή της ικανότητα από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και να διαφοροποιήσει την προμήθειά της σε φυσικό αέριο ώστε να τερματίσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο, σύμφωνα με σχέδιο ανακοίνωσης της ΕΕ για τις τιμές της ενέργειας που είδε η EURACTIV.
Η Ευρώπη βρίσκεται στη δίνη μιας ενεργειακής κρίσης, η οποία οφείλεται κυρίως στις υψηλές τιμές του φυσικού αερίου.
Το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία την επιδείνωσε, αναδεικνύοντας την εξάρτηση της Ευρώπης από τις εισαγωγές για το 90% του φυσικού αερίου της, το 40% του οποίου ελέγχει η Ρωσία.
«Αυτή η εξάρτηση ολοένα και επιδεινώνει την κατάσταση των υψηλών τιμών ενέργειας, η οποία με τη σειρά της συνεχίζει να επηρεάζει τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις», αναφέρει η διαρροή.
Η ανακοίνωση, η οποία αναμένεται να δημοσιευθεί την Τετάρτη (2 Μαρτίου), θα εξετάζει την άμβλυνση του αντίκτυπου των συνεχιζόμενων υψηλών τιμών ενέργειας στην Ευρώπη και τον τρόπο αποτροπής τους στο μέλλον.
Ωστόσο, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία σήμαινε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έπρεπε να καθυστερήσει και να επαναδιατυπώσει την εν λόγω ανακοίνωση. Αναμένεται επίσης την επόμενη εβδομάδα και ένα προσχέδιο που δείχνει ότι η προοπτική έχει μετατοπιστεί στη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης από τη Ρωσία.
«Με τις αποθήκες φυσικού αερίου της ΕΕ σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και τις ανησυχίες για την ασφάλεια του εφοδιασμού που συνδέονται με το χαμηλό χρέος στους αγωγούς φυσικού αερίου από την Ανατολή, γινόμαστε μάρτυρες μιας αυξανόμενης κρίσης φυσικού αερίου. Η ΕΕ παραμένει σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από τις εισαγωγές ενέργειας για την παραγωγή ενέργειας και τη θέρμανση», προειδοποιεί το σχέδιο.
Ακολουθεί την έκκληση της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης κατά τη διάρκεια συνάντησης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ουκρανού Προέδρου Ζελένσκι την Τρίτη.
«Κάθε κιλοβατώρα ηλεκτρικής ενέργειας που παράγει η Ευρώπη από ηλιακή, αιολική, υδροηλεκτρική ενέργεια ή βιομάζα μειώνει την εξάρτησή μας από το ρωσικό φυσικό αέριο και άλλες πηγές ενέργειας», δήλωσε η επικεφαλής της Επιτροπής.
«Πρόκειται για μια στρατηγική επένδυση, διότι, επιπλέον, λιγότερη εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο και άλλες πηγές ορυκτών καυσίμων σημαίνει επίσης λιγότερα χρήματα για το πολεμικό ταμείο του Κρεμλίνου», πρόσθεσε.
Το σχέδιο προβλέπει διάφορες «δράσεις» για την αποδέσμευση από τη ρωσική ενέργεια. Αυτές περιλαμβάνουν τη διαφοροποίηση των προμηθειών φυσικού αερίου της Ευρώπης και ένα «νέο ενεργειακό σύμφωνο» που θα ενισχύσει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε όλη την ένωση.
Διαφοροποίηση του εφοδιασμού της Ευρώπης με φυσικό αέριο
Ενώ η Ευρώπη θα μπορέσει να ανταπεξέλθει τον φετινό χειμώνα χάρη στο αέριο που είναι αποθηκευμένο και στις παραδόσεις υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), πρέπει να συνεχίσει να αναζητά εναλλακτικές λύσεις για το ρωσικό αέριο, σύμφωνα με την Επιτροπή.
«Η μείωση της εξάρτησής μας από έναν μόνο προμηθευτή ορυκτού φυσικού αερίου απαιτεί διαφοροποίηση του εφοδιασμού με φυσικό αέριο και αξιοποίηση του πλήρους δυναμικού των πράσινων και χαμηλών σε άνθρακα πηγών ενέργειας», αναφέρεται στο σχέδιο.
Βραχυπρόθεσμα, η διαφοροποίηση αυτή θα γίνει με τη μορφή περισσότερου υγροποιημένου φυσικού αερίου, το οποίο θα μεταφέρεται από χώρες όπως οι ΗΠΑ και το Κατάρ.
Η Ευρώπη εργάζεται σκληρά για να αυξήσει τον εφοδιασμό της με LNG ως εναλλακτική λύση στο ρωσικό φυσικό αέριο. Κάθε περιοχή της ΕΕ έχει πλέον άμεση ή έμμεση σύνδεση με τερματικό σταθμό LNG και οι προμήθειες έφθασαν τον Ιανουάριο στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών.
«Το LNG, το οποίο μπορεί να μεταφερθεί με πλοία ή οδικώς, έχει αποδειχθεί σημαντικό στοιχείο για τη μείωση της εξάρτησής μας από το εισαγόμενο ρωσικό φυσικό αέριο και την ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού», αναφέρει το σχέδιο.
Προστίθεται ότι η Επιτροπή θα συνεχίσει τις διεθνείς συνομιλίες και θα αξιοποιήσει το σημερινό μερίδιο της ΕΕ στην παγκόσμια αγορά, το οποίο σήμερα ανέρχεται σε περίπου 15%.
