Συνεχίζεται η προσπάθεια του ΟΠΕΚ+ ώστε να οδηγεί τις τιμές του πετρελαίου υψηλότερα, όπως φάνηκε και πάλι στην παράταση της περασμένης εβδομάδας των σημαντικών πρόσθετων περικοπών που έγιναν στις αρχικές μειώσεις της παραγωγής που τέθηκαν για πρώτη φορά σε εφαρμογή τον περασμένο Οκτώβριο.
Στις 3 Αυγούστου, ο de facto ηγέτης του ΟΠΕΚ, η Σαουδική Αραβία, ανακοίνωσε ότι θα συνεχίσει την πρόσθετη μείωση της παραγωγής κατά 1 εκατομμύριο βαρέλια ημερησίως (bpd) που ανακοίνωσε τον Ιούνιο μέχρι τουλάχιστον τον Σεπτέμβριο.
Η Ρωσία, που επιδιώκει να πουλήσει αθόρυβα το πετρέλαιό της με έκπτωση σε σχέση με την τιμή του ΟΠΕΚ+ μέσω παρασκηνιακών καναλιών, δήλωσε ότι θα μειώσει την πρόσθετη περικοπή των εξαγωγών της κατά 500.000 βαρέλια ημερησίως για τον Αύγουστο σε 300.000 βαρέλια ημερησίως τον Σεπτέμβριο.
Αυτές οι εκτεταμένες περικοπές έρχονται να προστεθούν στις συλλογικές περικοπές 3,66 εκατ. bpd από το πετρελαϊκό καρτέλ του ΟΠΕΚ+ που εφαρμόζονται από τον Οκτώβριο του 2022.
Τα βασικά ερωτήματα που τίθενται τώρα είναι: θα διατηρήσει ο ΟΠΕΚ+ την άνοδο των τιμών του πετρελαίου μέσω περαιτέρω περικοπών της παραγωγής και, αν ναι, τι μπορεί να κάνει η Δύση γι' αυτό;
Η σύντομη απάντηση στο πρώτο ερώτημα είναι «ναι», με πηγές του Υπουργείου Ενέργειας της Σαουδικής Αραβίας που αναφέρθηκαν την περασμένη εβδομάδα στο επίσημο σαουδαραβικό πρακτορείο Τύπου να δηλώνουν ότι η παραγωγή πετρελαίου του Βασιλείου θα μπορούσε να μειωθεί ακόμη περισσότερο, αν χρειαστεί.
Όπως πρόσθεσαν οι πηγές «αυτή η πρόσθετη εθελοντική μείωση έρχεται να ενισχύσει τις προληπτικές προσπάθειες που καταβάλλουν οι χώρες του ΟΠΕΚ+ με στόχο τη στήριξη της σταθερότητας και της ισορροπίας των πετρελαϊκών αγορών».
Για τη Σαουδική Αραβία, ο μόνος πιθανός λόγος να σταματήσει να μειώνει την παραγωγή για να διατηρήσει την άνοδο των τιμών εξανεμίστηκε όταν επισημοποίησε την απομάκρυνσή της από τη σφαίρα επιρροής των ΗΠΑ και την είσοδό της σε εκείνη της Κίνας και της Ρωσίας με την επανάληψη της συμφωνίας σχέσεων που συμφωνήθηκε με το Ιράν τον Μάρτιο, με τη μεσολάβηση του Πεκίνου.
Για δύο βασικούς λόγους, οι ΗΠΑ και οι βασικοί σύμμαχοί τους βλέπουν την άνοδο των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου (ιστορικά η τιμή του φυσικού αερίου προέρχεται κατά 70% από την τιμή του πετρελαίου) ως σοβαρές οικονομικές και πολιτικές απειλές γι' αυτούς, δεδομένου ότι είναι γενικά μεγάλοι καθαροί εισαγωγείς ενέργειας. Για την Κίνα, έναν άλλο καθαρό εισαγωγέα ενέργειας, οι απειλές αυτές μειώνονται, καθώς μπορεί να αγοράζει πετρέλαιο και φυσικό αέριο με σημαντικές εκπτώσεις σε σχέση με την τιμή του ΟΠΕΚ+ από τη Ρωσία και πολλά άλλα μέλη του ΟΠΕΚ+.
Με δεδομένη την άρση του περιορισμού των ΗΠΑ να ανεβάζουν τις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου όλο και πιο ψηλά, η Σαουδική Αραβία και τα αδέλφια της στον ΟΠΕΚ θέλουν να τις ανεβάσουν όσο πιο ψηλά μπορούν χωρίς να πνίξουν σημαντική ζήτηση από τους πελάτες τους.
