Κυνική ομολογία ότι οι κυβερνητικές προτεραιότητες θέτουν σε τελευταία μοίρα τα δάση και το φυσικό κεφάλαιο της χώρας, θεωρεί το νέο κόμμα των Πράσινων τη σημερινή ομιλία του πρωθυπουργού στη Βουλή, στη συζήτηση για τις δασικές πυρκαγιές.

Εντυπωσιακό είναι ότι ο πρωθυπουργός έθεσε στην ομιλία του τα σωστά ερωτήματα, για να δώσει σε όλα ανεπαρκείς ή παραπλανητικές απαντήσεις. Οι αναφορές του σε «πύρινη επίθεση» και «περιβαλλοντική αλλαγή», δείχνουν ότι η κυβέρνηση επιμένει να κρύβει τις ευθύνες της πίσω από την κλιματική αλλαγή, αντί να συμβάλει αποτελεσματικά στο πώς θα την αντιμετωπίσουμε και το πώς θα διαχειριστούμε σωστά τους κινδύνους της.

Η επικίνδυνη αντίληψη ότι «μπορούμε να αντέξουμε τα πάντα, εκτός από ένα νέο Μάτι» διατρέχει δυστυχώς όλους τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς που παρουσίασε στη Βουλή, σχεδόν με υπερηφάνεια, ο ίδιος ο Κυρ. Μητσοτάκης: όλο το βάρος της πρόληψης έπεσε στους οικισμούς, όχι όμως και στον δασικό πλούτο που φαίνεται ότι αφέθηκε στη μοίρα του.

Καλώς ενδιαφέρθηκε η κυβέρνηση για τις ανθρώπινες ζωές, όμως η ούτε η Β. Εύβοια μπορούσε να αντέξει την ολική καταστροφή της οικονομίας του δάσους για δεκαετίες, ούτε η Αττική την απώλεια του μεγαλύτερου μέρους της πράσινης ζώνης στα βόρειά της από τα Γεράνεια και τα Βίλια μέχρι τη Μαλακάσα, ούτε η χώρα τα πάνω από 1 εκατομμύριο καμένα στρέμματα, ανάμεσά τους εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα προστατευόμενων περιοχών.

Πριν ακόμη τη μεγάλη πυρκαγιά στα Βίλια, οι Πράσινοι είχαμε επισημάνει αναλυτικά 7 σημεία σοβαρών κυβερνητικών ευθυνών για τις πυρκαγιές, δύο διαχρονικά πολιτικά εγκλήματα για τα δάση, καθώς και 3 επικίνδυνα «κλεισίματα του ματιού» της σημερινής κυβέρνησης προς όσους τα επιβουλεύονται. Η σημερινή συζήτηση στη Βουλή, επιβεβαιώνει πλήρως τις σοβαρές αυτές καταγγελίες.

Ο πρωθυπουργός παρουσίασε εκ νέου μια στρατηγική με «περισσότερα» στην ίδια λανθασμένη ιεράρχηση προτεραιοτήτων με περισσότερα εναέρια μέσα κατάσβεσης, με ολίγον από “καθαρισμό” δασών, ενώ απαιτείται πρωταρχικά ολοκληρωμένη οικολογική διαχείριση δασών και πρόληψη με την ενεργή συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών. Αγνοεί ότι ακόμα και οι οικισμοί που σώθηκαν αυτό οφείλεται στην ενεργή συμμετοχή κατοίκων και εθελοντών;

Τα μέτρα ανασυγκρότησης, τέλος, είναι τουλάχιστον στρεβλά και ανεπαρκή. Τα 10 εκ. ευρώ αποζημιώσεων, που κάνουν τον κ. Μητσοτάκη περήφανο, αντιστοιχούν μόλις στο 0,5% της συνολικής καταστροφής των 2 δις. Στη Βόρεια Εύβοια δεν αρκεί η οικονομική στήριξη στους ρητινοσυλλέκτες: χρειάζεται ολοκληρωμένο σχέδιο για να κρατηθεί ζωντανός ο κόσμος της Οικονομίας του Δάσους, που αποτελεί πια ζωτική ανάγκη σε όλη τη χώρα για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών. Το ίδιο ισχύει για τις τοπικές οικονομίες όλων των καμένων περιοχών, όπου μια σειρά κλάδων θα υποφέρουν για πολλά χρόνια.

