Παίρνουν σειρά η Χάλκη και άλλοι 20 προορισμοί με πρωτοποριακές δράσεις - Ταμείο 1 δισ. σχεδιάζουν στο ΥΠΕΝ για ενεργειακή αυτονομία, έξυπνες μεταφορές και παρεμβάσεις σε κτίρια και οδοφωτισμό
Eνα «πράσινο» κύμα καινοτομίας και ενεργειακής αυτονομίας, με θετικό αποτύπωμα τόσο στο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας των νοικοκυριών όσο και στο τουριστικό προϊόν της χώρας, σχεδιάζει να διαχύσει η κυβέρνηση στα ελληνικά νησιά κινητοποιώντας δημόσιους και ιδιωτικούς πόρους.
Το εμβληματικό πείραμα της Αστυπάλαιας και η φιλοσοφία της αειφορίας και της βιώσιμης ανάπτυξης αποτελούν πιλότο αυτού του σχεδιασμού που κάνει τον γύρο του κόσμου και θα επεκταθεί με συναφή χαρακτηριστικά σε περίπου 20 νησιά.
Στο πλέγμα που ντύνει με πράσινο μανδύα ακριτικούς και άλλους νησιωτικούς προορισμούς περιλαμβάνονται η Χάλκη, που είναι πρώτη στη λίστα του νέου σχεδιασμού με επικεφαλής της ιδιωτικής πρωτοβουλίας τρεις γαλλικές εταιρείες, τις Citroen, Αkuo Energy και Vinci Energie, η Σύμη, η Ανάφη, το Αγαθονήσι, η Γαύδος, τα Αντικύθηρα, η Ερείκουσα, ο Αγιος Ευστράτιος (Αη Στράτης), το Καστελόριζο, οι Οθωνοί κ.ά.
Κύρια χαρακτηριστικά αυτού του σχεδιασμού είναι ο πληθυσμός, ο οποίος, όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές, δεν θα υπερβαίνει τους 3.000, ή 5.000 κατοίκους, αλλά και το να μην είναι διασυνδεδεμένα τα νησιά αυτά στο ηπειρωτικό σύστημα, κάτι που δίνει νόημα στο να «πρασινίσουν» και να απαλλαγούν από τα βάρη των ρύπων, επιλέγοντας έναν διαφορετικό τρόπο ζωής μέσα από τον εξηλεκτρισμό των μεταφορών και τη χρήση σύγχρονων και αειφόρων τεχνολογιών παραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας (υβριδικά έργα).
Αυτό το μοντέλο, όπως δηλώνουν οι σχεδιαστές του έργου, πουλάει καλύτερα και το προϊόν που λέγεται Ελλάδα, δίνοντάς της χαρακτηριστικά μιας χώρας με sustainable islands που προσφέρουν περιβαλλοντικά φιλικές και αθόρυβες μετακινήσεις.
Στην πρώτη γραμμή αυτών των παρεμβάσεων θα βρεθούν η ιδιωτική πρωτοβουλία, στο πλαίσιο δράσεων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, πόροι από το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, το ΕΣΠΑ αλλά και χρήματα που αναμένεται να εισρεύσουν στη χώρα μας από αδιάθετα δικαιώματα ρύπων, τα οποία εκτιμώνται σε επίπεδα άνω των 700 εκατ. ευρώ έως το 2030.
Ηδη έχει συσταθεί το Ταμείο Απανθρακοποίησης των νησιών, το οποίο θα προικιστεί με τους πόρους αυτούς.
Πλάνο για επενδύσεις ύψους 1 δισ. ευρώ
Πρόσφατα ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας αναφέρθηκε σε έναν προϋπολογισμό σχεδόν 1 δισ. ευρώ που θα προωθήσει επενδυτικά σχέδια για την πράσινη μετάβαση των νησιών. Με αυτό τον τρόπο, είπε, θα αναβαθμιστεί η ποιότητα ζωής των πολιτών και τα ελληνικά νησιά θα γίνουν ακόμη πιο ελκυστικός τουριστικός προορισμός.
Ψυχή της νέας κουλτούρας αλλά και του φιλόδοξου σχεδιασμού είναι η γενική γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών Αλεξάνδρα Σδούκου, η οποία σε συνεργασία με την DG Regio έχουν χαράξει τον νέο οδικό χάρτη για την περιβαλλοντική και ενεργειακή αναβάθμιση των νησιών μας.
