Για το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας η προστασία του ορεινού όγκου του Υμηττού αποτελεί θέμα πρώτης προτεραιότητας. Με στόχο τη θέσπιση ενός ισχυρού πλέγματος μέτρων προστασίας του Υμηττού, το Υπουργείο προέβη εδώ και ένα χρόνο σε ευρεία και ενδελεχή διαβούλευση με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς της Αυτοδιοίκησης Α΄ και Β΄ βαθμού, με περιβαλλοντικές οργανώσεις, με εκπροσώπους της Κοινωνίας των Πολιτών, καθώς και με εμπλεκόμενους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης.
Κατόπιν τούτων, το Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ), υπό την προεδρία του Γενικού Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, Ευθύμιου Μπακογιάννη, μετά από 3 διαδοχικές συνεδριάσεις -όπου συμμετείχαν και εξέφρασαν τις απόψεις τους όλοι οι προαναφερόμενοι φορείς- κατέληξε στην τελική του γνωμοδότηση, βάσει της οποίας συντάσσεται και αποστέλλεται στο Συμβούλιο της Επικρατείας εντός των προσεχών ημερών το Σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για τον «Καθορισμό μέτρων προστασίας της περιοχής του όρους Υμηττού και των Μητροπολιτικών Πάρκων Γουδή – Ιλισσίων».
Νέες Ζώνες με αύξηση στρεμματικής έκτασης προστασίας του Υμηττού
Τα μέτρα προστασίας και ο συνολικός σχεδιασμός στοχεύουν όχι μόνο στην προστασία και διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά και στη βιώσιμη κοινωνική, περιβαλλοντική και οικονομική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής. Για να επιτευχθεί αυτό προτείνονται νέες ζώνες προστασίας του ορεινού όγκου του Υμηττού, με τα περιβαλλοντικά ισοζύγια που προκύπτουν από την υλοποίηση της πρότασης να είναι θετικά.
Ειδικότερα, σε σχέση με το Προεδρικό Διάταγμα του 2011, η Α΄ ζώνη Προστασίας είναι επαυξημένη κατά 1.240 στρέμματα, η Δ1 («Πυρήνας» των Μητροπολιτικών Πάρκων), κατά 445 στρέμματα, ενώ η συνολική περιοχή προστασίας του Ορεινού όγκου, επαυξάνεται κατά 238 στρέμματα. Και σε αυτή τη Ζώνη, προτείνεται η χρήση του σύγχρονου πολεοδομικού εργαλείου των Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΠΣ) με στόχο την εκπόνηση προγράμματος αστικής ανάπλασης ή και περιβαλλοντικής προστασίας. Περιληπτικά οι Ζώνες προστασίας του Υμηττού είναι οι εξής:
Ζώνη Α – Υψηλή προστασία της φύσης και των μνημείων
Η ζώνη αυτή καθορίζεται ως περιοχή υψηλής προστασίας της φύσης, με στόχο την προστασία των οικοτόπων, των ειδών χλωρίδας και πανίδας και την ανάδειξη των ιδιαίτερων φυσικών, γεωλογικών και ιστορικών χαρακτηριστικών του Υμηττού. Η Ζώνη Α υψηλής προστασίας της φύσης και των μνημείων υποδιαιρείται στη Ζώνη Α1 και στη Ζώνη Α2.
Στη Ζώνη Α1 επιτρέπονται μόνο χρήσεις που είναι συμβατές ή κρίνονται απαραίτητες για τις ανάγκες προστασίας της περιοχής, όπως έργα αντιπυρικής προστασίας, πυροσβεστικοί κρουνοί, πυροφυλάκια, εργασίες δασικής διαχείρισης, χάραξη μονοπατιών και ποδηλατικών διαδρομών. Επιτρέπονται οι ήπιες ανασχετικές παρεμβάσεις σε ρέματα και η μελισσοκομία.
Στη Ζώνη Α2 ισχύουν όλα όσα προβλέπονται για τη Ζώνη Α1 με την προσθήκη στις χρήσεις της γεωργικής χρήσης, χωρίς τη δυνατότητα ανέγερσης γεωργικών αποθηκών ή οποιουδήποτε άλλου τύπου δόμησης.