Η αποκατάσταση και ανάκαμψη δεν μπορεί να γίνει στο όνομα των τοπικών κοινωνιών, χωρίς αυτές. Οφείλει να βασιστεί στις προτάσεις τους και στην συμμετοχή τους, στη βάση σχεδίων ανά περιοχή με στόχους, πόρους, εργαλεία υλοποίησης που θα συμφωνηθούν με τις τοπικές κοινωνίες, δεν θα ανακοινωθούν απλώς για λογαριασμό τους.

Οι Πράσινοι παίρνουμε πάντως σοβαρά την πρόσκληση του πρωθυπουργού για κατάθεση προτάσεων για την επόμενη μέρα. Σήμερα επαναλαμβάνουμε εδώ τις βασικές «κόκκινες γραμμές»: άμεση κήρυξη όλων των αναδασωτέων περιοχών χωρίς την παραμικρή αλλαγή χρήσης, προτεραιότητα στη φυσική αναγέννηση και τεχνητές αναδασώσεις μόνο κατ’ εξαίρεση και μόνο με τοπικά αυτοφυή δασικά είδη, ολοκληρωμένος βιώσιμος και συμμετοχικός σχεδιασμός για την ανασυγκρότηση, με καμιά απόφαση ερήμην των τοπικών κοινωνιών. Σύντομα θα επανέλθουμε, με επιτόπιες επισκέψεις διαβούλευσης και με αναλυτικότερες, συγκεκριμένες προτάσεις για δίκαιη, πράσινη ανάκαμψη που δεν θα αφήνει πίσω κανέναν.

Αναλυτικότερα:

Τα 7 σημεία με τις σοβαρές κυβερνητικές ευθύνες:

• Προειδοποιήσεις για τα δάση υπήρχαν ήδη από την κακοκαιρία της «Μήδειας», που άφησε χιλιάδες νεκρά δέντρα και κλαδιά, χρειαζόταν να απομακρυνθούν έγκαιρα και συστηματικά για να μη γίνουν προσάναμμα στις πυρκαγιές του καλοκαιριού. Δεν έγινε ούτε στην Εύβοια, όπου το ζήτησαν επίσημα οι δασικοί συνεταιρισμοί.
• Πολύμηνη ξηρασία και πολυήμεροι καύσωνες είχαν προβλεφθεί από τους μετεωρολόγους αρκετούς μήνες πριν, με επαρκή χρόνο για τις απαραίτητες εργασίες καθαρισμού και πρόληψης. Ακόμη και στην Εύβοια, όπου γινόταν ήδη συστηματική ρητινοσυλλογή, δεν επιχειρήθηκε να απομακρυνθούν από τα πεύκα οι γεμάτοι σάκοι της ρητίνης ούτε μετά το ξέσπασμα της πυρκαγιάς.
• Η μεγάλη φωτιά στα Γεράνεια τον Μάιο, όπου κάηκαν για πρώτη φορά 70.000 στρέμματα πριν τις αρχές Ιουνίου, ήταν τελική προειδοποίηση για το τι θα ακολουθούσε αν δεν ξεκινούσαν παντού κατεπείγουσα απομάκρυνση της επιπλέον καύσιμης ύλης.
• Αναζωπυρώσεις έκαψαν σχεδόν 1 εκατ. στρέμματα, ενώ ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε ρητά στη ζημιά από την αναζωπύρωση της Βαρυμπόπης. Για τις αναζωπυρώσεις του 2007 ο κ. Χρυσοχοϊδης καυτηρίαζε δικαίως την τότε κυβέρνηση της ΝΔ: για τις αναζωπυρώσεις του 2021, τι έχει να πει ως τωρινός αρμόδιος υπουργός της;
• Αποτελεί κοινό μυστικό ότι ο επίγειος σχεδιασμός της κατάσβεσης επικεντρωνόταν στην προστασία των οικισμών και των κτιρίων, αφήνοντας σε τελευταία μοίρα την άγρια ζωή και τον δασικό πλούτο, που όμως αποτελούσε την κύρια πηγή βιοπορισμού για πλήθος οικογένειες.
• Μετέωρη μένει και η «κουλτούρα εκκενώσεων» που επικαλείται ο πρωθυπουργός: το μήνυμα από τις πυρκαγιές είναι ότι σώθηκαν κυρίως τα σπίτια όσων αψήφησαν τις εντολές εκκένωσης και έμειναν να παλέψουν με τις φλόγες.
• Πρωτοφανές για καταστροφή τέτοιας έκτασης, είναι μόνο ότι έγινε με ανέμους μόλις 3-4 μποφόρ και σχεδόν χωρίς τα κλασσικά αυγουστιάτικα μελτέμια. Τι θα συνέβαινε αν είχαμε ανέμους όπως το 2007 στην Πάρνηθα και την Ηλεία, ή το 2018 στο Μάτι;