Ωστόσο, πρέπει να γίνουν περισσότερα. Για να αποφευχθεί το ίδιο ζήτημα με την ιστορικά χαμηλή αποθήκευση που σημειώθηκε φέτος το χειμώνα, η μέση αποθήκευση της Ευρώπης θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 80% έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022, σύμφωνα πάλι με το σχέδιο.
Η Επιτροπή θα προτείνει έναν μηχανισμό που θα διασφαλίζει τη λήψη μέτρων εάν τα ποσοστά αποθήκευσης δεν επαρκούν για την επίτευξη αυτού του στόχου. Εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο να προτείνει νομική απαίτηση για τις χώρες της ΕΕ να διασφαλίζουν ότι ένα ελάχιστο επίπεδο αποθήκευσης θα επιτυγχάνεται έως τις 30 Σεπτεμβρίου κάθε έτους.
Μακροπρόθεσμα, η Επιτροπή στοχεύει στην αύξηση της ποσότητας εναλλακτικών αερίων, όπως το βιοαέριο και το υδρογόνο. Το σχέδιο προτείνει τη φιλοδοξία να παραχθούν 35 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα βιοαερίου έως το 2030.
Εν τω μεταξύ, για την επιτάχυνση της εξάπλωσης του ανανεώσιμου υδρογόνου, η Επιτροπή θα αναπτύξει τον λεγόμενο «επιταχυντή υδρογόνου», συμπεριλαμβανομένης της ταχείας εφαρμογής της δέσμης μέτρων για το φυσικό αέριο του Δεκεμβρίου και της αντιμετώπισης της έγκρισης κρατικών ενισχύσεων για έργα υδρογόνου ως θέμα προτεραιότητας.
Ακόμη και με αυτό, η ΕΕ θα χρειαστεί επίσης να εισάγει 10 εκατομμύρια τόνους πράσινου υδρογόνου μέχρι το 2030, σύμφωνα με το σχέδιο.
«Νέο ενεργειακό σύμφωνo»
Ο εξηλεκτρισμός και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αποτελούν επίσης το κλειδί για τη μείωση της εξάρτησης της Ευρώπης από τη Ρωσία. Εάν η ΕΕ εφαρμόσει πλήρως τη νομοθεσία της για το κλίμα για το 2030, θα μειώσει την εξάρτηση από το φυσικό αέριο κατά 23% μέχρι το τέλος της δεκαετίας, σύμφωνα με το σχέδιο.
Για την ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ευρώπη, το σχέδιο μιλάει για ένα «νέο ενεργειακό σύμφωνο» – μια κοινή προσπάθεια σε όλη την Ευρώπη για την ανάπτυξη περισσότερου δυναμικού ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
«Για να προωθηθούν τα οφέλη της ασφάλειας του εφοδιασμού από την ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και να μειωθεί η εξάρτησή μας από έναν κυρίαρχο προμηθευτή για εισαγωγές φυσικού αερίου, το Νέο Ενεργειακό Σύμφωνο θα επεκτείνει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην Ευρώπη κινητοποιώντας πρόσθετες επενδύσεις, αίροντας τα εμπόδια στην ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και δίνοντας στους καταναλωτές τη δυνατότητα να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο στην αγορά ενέργειας».
Στο πλαίσιο αυτό, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τις σχετικές υποδομές δικτύου θεωρούνται προς το δημόσιο συμφέρον και ότι τους παρέχεται η ευνοϊκότερη δυνατή διαδικασία σχεδιασμού και αδειοδότησης.
Αυτές οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν να προέλθουν από πολλούς τομείς, αλλά το σχέδιο προτείνει τη χρήση πρόσθετων εσόδων από το ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας εκπομπών, που πραγματοποιήθηκαν λόγω της απροσδόκητα υψηλής τιμής του διοξειδίου του άνθρακα, καθώς και έκτακτα κέρδη εταιρειών που επωφελήθηκαν από την κρίση.
Ωστόσο, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει «να απέχουν από φορολογικά μέτρα που στοχεύουν σε υψηλά ενοίκια, τα οποία διαφορετικά θα επανεπενδύονταν στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας».
Οι χώρες θα πρέπει επίσης να αντιμετωπίσουν τις «υπερβολικά πολύπλοκες διοικητικές διαδικασίες», όπως οι διαδικασίες αδειοδότησης, που καθυστερούν τις επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Για να γίνει αυτό, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να εξετάσουν διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένου του χωροταξικού σχεδιασμού για τις χερσαίες και υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Ένα άλλο στοιχείο αυτής της ενίσχυσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι η δημιουργία «ενεργών καταναλωτών», οι οποίοι χρησιμοποιούν ενέργεια όταν υπάρχει λιγότερη ζήτηση και είναι φθηνότερη. Αυτό απαιτεί ταχύτερη ανάπτυξη των έξυπνων μετρητών και οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να δημιουργήσουν υπηρεσίες μιας στάσης για να παρέχουν συμβουλές σχετικά με αυτό, αναφέρει το σχέδιο.
Παράλληλα, πρέπει να δοθεί έμφαση στη θέρμανση και την ανακαίνιση των κτιρίων για να μειωθεί η ποσότητα ενέργειας που χρειάζεται η Ευρώπη – τα ευρωπαϊκά κτίρια καταναλώνουν περίπου το 40% της συνολικής ενέργειας που καταναλώνει η ένωση.
Εάν η ΕΕ εφαρμόσει την πρόσφατη νομοθεσία για την ενεργειακή απόδοση και την ανακαίνιση, θα επιτευχθεί εξοικονόμηση 17 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου έως το 2025.