Από το τέλος του ολέθριου Πολέμου των Τιμών του Πετρελαίου 2014-2016 που ξεκίνησε η Σαουδική Αραβία, οι χώρες αυτές έχουν ανάγκη να συνεχίσουν να αποκαθιστούν τη ζημιά που προκλήθηκε στα οικονομικά τους κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου και του επακόλουθου Πολέμου των Τιμών του Πετρελαίου του 2020.
Θεωρητικά, η Σαουδική Αραβία έχει μια δημοσιονομική τιμή νεκρού σημείου για το πετρέλαιο των 78 δολαρίων Brent το 2023, η οποία, δεδομένου του μέσου όρου του κόστους ανύψωσης του βαρελιού πετρελαίου των 1-2 δολαρίων (το χαμηλότερο στον κόσμο, μαζί με το Ιράν και το Ιράκ), φαίνεται να της προσφέρει ένα σημαντικό οικονομικό μαξιλάρι. Στην πράξη, όμως, δεδομένων των οικονομικών δεσμεύσεων που έχει αναλάβει για διάφορα κοινωνικοοικονομικά έργα, η δημοσιονομικά νεκρή τιμή του πετρελαίου είναι πολύ υψηλότερη από αυτή, και αυξάνεται συνεχώς. Το ίδιο ισχύει σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό για όλα τα αδέρφια της στον ΟΠΕΚ.
Για τη Ρωσία στην ευρύτερη ομάδα ΟΠΕΚ+, ο ίδιος λόγος για να διατηρούνται οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου σε άνοδο ισχύει επίσης, αλλά με μια ανατροπή. Παρόλο που έχει μια δημοσιονομική νεκρή τιμή πετρελαίου γύρω στα 115 δολάρια ΗΠΑ pb του Brent φέτος, η βασική σκέψη γι' αυτήν είναι πώς θα μπορέσει να παρακάμψει καλύτερα τις διάφορες απαγορεύσεις και τα ανώτατα όρια τιμών που εισήχθησαν στις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου της μετά την εισβολή της στην Ουκρανία πέρυσι - συμπεριλαμβανομένης της εισαγωγής ενός γενικού ανώτατου ορίου τιμών πετρελαίου για το ρωσικό πετρέλαιο στα 60 δολάρια ΗΠΑ ανά βαρέλι.
Με αυτά τα δεδομένα, η στρατηγική της Ρωσίας ήταν πολύ απλή, αλλά πολύ αποτελεσματική: να πείσει τη Σαουδική Αραβία να αυξήσει όσο το δυνατόν περισσότερο τις τιμές του πετρελαίου της ομάδας του ΟΠΕΚ, ενώ ταυτόχρονα να πουλάει το δικό της πετρέλαιο με έκπτωση σε σχέση με την τιμή αυτή, αλλά ακόμα πάνω από το επίσημο ανώτατο όριο τιμών πετρελαίου. Και υπάρχουν πολλοί πρόθυμοι αγοραστές για το ρωσικό πετρέλαιο με έκπτωση, είτε αυτό βρίσκεται στο ανώτατο όριο της τιμής των 60 δολαρίων ανά βαρέλι είτε πάνω από αυτό, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και της Ινδίας.
Για τις ΗΠΑ και τους βασικούς συμμάχους τους, οι συνεχώς αυξανόμενες τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου έχουν προκαλέσει δραματικές αυξήσεις στον πληθωρισμό και στα επιτόκια που απαιτούνται για την καταπολέμησή του, οι οποίες με τη σειρά τους καθιστούν πιο πιθανές τις οικονομικές υφέσεις. Για τις ίδιες τις ΗΠΑ, οι φόβοι αυτοί έχουν πολύ συγκεκριμένες προεκτάσεις: μία οικονομική και μία πολιτική.
Η οικονομική είναι ότι ιστορικά κάθε μεταβολή της τιμής του αργού πετρελαίου κατά 10 δολάρια ανά λίτρο οδηγεί σε μεταβολή 25-30 σεντς στην τιμή ενός γαλονιού βενζίνης. Για κάθε 1 σεντ που αυξάνεται η μέση τιμή ανά γαλόνι βενζίνης, χάνονται περισσότερα από 1 δισεκατομμύριο δολάρια ΗΠΑ ετησίως σε καταναλωτικές δαπάνες και η οικονομία των ΗΠΑ υποφέρει.
Το πολιτικό είναι ότι, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του Εθνικού Γραφείου Οικονομικών Ερευνών των ΗΠΑ, από το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι το 2018, ο εν ενεργεία πρόεδρος των ΗΠΑ έχει κερδίσει την επανεκλογή του 11 φορές στις 11, εάν η αμερικανική οικονομία δεν βρισκόταν σε ύφεση εντός δύο ετών από τις επερχόμενες εκλογές. Ωστόσο, οι εν ενεργεία πρόεδροι των ΗΠΑ που μπήκαν σε εκστρατεία επανεκλογής με την οικονομία σε ύφεση κέρδισαν μόνο μία φορά στις επτά. Σε αυτή τη θέση δεν θέλει να βρίσκεται ο εν ενεργεία πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ή το Δημοκρατικό Κόμμα ένα χρόνο πριν από τις επόμενες αμερικανικές εκλογές.