Τα διαχρονικά δασικά εγκλήματα:

• Η εγκατάλειψη της διαχείρισης των δασών, που παλιότερα διατηρούνταν σε ισορροπία από τις τοπικές κοινωνίες με τη βόσκηση, τη βιώσιμη συλλογή καυσόξυλων και τη ρητινοσυλλογή, που μείωναν την καύσιμη ύλη στα δάση και την ένταση των πυρκαγιών.
• Η μονομερής απόλυτη προτεραιότητα στην κατάσβεση αντί για την πρόληψη των πυρκαγιών, με αποτέλεσμα οι τωρινές καταστροφές των 2 δις να ξεπερνούν κατά 100 φορές τα 20 εκ. ευρώ που η κυβέρνηση δηλώνει ότι διέθεσε για πρόληψη.
• Η επιμονή στην εγκατάλειψη της ειδικής πείρας και των μεθόδων δασοπυρόσβεσης τις οποίες είχε αναπτύξει η Δασική Υπηρεσία (όπως ελεγχόμενο αντίπυρ, έμφαση στη νυκτερινή επίγεια κατάσβεση, μετά τη μεταφορά της δασοπυρόσβεσης στην Πυροσβεστική. Το πρόβλημα αυτό κατέδειξε και η δράση δασοπυροσβεστών άλλων χωρών όπως η Ρουμανία και η Κύπρος.

Τα 3 επικίνδυνα «κλεισίματα του ματιού» της σημερινής κυβέρνησης προς όσους επιβουλεύονται τα δάση:

• Ο κ. Μητσοτάκης είχε κάνει προεκλογικά σημαία του την αναθεώρηση του συνταγματικού Άρθρου 24 για την προστασία των δασών.
• Η αντισυνταγματική προώθηση οριζόντιας «τακτοποίησης» όλων των δασικών αυθαιρέτων (με τον Νόμο Χατζηδάκη), ως απάντηση στη δικαστική ακύρωση των «οικιστικών πυκνώσεων» του ΣΥΡΙΖΑ.
• Η υπουργική εξαγγελία, λίγες μόλις μέρες πριν τις πυρκαγιές, ότι η ανατροπή της δασικής νομοθεσίας στο Μάτι θα ήταν «πιλοτική» και για άλλες περιοχές.

Οι Πράσινοι θεωρούμε ότι η σημερινή συζήτηση στη Βουλή επιβεβαίωσε τόσο τις κυβερνητικές ευθύνες όσο και την συνολικότερη ανεπάρκεια του πολιτικού συστήματος. Μόνο αν πάρουμε πραγματικά σοβαρά τις προκλήσεις της κλιματικής κρίσης και τη ζωτική σημασία του φυσικού πλούτου, θα μπορέσουμε να κλείσουμε τις πληγές και να προλάβουμε τις επόμενες μεγάλες καταστροφές.