Μετά την Αστυπάλαια, το αμέσως επόμενο ώριμο έργο για να προχωρήσει με ανάλογες δράσεις είναι η Χάλκη με τους περίπου 500 κατοίκους της (με βάση την απογραφή του 2011). Τους τελευταίους μήνες οι συντελεστές του σχεδιασμού αναζητούν τις πινελιές που θα διαφοροποιήσουν το νέο εγχείρημα, το οποίο θα έχει τις γενικές κατευθύνσεις του προηγούμενου σχεδίου (Αστυπάλαια): ηλεκτροκίνηση, εγκατάσταση φωτοβολταϊκού σταθμού, παρεμβάσεις στον οδοφωτισμό, ανάδειξη αρχιτεκτονικών κτιρίων αλλά και ανάπτυξη ενεργειακής κοινότητας με υπηρεσίες net metering, παντρεύοντας την τεχνολογία (φωτοβολταϊκά – Φ/Σ) με την κοινωνική διάσταση του concept.
Νet metering και ενεργειακή κοινότητα στο πρότζεκτ της Χάλκης
Τον τομέα ενεργειακών εγκαταστάσεων, που περιλαμβάνει φωτοβολταϊκά και σύστημα αποθήκευσης ενέργειας, θα αναλάβει η Akuo Energy. Τις υποδομές ηλεκτροκίνησης αλλά και της αναβάθμισης του ηλεκτροφωτισμού θα αναπτύξει η Vinci Energie και την προμήθεια ηλεκτρικών οχημάτων η Citroen.
Οπως αναφέρουν πληροφορίες, στο νησί σχεδιάζεται να δημιουργηθεί ενεργειακή κοινότητα για ιδιοπαραγωγή, να υλοποιηθούν η κατασκευή Φ/Σ και η ανάπτυξη συστήματος ενεργειακού συμψηφισμού (net metering) ώστε και η ενέργεια που καταναλώνεται από τους κατοίκους να είναι πράσινη αλλά και να υπάρχουν οφέλη στους λογαριασμούς τους από το net metering.
Ταυτόχρονα αναζητούνται νέες πινελιές στο πρότζεκτ που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα εντυπωσιακό και ταυτόχρονα ένα πολύ πρωτοποριακό αποτέλεσμα. Για παράδειγμα, υπάρχουν σκέψεις να μεταφερθεί στο νησί ένα ηλεκτρικό πλοιάριο ώστε το όραμα για χαμηλές εκπομπές να μην περιορίζεται μόνο στο χερσαίο τμήμα αλλά να επεκταθεί και μέσα στη θάλασσα και να συνδυαστεί και με παρεμβάσεις στα λιμάνια. Με το electric boat θα μπορεί κανείς να ξεναγηθεί στο νησί και τους κοντινούς προορισμούς και το πλοιάριο να φορτίζεται με ενέργεια που θα παράγεται από το Φ/Σ. Θα μπορούσε επίσης ως εναλλακτική λύση να χρησιμοποιηθεί αντίστοιχα ένα μικρό ηλεκτρικό ταξί. Στο ΥΠΕΝ βρίσκονται στην αναζήτηση προμηθευτή για το σκέλος της θαλάσσιας μεταφοράς, όμως η δυσκολία είναι ποιος θα αναλάβει τη δαπάνη που είναι μεγάλη.
Γιατί πουλάει το concept των νησιών
Επί του παρόντος -και με εξαίρεση τη Χάλκη-, δεν φαίνεται να υπάρχει άλλη ιδιωτική πρωτοβουλία με τη μορφή της «αναδοχής» που να προγραμματίζεται άμεσα.
Στην κυβέρνηση, πάντως, εκτιμούν ότι θα υπάρξει ενδιαφέρον. Πρώτον, γιατί είναι ένα νέο concept που προσελκύει τους ιδιώτες, καθώς εξυπηρετεί τους στόχους και τα κριτήρια ESG (με περιβαλλοντικές, κοινωνικές παραμέτρους και ζητήματα διακυβέρνησης). Δεύτερον, για επικοινωνιακούς σκοπούς λόγω της διεθνούς προβολής των έργων αυτών και, τρίτον, γιατί αποτελεί το επιστέγασμα μιας πρότυπης συνεργασίας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Στο υπουργείο αναφέρουν ότι αν μπει σε ένα πλαίσιο η Χάλκη είναι σίγουρο ότι θα υπάρξει συνέχεια και ενδιαφέρον και για άλλα νησιά. Προέχει, όμως, να γίνει μια χαρτογράφηση των νησιών και να καταγραφούν οι πραγματικές ανάγκες και παράλληλα να εκδοθεί και η υπουργική απόφαση που θα περιγράφει τον οδικό χάρτη για τα έργα των υβριδικών σχεδίων. Προηγουμένως όμως θα πρέπει η Κομισιόν (Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού) να εγκρίνει το σχήμα κρατικής ενίσχυσης των συγκεκριμένων έργων, για τα οποία, σημειωτέον, η σχετική κοινοποίηση είναι στα χέρια της από τον περσινό Αύγουστο. Το επενδυτικό ενδιαφέρον για την εγκατάσταση υβριδικών συστημάτων στα νησιά είναι μεγάλο, κάτι που αποτυπώνεται στον αριθμό των αιτήσεων στη ΡΑΕ, οι οποίες υπερβαίνουν τις 250. Ωστόσο οι περισσότερες από αυτές είναι προηγούμενων ετών, προτού ακόμη μπουν στην κουβέντα το αφήγημα με την Αστυπάλαια, τα άλλα νησιά και το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), που πλέον αλλάζει τους κανόνες του παιχνιδιού.
