Η κ. Πέρκα ξεκίνησε την επίκαιρη ερώτησή της, τονίζοντας ότι οι ενεργειακές κοινότητες (ΕΚΟΙΝ) αφορούν στην ενεργειακή δημοκρατία, στον πλουραλισμό και στην αποκέντρωση του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας. Θεσμοθετήθηκαν από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και ειδικά για τις λιγνιτικές περιοχές είχε προβλέψει ειδική χρηματοδότηση των ΕΚΟΙΝ στο πλαίσιο του Εθνικού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, του πρώτου στην Ευρώπη, που υλοποιήθηκε το 2018. Τα έργα και δράσεις προς χρηματοδότηση περιλάμβαναν και χρηματοδότηση μελετών βιωσιμότητας και τεχνικής ωρίμανσης έργων ΕΚΟΙΝ.
Επεσήμανε ότι χρειάστηκαν δυο χρόνια έντονης κριτικής και συνεχών παρεμβάσεων για συμπερίληψη των ΕΚΟΙΝ στον σχεδιασμό της Κυβέρνησης για την απολιγνιτοποίηση.
Παράλληλα πρόσθεσε ότι το τελευταίο διάστημα παρατηρείται σημαντική δραστηριοποίηση της τοπικής κοινωνίας της Δυτικής Μακεδονίας και της Αρκαδίας, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τις ΕΚΟΙΝ που έχουν συστήσει οι Δήμοι Κοζάνης και Φλώρινας-Πρεσπών, την σύσταση του πρώτου δικτύου ΕΚΟΙΝ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα «ΟΦeΛΟΣ». Κατατέθηκε η πρώτη αίτηση στη Δυτική Μακεδονία σύνδεσης φωτοβολταϊκού πάρκου, από την ΕΚΟΙΝ πολιτών με εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό. Επιπλέον η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας έχει συστήσει ΕΚΟΙΝ σε συνεργασία με τους 13 Δήμους και το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, ενώ έχει ανακοινώσει ότι θα προχωρήσει το επόμενο διάστημα στη σύσταση ακόμα μιας ΕΚΟΙΝ με τους Τοπικούς Οργανισμούς Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ) της περιοχής. Αλλά και στην Αρκαδία, έχουν συσταθεί 18 ΕΚΟΙΝ, από τις οποίες μία από την Περιφέρεια Πελοποννήσου, στην οποία συμμετέχει και ο Δήμος Μεγαλόπολης.
Και ενώ υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για ΕΚΟΙΝ, ώστε οι τοπικές κοινωνίες να συμμετέχουν ενεργά στη διαδικασία της ενεργειακής μετάβασης, να ενισχυθεί η αποδοχή της μετάβασης και να αποκομίσουν οι τοπικές κοινωνίες τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη, παραμένει ως μεγάλο πρόβλημα η δυνατότητα σύνδεσης στο ηλεκτρικό δίκτυο, τέτοιων έργων αυτοπαραγωγής από ΕΚΟΙΝ κοινωφελούς σκοπού. Η σύνδεση στο ηλεκτρικό δίκτυο όμως, αποτελεί εξ ορισμού απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση αυτών των έργων.
«Κ. Υπουργέ η κυβέρνησή σας εξήγγειλε απολιγνιτοποίηση χωρίς να έχετε λάβει καμία μέριμνα για τις περιοχές που έδωσαν φως σε όλη τη χώρα. Η Κοζάνη, η Πτολεμαΐδα, η Φλώρινα, το Αμύνταιο, η Μεγαλόπολη καταρρέουν, η ανεργία και η απόγνωση καλπάζουν. Δε γίνεται έτσι η Δίκαιη Μετάβαση.
Και δεν είναι δυνατόν ένα εργαλείο συμμετοχής και διάχυσης του οφέλους στις τοπικές κοινότητες, όπως είναι οι ΕΚΟΙΝ, να μην μπορούν να συνδεθούν στο δίκτυο. Επιπλέον, εάν τα έργα των ενεργειακών κοινοτήτων στις λιγνιτικές περιοχές δεν μπορούν να υλοποιηθούν, υπάρχει κίνδυνος και για την απορρόφηση των προβλεπόμενων ευρωπαϊκών και εθνικών χρηματοδοτήσεων.