Ζώνη Β – Περιφερειακή ζώνη προστασίας
Καθορίζεται ως περιοχή γεωργικής χρήσης, εκπαίδευσης και υπαίθριας αναψυχής, πολιτισμού και αθλητισμού.
Ζώνη Γ – Αρχαιολογικής προστασίας
Η ζώνη αυτή καθορίζεται ως Περιοχή προστασίας αρχαιολογικών χώρων. Εντός της ζώνης Γ επιτρέπεται η γεωργική χρήση και η ανέγερση γεωργικών αποθηκών εμβαδού έως 30 τ.μ., κατά τις διατάξεις της αρχαιολογικής νομοθεσίας.
Ζώνη Δ – Μητροπολιτικά πάρκα Γουδή και Ιλισίων
Η Ζώνη Δ καθορίζεται ως περιοχή σύνδεσης του ορεινού οικοσυστήματος με την πόλη, εντός της οποίας ιδρύονται το Μητροπολιτικό Πάρκο Γουδή (Δ – Γουδή) και το Μητροπολιτικό Πάρκο Ιλισίων (Δ – Ιλισίων).
Ζώνη Ε – Ειδικές χρήσεις
Η Ζώνη αυτή υποδιαιρείται στις Ζώνες: Ε1 – Αθλητισμός – Πολιτισμός – Αναψυχή, Ε2 – Εκπαίδευση – Έρευνα, Ε3 – Κοιμητήρια, Ε4 – Εγκαταστάσεις Ηλεκτρικής Ενέργειας και Ε5 – Σταθμοί Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων.
Ζώνη Στ – ΕΠΣ – άτυπες συγκεντρώσεις περιοχών κατοικίας
Εντός της Ζώνης Στ οριοθετούνται οι υφιστάμενες άτυπες συγκεντρώσεις περιοχών κατοικίας με στόχο την αποτροπή της επέκτασής τους. Οι συγκεκριμένοι όροι προστασίας της περιοχής των οικισμών Χέρωμα, Σκάρπεζα και Κίτσι – Θήτι της Ζώνης Στ, καθορίζονται βάσει Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου του δεύτερου του άρθρ. 8 του ν.4447/2016, με στόχο την ανάπλαση και την περιβαλλοντική προστασία των περιοχών αυτών. Πρόκειται για περιοχές οι οποίες δεν βρίσκονται στην Ζώνη Α, δεν συμπεριλαμβάνονται στους φυσικούς οικοτόπους προστασίας του δικτύου Natura και από την ρύθμιση εξαιρούνται οι ζώνες που προστατεύονται καθ’ οποιονδήποτε τρόπο από τη δασική νομοθεσία.
Ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αρμόδιος για θέματα Χωροταξίας, Αστικού Περιβάλλοντος και Περιβαλλοντικών Αδειοδοτήσεων, Νίκος Ταγαράς δήλωσε:
«Μετά από ενδελεχή διαβούλευση με όλους τους ενδιαφερόμενους, Αυτοδιοίκηση και φορείς, ετοιμάσαμε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο προστασίας του ορεινού όγκου του Υμηττού. Με αυτό αυξάνεται σημαντικά η στρεμματική έκταση υψηλής προστασίας, που σημαίνει περισσότερο πράσινο στους πολίτες, ενώ ταυτόχρονα εξορθολογίζονται και περιορίζονται οι επιτρεπόμενες χρήσεις γης, βάζοντας φρένο στην αυθαίρετη δόμηση. Φέρνουμε εκείνο το πλέγμα μέτρων ώστε ο Υμηττός να είναι προστατευμένος, επισκέψιμος, ένας πράσινος πόλος έλξης στην καρδιά της πρωτεύουσας».
Ο Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, Ευθύμιος Μπακογιάννης, δήλωσε:
«Στόχος μας είναι η περιβαλλοντική προστασία του ορεινού όγκου με τη διατήρηση της χλωρίδας και της πανίδας του, η αποτροπή πάσης φύσεως αυθαίρετων κατασκευών, αλλά και η σύνδεση της πόλης και των κατοίκων της πρωτεύουσας με δίκτυο περιπατητικών μονοπατιών. Την ολοκληρωμένη προστασία του Υμηττού θα υπηρετήσουν και τα σχετικά Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια που θα ακολουθήσουν με προτεραιότητα αυτό του Μητροπολιτικού Πάρκου Γουδή -Ιλισσίων».