Αυτή την περίοδο στην αγορά περιμένουν ένα σινιάλο για να προχωρήσουν οι επενδύσεις και να βγει η σχετική υπουργική απόφαση που θα περιγράφει τη διαδικασία με την οποία θα γίνουν οι διαγωνισμοί για να ωριμάσουν και άλλα πρότζεκτ.
Ποιοι ξεκίνησαν την πράσινη επανάσταση
Μεταξύ εκείνων των επενδυτών που βάζουν υποψηφιότητα για την ανθρακοποίηση των νησιών είναι η γερμανική ΑccuSol, η οποία συνεργάζεται με τη Siemens και έχει εξασφαλίσει αντίστοιχες άδειες για υβριδικά έργα σε διάφορα ελληνικά νησιά, η Siemens Gamesa με μεγάλη τεχνογνωσία στις υβριδικές τεχνολογίες, αλλά και η ελληνική Eunice, η οποία κρατά τα πρωτεία σε αυτό το νέο πεδίο των «πράσινων» και ενεργειακά αυτόνομων νησιών με την Τήλο. Το Tilos Project ήταν ενταγμένο στο ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα «HORIZON 2020» και μέσω κοινοπραξίας με leader τη Eunice Energy Group εγκαταστάθηκε στο νησί υβριδικός σταθμός, που αποτελεί μια πρωτότυπη και καινοτόμα εφαρμογή.
Αυτή περιλαμβάνει μια ανεμογεννήτρια (800 KW), ένα φωτοβολταϊκό πάρκο (160 KWp), μονάδα αποθήκευσης ενέργειας με συστοιχίες συσσωρευτών (2,8 MWh) καθώς και ένα πρωτότυπο σύστημα διαχείρισης και τροφοδότησης του δικτύου (S4S). Η λειτουργία του υβριδικού σταθμού με το S4S καλύπτει πλήρως τις συνολικές απαιτήσεις κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας του νησιού. Τον Ιούνιο του 2017 το Tilos Project κέρδισε το βραβείο στην κατηγορία «Ενεργειακά νησιά», το οποίο αποφασίστηκε από επιτροπή ειδικών, καθώς και το Βραβείο Κοινού ύστερα από ανοιχτή ψηφοφορία μεταξύ 12 συνολικά ευρωπαϊκών έργων. Ετσι, η Τήλος καθιερώθηκε ως το πρώτο αυτόνομο νησί της Μεσογείου. Πριν από την Τήλο, σε «πράσινο» νησί θα είχε εξελιχθεί ο Αη Στράτης, αλλά υπήρξαν καθυστερήσεις που κράτησαν μία δεκαετία.
Ο διεθνής διαγωνισμός προκηρύχθηκε τελικά τον Ιούνιο του 2020, με ανάδοχο την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή και συνολικό προϋπολογισμό (κατασκευή, λειτουργία, συντήρηση) τα 7,71 εκατ. ευρώ. Ο υβριδικός σταθμός ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ θα αποτελείται από μία ανεμογεννήτρια, έναν φωτοβολταϊκό σταθμό, συσσωρευτές αποθήκευσης και σύστημα ενεργειακής διαχείρισης και ελέγχου.
Οπως μάλιστα έχει γίνει γνωστό, η αμερικανική Tesla θα προμηθεύσει τις μπαταρίες αποθήκευσης του υβριδικού σταθμού. Επίσης, έχει σχεδιαστεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα τηλεθέρμανσης για τον οικισμό του Αη Στράτη, το οποίο θα περιλαμβάνει κεντρικές μονάδες παραγωγής και αποθήκευσης θερμότητας (δεξαμενές θερμού νερού), καθώς και το δίκτυο διανομής της θερμικής ενέργειας στους τελικούς καταναλωτές.
Η θερμική ενέργεια που θα παράγεται θα καλύψει τις ανάγκες θέρμανσης και θερμού νερού στα κτίρια ολόκληρου του οικισμού του Αη Στράτη. Τα δύο υποσυστήματα θα συνεργάζονται και θα λειτουργούν ως ένα. Στόχος είναι η διείσδυση των ΑΠΕ στο ηλεκτρικό σύστημα του νησιού σε ποσοστό μεγαλύτερο από 85% και παράλληλα η μεγιστοποίηση της κάλυψης των αναγκών των κατοίκων σε θέρμανση και σε θερμό νερό χρήσης από ΑΠΕ.
Μαριάννα Τζάννε / newmoney.gr