Στη συνέχεια επανέλαβε τις κατατεθείσες ερωτήσεις που αφορούν στην ύπαρξη ηλεκτρικού χώρου στις λιγνιτικές περιοχές για την εγκατάσταση μικρών φωτοβολταϊκών σταθμών έως 3 MW που αφορούν κυρίως ΕΚΟΙΝ κοινωφελούς σκοπού και πόσα ΜW τέτοιων έργων ΕΚΟΙΝ μπορούν να συνδεθούν στο δίκτυο. Σε ποιες ενέργειες θα προβεί η κυβέρνηση, εάν το υφιστάμενο δίκτυο είναι κορεσμένο και εάν υπάρχει πρόβλεψη για την αναβάθμιση των δικτύων στις λιγνιτικές περιοχές και τη δημιουργία νέων υποσταθμών. Τέλος εάν, πότε και με ποιο ποσό θα ενεργοποιηθεί η σχετική χρηματοδότηση.
Στη δευτερολογία της η κ. Πέρκα τόνισε ότι εκτός από τις ΕΚΟΙΝ υπάρχουν και ιδιώτες, πολίτες της Φλώρινας που έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα «εξοικονομώ – Αυτονομώ», έχουν εγκαταστήσει φβ στη στέγη και δεν μπορούν να συνδεθούν. Υπάρχουν αντίστοιχες περιπτώσεις από μικρούς επιχειρηματίες που δεν μπορούν να συνδεθούν.
Στην συνέχεια άσκησε έντονη κριτική για την έλλειψη προγραμματισμού και ενημέρωσης των τοπικών κοινωνιών για τις προβλεπόμενες αναβαθμίσεις του δικτύου, την απολιγνιτοποίηση, την επάρκεια των πόρων του ΠΔΑΜ και το ποσοστό των εσόδων από τα έσοδα πλειστηριασμού των ρύπων για τις λιγνιτικές περιοχές. Τόνισε ότι η Κυβέρνηση της ΝΔ, τόσο με τον Χατζηδάκη, όσο και με τον κ. Σκρέκα έχουν προκαλέσει πολύ σοβαρά προβλήματα στο θεσμό των ΕΚΟΙΝ, όπως για παράδειγμα η ένταξη όλων των ΕΚΟΙΝ σε διαγωνιστικές διαδικασίες, με ασφυκτικές προθεσμίες, δυσμενέστερες σε σχέση με τα υπόλοιπα έργα ΑΠΕ.
Σε ότι αφορά στον ηλεκτρικό χώρο επέμεινε ότι είναι άδικο να παραμένει το πρόβλημα διάθεσης ηλεκτρικού χώρου για ΕΚΟΙΝ κοινωφελούς χαρακτήρα και για ανάπτυξη μικρών έργων ΑΠΕ. Αναρωτήθηκε δε, αν υπάρχουν δεσμεύσεις συνδέσεων από μεγαλοεπενδυτές που αδικούν την τοπική ηλεκτροπαραγωγή και γι’ αυτό δεν επαρκεί ο διαθέσιμος χώρος.
Αναφορικά με την χρηματοδότηση των ΕΚΟΙΝ αποσαφήνισε ότι το ζήτημα της χρηματοδοτικής στήριξης είναι εξαιρετικά κρίσιμο, αφού δεν είναι εύκολα βιώσιμα ούτε έχουν πρόσβαση σε τραπεζική χρηματοδότηση τέτοια έργα.
Δήλωσε χαρακτηριστικά: «και ενώ βλέπουμε λοιπόν ότι υπάρχει ενδιαφέρον, οι τοπικές κοινωνίες ενδιαφέρονται, σε άλλα κράτη μέλη της Ένωσης οι ΕΚΟΙΝ έχουν απογειωθεί (πχ Δανία, Γερμανία), εμείς εδώ ακόμα συζητάμε τυπικά θέματα και «παρακαλάμε» για λίγο διαθέσιμο ηλεκτρικό χώρο, λίγη χρηματοδότηση.
