Δήλωση της Αναπλ. Τομεάρχη Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ -ΠΣ και Βουλευτή Φλώρινας
Από τις απαντήσεις τόσο του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), όσο και του Συντονιστή του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ) στην ερώτησή μου για την πρόοδο των ΕΠΣ στις ΖΑΠ, φαίνεται η τελείως διαφορετική προσέγγιση που έχουμε ως προς το θέμα του χωροταξικού – πολεοδομικού σχεδιασμού των ΕΠΣ και τις αποκαταστάσεις των εδαφών των λιγνιτικών περιοχών. Η απάντηση βγάζει είδηση, δημιουργώντας και άλλα ερωτηματικά. Είναι σαφές ότι ο κοινοβουλευτικός έλεγχος αποδίδει καρπούς.
Τα ΕΠΣ των ΖΑΠ στο τέλος του 2023
Η είδηση που προκύπτει από την απάντηση του Συντονιστή του ΣΔΑΜ, είναι αυτό που φοβόμασταν και λέγαμε από την πρώτη στιγμή. Τα ΕΠΣ των πυρήνων των ΖΑΠ θα ολοκληρωθούν το δεύτερο εξάμηνο του 2023. Πάει και η οποιαδήποτε ελπίδα περί ορθής διαδικασίας μετάβασης. Δηλαδή το 2023 θα κλείσουν οι υφιστάμενες λιγνιτικές μονάδες, και τέλη του 2023 θα γίνουν τα ΕΠΣ των πυρήνων ΖΑΠ. Επομένως η αποκατάσταση των εδαφών βάσει των νέων χρήσεων (repurposing) θα γίνει, όπως προκύπτει σαφώς από την απάντηση, από το 2024 και μετά. Να θυμίσουμε ότι στην μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας για τον οδικό χάρτη μετάβασης της Δυτικής Μακεδονίας, η όλη διαδικασία της μετάβασης ξεκινούσε από τις προτεινόμενες νέες χρήσεις σε διαβούλευση με την τοπική κοινωνία και στη συνέχεια το ΣΔΑΜ. Η κυβέρνηση τα έκανε ανάποδα. Αντί η αποκατάσταση των εδαφών βάσει των νέων χρήσεων γης (repurposing) να ξεκινήσει άμεσα και να προσφέρει άμεσες θέσεις εργασίας, η διαδικασία αυτή θα πάει αρχές του 2024.
Μας λένε μάλιστα ότι για τα ΕΠΣ απαιτούνται: (α) Κύρια μελέτη του Ε.Π.Σ. (πολεοδομικού χαρακτήρα), (β) Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), (γ) Μελέτη γεωλογικής καταλληλόλητας και (δ) Μελέτη οριοθέτησης υδατορεμάτων και ως εκ τούτου είναι μια χρονοβόρα διαδικασία. Πότε θα γίνει η ανάθεση όλων αυτών των μελετών; Θα γίνουν διαγωνισμοί για κάθε μία από αυτές τις μελέτες; Εμείς αυτά τα γνωρίζαμε, όπως υπάρχουν και άλλες μελέτες που απαιτούνται και δεν τις αναφέρετε, και για αυτό σας λέγαμε ότι ακολουθείτε λανθασμένη διαδικασία. Δυόμιση χρόνια μετά την εξαγγελία της απολιγνιτοποίησης, σήμερα παραδέχονται ότι τα ΕΠΣ των πυρήνων των ΖΑΠ θα πάνε τέλη 2023.
Προέγκριση των ΕΠΣ
Ως λύση επιτάχυνσης της διαδικασίας προτείνουν τις προεγκρίσεις των ΕΠΣ. Θυμίζουμε ότι στο ν/σ για την απολιγνιτοποίηση, τροποποίησαν για ακόμα μια φορά τα ΕΠΣ και επανέφεραν την κατηργημένη από τον πρώην υπουργό, υποχρεωτική προέγκριση των ΕΠΣ.
Μας λένε λοιπόν ότι στην περίπτωση των επενδύσεων στη Μεταποίηση και στα Επιχειρηματικά Πάρκα, η διαδικασία θα μπορεί να προχωρήσει χωρίς να έχουμε τα ΕΠΣ, αρκεί να έχουμε την προέγκριση των ΕΠΣ, μια κατά πολύ πιο σύντομη διαδικασία.