Τι μπορεί λοιπόν να κάνει η Δύση γι' αυτό;
Οποιαδήποτε ιδέα είχαν οι ΗΠΑ να πείσουν τη Σαουδική Αραβία και τους αδελφούς της στον ΟΠΕΚ να σταματήσουν τις περικοπές της παραγωγής τους τορπιλίστηκε όταν ο Σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν και ο ομόλογός του των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Μοχάμεντ μπιν Ζέιντ αλ Ναχιάν αρνήθηκαν να δεχτούν ένα τηλεφώνημα του προέδρου Τζο Μπάιντεν στις αρχές Μαρτίου 2022 -στο αποκορύφωμα της κρίσης μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία- για να συζητήσουν ότι θα έκαναν ακριβώς αυτό το πράγμα.
Εν τω μεταξύ, οι δυνατότητες πολύ βραχυπρόθεσμα να αυξηθεί δραματικά η παραγωγή στα σχιστολιθικά κοιτάσματα των ΗΠΑ, ή στα συμβατικά, για να αντισταθμιστεί η χαμένη παραγωγή του ΟΠΕΚ+ είναι εξαιρετικά περιορισμένες. Ομοίως, υπάρχει μικρή ρεαλιστική προοπτική να διατηρηθούν οι μεγάλες απελευθερώσεις στρατηγικών αποθεμάτων πετρελαίου τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από τις χώρες του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας για όσο διάστημα ο ΟΠΕΚ+ μπορεί να συνεχίσει να μειώνει τις προμήθειες.
Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο, οι ΗΠΑ συζητούν με το Ιράν από τα τέλη Ιουνίου για να θέσουν σε εφαρμογή μια νέα εκδοχή του Κοινού Ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης (JCPOA, ή κοινώς «η πυρηνική συμφωνία») εντός των επόμενων τριών μηνών.
Ένας επιπρόσθετος λόγος γι' αυτό είναι ότι θα ήταν η αρχή σημαντικών προσπαθειών των ΗΠΑ να μπει σφήνα στη νεοσύστατη σχέση Σαουδικής Αραβίας-Ιράν υπό την επιρροή της Κίνας. Στόχος είναι η νέα συμφωνία να έχει τεθεί σε ισχύ πριν από την έναρξη των χειμερινών μηνών. Η νέα εκδοχή θα είναι βραχυπρόθεσμη, δήλωσε πηγή στο υπουργείο Πετρελαίου του Ιράν. Και δεν θα περιλαμβάνει τους συγκεκριμένους όρους που αφορούν την Ομάδα Χρηματοοικονομικής Δράσης και το Σώμα Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης, οι οποίοι εμπόδισαν τις προηγούμενες συνομιλίες για μια τέτοια συμφωνία.
Οι μόνοι βασικοί όροι που τίθενται από τις ΗΠΑ σε αυτές τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις είναι ότι το Ιράν δεσμεύεται να διατηρήσει τον εμπλουτισμό ουρανίου του στο 60% ή και κάτω από αυτό και ότι συμφωνεί σε τακτικές επιθεωρήσεις και πάλι από ανεξάρτητους πυρηνικούς παρατηρητές.
Πέρα από τα γεωπολιτικά θετικά για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους σε αυτό το νέο JCPOA, θα ήταν η εισροή μεγάλων ροών πετρελαίου και φυσικού αερίου από το Ιράν για να αντισταθμιστούν οι μειώσεις από τον ΟΠΕΚ+.
Σύμφωνα με ανώτερο αναλυτή της εταιρείας πληροφοριών για τις παγκόσμιες ενεργειακές αγορές Kpler, το Ιράν θα μπορούσε να δει ανάκαμψη της πλήρους παραγωγής κατά 80% εντός έξι μηνών και ανάκαμψη κατά 100% εντός 12 μηνών.
«Τελικά, πιστεύουμε ότι η ιρανική παραγωγή θα μπορούσε τεχνικά να κάνει άλμα κατά 1,7 εκατομμύρια bpd, συμπεριλαμβανομένων 200.000 bpd συμπυκνωμάτων και LPG/αιθανίου, σε διάστημα 6 έως 9 μηνών από την άρση των κυρώσεων και θα ήταν πιθανή η άμεση επίπτωση μιας πτώσης της τιμής του πετρελαίου κατά 5-10%», κατέληξε ο αναλυτής.
