Τοποθέτηση του υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας στην Κοινή συνεδρίαση της Ειδικής Διαρκούς Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος για τη θέσπιση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης

Ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γεράσιμος Θωμάς ενημέρωσε τα μέλη των συναρμόδιων Κοινοβουλευτικών Επιτροπών σχετικά με την Πρόταση Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Όπως τόνισε ο κ, Θωμάς κατά την πρωτολογία του, «Η νέα πιο φιλόδοξη πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης αυξάνει τους διαθέσιμους πόρους από τα 7,5 δις ευρώ στα 40 δις ευρώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Ελληνική Κυβέρνηση διαπραγματεύεται μεθοδικά και καταφέρνει να διεκδικήσει αυξημένα κεφάλαια που φτάνουν το 1,7 δις ευρώ σε επιχορηγήσεις από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (9η θέση μεταξύ των Κρατών Μελών). Το ποσοστό κατανομής των πόρων για την Ελλάδα ανέρχεται περίπου σε 4,3% επί του συνόλου και με το δεδομένο αυτό υπολογίζουμε ότι η κινητοποίηση επενδύσεων από το συνολικό Μηχανισμό Δίκαιης Μετάβασης, δηλαδή σωρευτικά και από τους άλλους δύο πυλώνες (InvestEU και μηχανισμός δανειακής διευκόλυνσης του δημόσιου τομέα) θα ανέλθει σε περίπου 6,2 δις ευρώ.

Οι πόροι αυτοί θα μπορέσουν να απορροφηθούν με βάση τα εδαφικά σχέδια δίκαιης μετάβασης, το Master Plan για τη Δυτική Μακεδονία και Μεγαλόπολη και το ξεχωριστό σχέδιο για τα νησιά μας.

Το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης για την Δυτική Μακεδονία και την Μεγαλόπολη θα παρουσιαστεί και τεθεί σε θεσμική δημόσια διαβούλευση τον Σεπτέμβριο καθιστώντας την Ελλάδα το πρώτο Κράτος Μέλος με τέτοιο σχέδιο στην Ευρώπη.

Εκτός από τους πόρους του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης, θα υπάρξουν κονδύλια και από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας από το οποίο η Ελλάδα φιλοδοξεί να λάβει πάνω από 30 δις ευρώ. Στο Ταμείο αυτό θα ενταχθούν και έργα για τη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη. Άλλωστε το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ετοιμάζει ειδικό πλάνο πράσινης ανάπτυξης στο οποίο θα αξιοποιηθούν πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Το πλάνο αυτό θα είναι συμβατό με τον σχεδιασμό της Επιτροπής Πισσαρίδη.

Υπογραμμίστηκε το γεγονός ότι το ΥΠΕΝ έχει υιοθετήσει στον εν γένει σχεδιασμό και νομοθετικό του έργο την «ρήτρα δίκαιης μετάβασης». Η πρώτη εφαρμογή της ρήτρας έγινε στο περιβαλλοντικό νομοσχέδιο με αποτέλεσμα όλες οι επενδύσεις σε έργα ΑΠΕ να έχουν προτεραιότητα στην Άδεια Εγκατάστασης και εξετάζονται χωριστά από τον ΔΕΔΔΗΕ. Επίσης η ρήτρα αυτή εφαρμόζεται και στο νομοσχέδιο της ηλεκτροκίνησης που θα ψηφιστεί στις επόμενες μέρες με τα ειδικά αναπτυξιακά και φορολογικά κίνητρα που θεσπίζονται για τις εταιρίες που βρίσκονται στην εφοδιαστική αλυσίδα της ηλεκτροκίνησης, στις λιγνιτικές περιοχές. Παράλληλα, και στο νέο «Εξοικονομώ» που θα ανακοινωθεί μέσα στις επόμενες εβδομάδες θα υπάρχει ειδική ρήτρα αυξημένης επιδότησης στις λιγνιτικές περιοχές. Προς αυτήν την κατεύθυνση της υιοθέτησης «ρήτρας δίκαιης μετάβασης» κινούνται και τα υπόλοιπα συναρμόδια Υπουργεία.