Σημείωμα
Το Προεδρικό Διάταγμα Προστασίας του Ορεινού Όγκου Υμηττού «Καθορισμός προστασίας της περιοχής του όρους Υμηττού και των Μητροπολιτικών Πάρκων Γουδή – Ιλισίων» (ΦΕΚ 187/Δ’/2011) ακυρώθηκε -εν μέρει- με τις αποφάσεις με αριθμ. 2355-2361/2017 του Συμβουλίου της Επικρατείας, με τις οποίες έγιναν δεκτές οι αιτήσεις ακύρωσης των Δήμων Κρωπίας, Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, Παπάγου-Χολαργού, Ηλιούπολης, Ελληνικού-Αργυρούπολης, Παιανίας και Γλυφάδας, αφού –έχοντας προηγηθεί σχετική Απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου- κρίθηκε ότι το Π. Δ/γμα «δεν είχε υποβληθεί σε εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων».
Αυτό οδήγησε τη Διοίκηση:
- σε τέσσερις (4) Αποφάσεις Αναστολής Οικοδομικών εργασιών, μεταξύ 2017 και 2020, στα τμήματα των Δήμων Κρωπίας, Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, Παπάγου-Χολαργού, Ηλιούπολης, Ελληνικού-Αργυρούπολης, Παιανίας και Γλυφάδας, που περιλαμβάνονται στις Ζώνες Προστασίας Ορεινού Όγκου Υμηττού. Η τελευταία παράταση αναστολής ισχύει μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου 2021 (ΦΕΚ Α 177/15.9.2020).
- στην ανάλυση και αξιολόγηση των διαπιστωμένων προβλημάτων και των επιπτώσεων του ΠΔ Υμηττού του 2011 στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον,
- στη διερεύνηση προτάσεων βελτιστοποίησης του σχεδιασμού προστασίας του ορεινού όγκου Υμηττού,
- στην εκπόνηση Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και τη Διαβούλευσή της από την οποία προέκυψαν σχόλια και παρατηρήσεις τα οποία ελήφθησαν υπόψη,
- στη σύνταξη νέου Σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος το οποίο, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα θα αποσταλεί εντός των προσεχών ημερών στο ΣτΕ μετά και τη σχετική γνωμοδότηση του ΚΕΣΥΠΟΘΑ.
Επιπλέον, προτείνεται σύστημα παρακολούθησης των σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την εφαρμογή του προγράμματος. Η παρακολούθηση των σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την εφαρμογή του Προεδρικού Διατάγματος προστασίας του Υμηττού πραγματοποιείται με ευθύνη του Φορέα Διαχείρισης ή όποιου άλλου φορέα αναλάβει την διαχείριση της περιοχής προστασίας.
Για την καταγραφή της αυθαίρετης δόμησης στο προτεινόμενο Σχέδιο ΠΔ προβλέπεται ότι οι αρμόδιες Πολεοδομικές Υπηρεσίες, οι Διευθύνσεις Δασών Ανατολικής Αττικής και Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής συντάσσουν από κοινού κατάλογο όλων των κτισμάτων, των περιφράξεων και των αυθαίρετων εργασιών που έχουν εκτελεστεί και που βρίσκονται εντός των ζωνών προστασίας.
Σημειώνεται ότι μετά από τη διαβούλευση που προηγήθηκε, πολλά από τα ζητήματα που τέθηκαν δεν αφορούν στην παρούσα φάση, η συλλογή απόψεων επί αυτών όμως θα αποβεί εξαιρετικά χρήσιμη τόσο για την Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη που εκπονείται παράλληλα, όσο και για την επόμενη φάση της εκπόνησης των Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων για τις Ζώνες ΣΤ, και για τις Ζώνες Δ των Μητροπολιτικών Πάρκων, καθώς δημιουργείται το σχετικό υπόβαθρο που δύναται να αξιοποιηθεί από την Αρχή Σχεδιασμού και τους μελετητές των ΕΠΣ.