Σχεδιάζετε χωρίς τις τοπικές κοινωνίες και χωρίς τους τοπικούς φορείς, είναι σαφές αυτό. Η Κυβέρνηση θέλει η μετάβαση να γίνει με δυο – τρεις μεγάλους επενδυτές. Επιμένουμε και θα επανέλθουμε: Να διασφαλιστεί χώρος, φυσικός και ηλεκτρικός, για τις ΕΚΟΙΝ των τοπικών κοινωνιών και να προβλεφθούν χρηματοδοτικοί πόροι για την ανάπτυξή τους. Στις Ζώνες Απολιγνιτοποίησης (ΖΑΠ) και στα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΕΠΣ), που ακόμα και στον χωροταξικό σχεδιασμό η κοινωνία είναι εκτός, πρέπει να προβλεφθούν εγκαίρως εκτάσεις για τη διακριτή ανάπτυξη έργων από τις ΕΚΟΙΝ των τοπικών αρχών. Αυτό που γίνεται είναι απαράδεκτο. Όχι μόνο δεν είναι δίκαιη μετάβαση αλλά διακυβεύεται και όλη η υπόθεση της πράσινης μετάβασης».
Ολοκλήρωσε την τοποθέτησή της, αναφέροντας ότι το εργαλείο των ΕΚΟΙΝ θα πρέπει να ενισχυθεί τόσο θεσμικά όσο και οικονομικά, κυρίως αυτή την περίοδο που το κόστος των ορυκτών καυσίμων έχει εκτοξεύσει το ενεργειακό κόστος.
Από τις απαντήσεις του κ. Αμυρά προέκυψαν χρήσιμα συμπεράσματα και δεσμεύσεις της Κυβέρνησης. Είναι ακόμα μια φορά που η πίεση της κ. Πέρκα με την μετατροπή αναπάντητης ερώτησης σε επίκαιρη, έχει ως αποτέλεσμα τον εμπλουτισμό του δημόσιου διαλόγου με χρήσιμες πληροφορίες και δεσμεύσεις της κυβέρνησης.
Ο κ. Αμυράς υποστήριξε το κυβερνητικό αφήγημα περί επιτυχίας της απολιγνιτοποίησης, επάρκειας πόρων, και συμμετοχής της τοπικής κοινωνίας και επομένως δείχνει ότι η κυβέρνηση υποστηρίζει τις ΕΚΟΙΝ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και δεσμεύτηκε για επενδύσεις δημιουργίας και αναβάθμισης των δικτύων και άλλων αναγκαίων υποδομών.
Αναφέρθηκε σε υπάρχουσες ΕΚΟΙΝ, όχι όμως στη διαθεσιμότητα ηλεκτρικού χώρου. Ωστόσο δήλωσε ότι η ενίσχυση και αναβάθμιση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και η κατασκευή νέων υποσταθμών ΑΠΕ, θα περιλαμβάνουν και πολλά έργα στις λιγνιτικές περιοχές. Στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας πρόκειται να ενταχθούν στο δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης του ΔΕΔΜΗΕ, έργα ανάπτυξης του συστήματος με σκοπό την αύξηση της δυνατότητας ένταξης σταθμών ΑΠΕ.
Στις απαντήσεις του κ. Υπουργού δεν υπήρχε αναφορά για ύπαρξη η μη ηλεκτρικού χώρου για εγκατάσταση μικρών φωτοβολταϊκών σταθμών έως 3 MW που αφορούν κυρίως ΕΚΟΙΝ κοινωφελούς σκοπού. Ο Υπουργός αναφερόταν γενικά σε έργα ΕΚΟΙΝ και όχι σε ΕΚΟΙΝ κοινωφελούς σκοπού και εγκατάστασης μικρών φβ. Επίσης δεν υπήρχε αναφορά του Υπουργού για την αναβάθμιση των δικτύων στις λιγνιτικές περιοχές και τη δημιουργία νέων υποσταθμών, που θα αφορούν έργα ΕΚΟΙΝ κοινωφελούς χαρακτήρα και δεν απάντησε με τι ποσό ακριβώς και πότε θα χρηματοδοτηθούν έργα ΕΚΟΙΝ κοινωφελούς σκοπού και έργα εικονικού συμψηφισμού από ΕΚΟΙΝ. Απάντησε γενικά ότι προβλέπεται χρηματοδότηση στην νέα προγραμματική περίοδο.
Εν κατακλείδι και παρά τις μη απαντήσεις του Υπουργού σε αρκετά θέματα, η παραδοχή του προβλήματος από τον Υπουργό και οι δεσμεύσεις που κατάφερε να αποσπάσει η κ. Πέρκα κρίνονται ιδιαίτερα επιτυχείς. Η κ. Πέρκα θα παρακολουθεί στενά την υλοποίηση των δεσμεύσεων στο προτεινόμενα χρονοδιαγράμματα και θα επανέλθει, όπως θα επανέλθει και για τα θέματα που δεν απαντήθηκαν.