Σε σχόλια των βουλευτών για τον κίνδυνο μελλοντικής εξάρτησης της χώρας από το εισαγώμενο φυσικό αέριο, ο υφυπουργός ξεκαθάρισε ότι, όπως αποτυπώνεται στο ΕΣΕΚ, το φυσικό αέριο στην ηλεκτροπαραγωγή από 22.962 GWh το 2020 θα διαμορφωθεί σε 18.304 GWh το 2030. Κατά συνέπεια προβλέπεται ότι το 2030 θα υπάρξει μείωση κατά 20,3% του μεριδίου του φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή. Παράλληλα όμως το φυσικό αέριο θα αυξήσει την συμμετοχή του στην θέρμανση όπου θα αντικαταστήσει μαζί με τις ΑΠΕ σταδιακά το πετρέλαιο θέρμανσης και το μαζούτ.

Αναφορικά με την μονάδα Πτολεμαΐδα 5, ο κ. Θωμάς επισήμανε το γεγονός ότι η μονάδα θα ξεκινήσει με λιγνίτη και από το 2028 ή και νωρίτερα, το καύσιμο θα αλλάξει και εξετάζονται οι εναλλακτικές επιλογές για το νέο καύσιμο που θα χρησιμοποιεί. «Η ΔΕΗ προχωρά τις απαραίτητες τεχνοοικονομικές μελέτες και θα παρουσιάσει την πρότασή της μέχρι το τέλος του έτους», είπε.

Ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τόνισε επίσης το γεγονός ότι για την κυβέρνηση η «πράσινη ανάπτυξη», η δίκαιη μετάβαση προς ένα νέο παραγωγικό μοντέλο και η πρωτοπορία στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής με την ένθερμη υποστήριξη του στόχου κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2050, αποτελούν συνειδητές πολιτικές επιλογές με ορίζοντα ένα βιώσιμο μέλλον.
Η «πράσινη στροφή» που αποτελεί στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης δεν έχει ανατραπεί από την πανδημία. Αντιθέτως, οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις θα υλοποιηθούν με ακόμα πιο γρήγορους ρυθμούς και φιλόδοξους στόχους. Η κρίση του κορονοϊού θα αξιοποιηθεί ως ευκαιρία για την επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης και όχι ως άλλοθι για να παγώσουν οι απαραίτητες πρωτοβουλίες.

«Αυτή είναι και η επιλογή της Ευρώπης: να αποτελέσει το Green Deal της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο πλαίσιο και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το κεντρικό αναπτυξιακό όχημα που θα μας οδηγήσει ασφαλώς στην εποχή μετά την πανδημία, χωρίς να μένει στο περιθώριο καμιά κοινωνική ομάδα, καμιά περιοχή», κατέληξε ο κ. Θωμάς.

Στη δική του παρέμβαση, ο Πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης κ. Κωστής Μουσουρούλης τόνισε ότι «Είχαμε την ευκαιρία σήμερα να ενημερώσουμε τη Βουλή των Ελλήνων για τον Μηχανισμό και το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και να απαντήσουμε στις ερωτήσεις των βουλευτών. Προχωρούμε γρηγορότερα σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες και αποκτούμε κοινό βηματισμό με τις τοπικές κοινωνίες, ενώ υλοποιείται ο σχεδιασμός της μεταβατικής περιόδου, με στοχευμένα προγράμματα. Για αυτό, άλλωστε έχουμε απευθύνει ανοιχτή πρόσκληση προς φορείς του ιδιωτικού τομέα για τη την υποβολή μη δεσμευτικών επενδυτικών προτάσεων και αναπτυξιακών σχεδίων, ενώ σύντομα θα κάνουμε το ίδιο και για τους φορείς του δημοσίου τομέα. Η Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση είναι υπόθεση όλων μας, είναι εθνική υπόθεση»