Η μοντελοποίηση του κλίματος είναι εξαιρετικά περίπλοκη, αλλά οι βασικές αρχές της βασίζονται στη φυσική. Χ τόνοι εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου οδηγούν σεΥ αύξηση της θερμοκρασίας, με εκτιμήσεις πιθανότητας σφάλματος. Στη συνέχεια, αναλυτικά μοντέλα αποτίμησης συνυπολογίζουν τις αλλαγές στη χρήση γης που προκύπτουν και τα βελτιωμένα ιστορικά δεδομένα των θερμοκρασιών βοηθούν στην επαλήθευση των ευρημάτων.

Όμως, κορυφαίοι κλιματικοί ερευνητές διατυπώνουν πλέον ανοιχτά μια μεγάλη ανησυχία: ακόμη και τα πιο εξελιγμένα μοντέλα δεν μπορούν να προβλέψουν ακριβώς πώς τα φυσικά συστήματα θα ανταποκριθούν σε αυτές τις υψηλότερες θερμοκρασίες. Μπορεί δηλαδή η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) των Ηνωμένων Εθνών να υπολογίζει ότι η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά μισό βαθμό θα φέρει πολύ πιο ακραία καιρικά φαινόμενα, αλλά πόσο συχνά, έντονα και τί διάρκειας θα είναι, δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια.

Έτσι, για παράδειγμα, ενώ η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας είναι ήδη στους 1.2oC,με τις όποιες γενικές συνέπειες αυτού να έχουν εκτιμηθεί σωστά από την IPCC, η Επιτροπή δεν είχε εκτιμήσει με ακρίβεια τον τρομακτικό θόλο θερμότητας που καίει τη Βόρεια Αμερική και την Μεσόγειο σήμερα. Τα μοντέλα επίσης δεν μπορούν να μας προειδοποιήσουν για τον ακριβή χρονισμό υπέρβασης κλιματικών σημείων καμπής, όπως είναι η εμφάνιση της επιπρόσθετης θερμότητας που αιώνες τώρα ήταν παγιδευμένη βαθιά στον ωκεανό (απορροφά το 90% της υπερβάλλουσας ζέστης στον πλανήτη). Με τις θερμοκρασίας που μετρούνται σήμερα στην επιφάνεια της θάλασσας, ωστόσο, τα πιο απαισιόδοξα σενάρια έρχονται ολοένα και πιο κοντά στην πραγματικότητα. Η επιστημονική κοινότητα δεν είχε προετοιμαστεί επίσης για την πραγματική επίδραση των σημερινών αυξημένων θερμοκρασιών στο λιώσιμο των πάγων και στους δύο πόλους. Οι αλλαγές που παρατηρούνται εκεί είναι πολύ πιο σοβαρές από ό,τι είχε προβλεφθεί πριν από 20 χρόνια και αρκετά πιο σοβαρές από τις προβλέψεις προ πενταετίας.

Με τους σημερινούς ρυθμούς, ο κόσμος είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα υπερβεί τη συμφωνηθείσα μέγιστη αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1.5-2οC. Τί σημαίνει αυτό;
Ούτε αυτό μπορεί να εκτιμηθεί με ακρίβεια. Καθώς η Ινδία αρχίζει σήμερα να αποθηκεύει ρύζι, ποιες χρήσιμες συμβουλές μπορούν να προσφέρουν τα κλιματικά μοντέλα σε έναν κόσμο σε υπερθέρμανση; Θα αποφεύγουν οι παραθεριστές την Μεσόγειο το καλοκαίρι; Η Κίνα, που είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στα ακραία καιρικά φαινόμενα, μπορεί να προσαρμόσει την οικονομία της; Ακόμα και οι ΗΠΑ, που κάποιοι θεωρούν πως είναι λιγότερο ευάλωτη, θα έχει πολύ σοβαρό πρόβλημα. Σήμερα οι Νεοϋορκέζοι πνίγονται από καπνούς πυρκαγιών και στο Φοίνιξ η θερμοκρασία είναι απαγορευτική για οποιαδήποτε μετακίνηση.

Το συνολικό κόστος για την Ελλάδα από την ανθρωπογενή κλιματική κρίση, όσον αφορά στην παραγωγικότητα, την υγεία, την γεωργία, είχε εκτιμηθεί ότι θα ξεπεράσει το ποσό των 700 δις ευρώ μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα, σύμφωνα με μελέτη της Ακαδημία Αθηνών, µε την υποστήριξη της Τράπεζας της Ελλάδος. Σε όλον τον πλανήτη, το αντίστοιχο κόστος έχει εκτιμηθεί άνω των130 τρις δολάρια. Μήπως όμως και αυτά τα νούμερα είναι υποεκτιμημένα;

Ο πλανήτης σε συνθήκες υπερθέρμανσης είναι απρόβλεπτος.

Κάθε αύξηση της θερμοκρασίας, ακόμα και κατά 0.1οC, έχει πολύ μεγάλη σημασία να αποφευχθεί.

(Ο Χάρης Δούκας είναι Καθηγητής ΕΜΠ-Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Το Βήμα»)