Τι θα γίνει όμως με τις άλλες περιπτώσεις επενδύσεων; Και πότε θα είναι έτοιμα τα ΕΠΣ προς προέγκριση;
Τα ΕΠΣ είναι η καρδιά της μετάβασης, επομένως πρέπει να υποβληθούν προηγουμένως σε διαβούλευση, ώστε να δουν οι πολίτες αλλά και οι ενδιαφερόμενοι φορείς, ποια είναι τα σχέδια χρήσεων γης που εκπονούνται και να καταθέσουν τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις τους. Φοβόμαστε ότι για ακόμα μια φορά θα παραβιαστεί η νομοθεσία και η κοινή λογική και δε θα γίνει η απαιτούμενη διαβούλευση, αφού δεν αναφέρεται πουθενά. Ακόμα και στις προεγκρίσεις των ΕΠΣ, πρέπει να προηγηθεί δημόσια διαβούλευση πριν κατατεθεί η σχετική αίτηση και τεχνική έκθεση στο Υπουργείο. Να μπορεί η τοπική κοινωνία να συν διαμορφώσει το σχεδιασμό των νέων χρήσεων. Έχει ιδιαίτερη σημασία σε ποια χρονική στιγμή θα γίνει η προέγκριση των ΕΠΣ και τι θα έχει γίνει ως προς τα εδαφικά σχέδια. Ποια η σχέση μεταξύ της προέγκρισης των ΕΠΣ και των ΕΣΔΙΜ;
Οι λιγνιτικές περιοχές πρόσφεραν επί σειρά ετών την απαιτούμενη ενέργεια για την ανάπτυξη της χώρας. Πρέπει να μπορούν να συμμετέχουν σε μια ανοικτή διαδικασία, πιο συμμετοχική και πιο συμπεριληπτική, να γνωρίζουν και να πουν οι πολίτες, τι θέλουν να γίνει. Να συνδιαμορφώσουν τις νέες χρήσεις οι τοπικές κοινωνίες.
Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) ΕΠΣ
Εμείς διαφωνούμε ότι η διαβούλευση επί των ΕΠΣ θα γίνει μόνο στο πλαίσιο της ΣΜΠΕ. Η βασική θέση μας είναι ότι θα πρέπει να υπάρχει διαβούλευση και επί του σχεδιασμού των νέων χρήσεων γης και όχι μόνο επί των περιβαλλοντικών επιπτώσεων αυτών στο πλαίσιο της ΣΜΠΕ. Προφανώς η διαβούλευση επί της ΣΜΠΕ προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία και είναι πολύ σημαντική. Θεωρούμε όμως ότι δεν αρκεί. Απλά ερωτήματα: Θα μπορεί να αλλάξει ο σχεδιασμός των νέων προτεινόμενων χρήσεων γης των ΕΠΣ από τα αποτελέσματα της διαβούλευσης της ΣΜΠΕ των ΕΠΣ; Αν όχι, τότε προφανώς είναι προσχηματική διαδικασία. Αν ναι, τότε θα πρέπει να ξαναγίνουν οι σχετικές μελέτες από την αρχή; Πότε θα είναι έτοιμη η ΣΜΠΕ; Κανονικά πρέπει να λάβει χώρα πριν την προέγκριση των ΕΠΣ και να ληφθούν υπόψη τα σχόλια πριν να προχωρήσει πρακτικά η υλοποίηση των ΕΠΣ και των επιχειρηματικών πάρκων. Με άλλα λόγια η διαβούλευση δεν πρέπει να γίνει κατόπιν εορτής. Επειδή γνωρίζουμε τα εμπόδια που μπορεί να προκληθούν από σύνθετες επενδυτικές, χωροταξικές, περιβαλλοντικές και διοικητικές διαδικασίες, σας λέμε ξανά διαβούλευση και συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας όχι μόνο στη φάση της ΣΜΠΕ αλλά και στον αρχικό σχεδιασμό των χρήσεων γης των ΕΠΣ και βέβαια και πριν την προέγκριση των ΕΠΣ.
