Δυο σημεία επισημαίνει ο Χάρης Δούκας προκειμένου να επισημάνει τις επιπτώσεις από τη συνεχιζόμενη καύση των ορυκτών καυσίμων ο Χάρης Δούκας, με συνέντευξή του στο iEnergeia.gr:

-Πρώτον, τις φετινές καταστροφικές πυρκαγιές στην Ελλάδα, καθώς οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από την καύση ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ενέργειας είναι η βασική αιτία της κλιματικής κρίσης: Οι καμένες εκτάσεις στην Ελλάδα κατά το πρώτο μισό (01.05.2022 - 29.07.2022) της αντιπυρικής περιόδου του 2022 είναι αυξημένες κατά 50% (σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μέσο όρο της περιόδου 2006 – 2021).

-Δεύτερον, τα τρομακτικά κέρδη των εταιριών, καθώς ορυκτά καύσιμα η αιτία και της σημερινής ενεργειακής κρίσης: Εκτιμάται ότι οι "7 αδερφές" συνολικά έχουν κέρδη τριμήνου άνω των 80 δις $ (το 40% του ΑΕΠ της Ελλάδας σε ένα τρίμηνο).

Ο αν. καθηγητής του ΕΜΠ –και τομεάρχης Ενέργειας του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής- επισημαίνει πως στην Ελλάδα η έμφαση δεν είναι στην απεξάρτηση, αλλά στην αλλαγή προμηθευτή (από το ρωσικό αέριο, στο αζέρικο και το αμερικανικό), ενώ επικεντρώνει και στο θέμα της μετοχικής σύνθεσης των υπεράκτιων αιολικών πάρκων.

Παράλληλα, επισημαίνει ένα ακόμα οξύμωρο, καθώς αναρωτιέται με νόημα: «Ξέρετε, με βάση τον νέο νόμο, ποιος θα είναι υπεύθυνος για την ανάπτυξη των υπεράκτιων αιολικών πάρκων; Ο φορέας που ασχολείται με εξορύξεις»!

Φωτιές σε όλη τη χώρα και «φωτιά» στις τιμές ενέργειας. Βλέπετε κάποια έξοδο κινδύνου;

Η έξοδος κινδύνου είναι γνωστή και είναι η απεξάρτηση από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα. Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από την καύση ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ενέργειας είναι η βασική αιτία της κλιματικής κρίσης. Τις επιπτώσεις της τις ζούμε και φέτος, με τις φωτιές που κατακαίνε την Ελλάδα. Μάλιστα, σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα δεδομένα του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφόρησης για Δασικές Πυρκαγιές, τα οποία ανέκτησε και επεξεργάστηκε η πυρομετεωρολογική ομάδα FLAME του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ), οι καμένες εκτάσεις στην Ελλάδα κατά το πρώτο μισό (01.05.2022 - 29.07.2022) της αντιπυρικής περιόδου του 2022 είναι αυξημένες κατά 50% (σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μέσο όρο της περιόδου 2006 – 2021).

Είναι όμως τα ορυκτά καύσιμα η αιτία και της σημερινής ενεργειακής κρίσης, δημιουργώντας τρομακτικά κέρδη για τις εταιρίες που τα εμπορεύονται και ζημιές και φτωχοποίηση για όλους τους υπόλοιπους. Μόλις την Παρασκευή, η Exxon Mobil σημείωσε νέο ρεκόρ κερδών 18 δις $ για το 2ο τρίμηνο και η Chevron έκανε ρεκόρ 12 δις $ το ίδιο διάστημα. Τα τεράστια κέρδη έρχονται μια μέρα αφότου η Shell κατέρριψε το δικό της ρεκόρ. Εκτιμάται ότι οι "7 αδερφές" συνολικά έχουν κέρδη τριμήνου άνω των 80 δις $ (το 40% του ΑΕΠ της Ελλάδας σε ένα τρίμηνο).Αντίστοιχα ρεκόρ σημειώνουν, με βάση τα ανακοινωμένα τους οικονομικά μεγέθη, και πολλές ελληνικές ενεργειακές εταιρίες ηλεκτροπαραγωγής, εμπορίας και διύλισης ορυκτών καυσίμων.

Και τι κάνουμε για να απεξαρτηθούμε από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα, που δημιουργούν όλα αυτά τα προβλήματα;

Στην πράξη λίγα πράγματα. Στην Ελλάδα για παράδειγμα, με βάση τα όσα παρουσιάστηκαν στην Βουλή από το Υπουργείο Ενέργειας και τους αρμόδιους φορείς την Παρασκευή στη συζήτηση για την ενεργειακή επάρκεια, η έμφαση δεν είναι στην απεξάρτηση, αλλά στην αλλαγή προμηθευτή (από το ρωσικό αέριο, στο αζέρικο και το αμερικανικό). Η εξοικονόμηση ενέργειας δεν προωθείται οργανωμένα και συστηματικά από την Κυβέρνηση, καθώς δεν αποτελεί κεντρική πολιτική κατεύθυνση. Δεν προωθείται έτσι και αλλιώς από μεγάλης κλίμακας οικονομικές οντότητες και ισχυρά λόμπι, καθώς τους μειώνει τα κέρδη και τους πελάτες. Συνεπώς, οι «εθισμένες στα ορυκτά καύσιμα» πολιτικές συνεχίζουν να επικρατούν.

Οι Ανανεώσιμες όμως; Είχαμε και πρόσφατο νόμο για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα.

Στη Δανία που είναι στην πρωτοπορία στα υπεράκτια αιολικά πάρκα, το πρώτο υπεράκτιο αιολικό της πάρκο το 2001 (ανοιχτά της Κοπεγχάγης, στη θάλασσα του Μίντελγκρουντεν), ανήκε κατά 50% σε 8.500 μικροεπενδυτές και στη δημοτική επιχείρηση ηλεκτρισμού. Η δε χορήγηση αδειών σήμερα δίνεται σε έργα αιολικής ενέργειας μόνο εάν η ιδιοκτησία τους ανήκει τουλάχιστον κατά 20% σε τοπικές κοινότητες.

Στον νόμο που ψηφίστηκε αργά την Πέμπτη στη Βουλή για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, οι άδειες στο πρώτο πιλοτικό υπεράκτιο πάρκο (στην Αλεξανδρούπολη) δεν παραχωρούνται σε Δήμους και κατοίκους. Παραχωρούνται στις εταιρείες που είχαν ήδη υποβάλει άδειες πριν τον νόμο, χωρίς διαγωνισμό, με μείωση των ανταποδοτικών στην κοινωνία, από 3% σε 2% (20% είπαμε ανήκει στις τοπικές κοινωνίες στη Δανία).

Επιπλέον, άλλο ένα οξύμωρο. Ξέρετε, με βάση τον νέο νόμο, ποιος θα είναι υπεύθυνος για την ανάπτυξη των υπεράκτιων αιολικών πάρκων; Ο φορέας που ασχολείται με εξορύξεις. Η άσκηση δηλαδή των αρμοδιοτήτων του Φορέα Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων θα διενεργείται από την Ελληνική Διαχειριστική Εταιρία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ).Τα συμπεράσματα δικά σας.

Συνεπώς το πρόβλημα λέτε πως είναι δομικό;

Βεβαίως. Μάλιστα, οι 2 προσεγγίσεις, της Δανίας και η δικιάς μας διατυπώνουν και το νέο δίλημμα. Ενεργειακή δημοκρατία ή ολιγαρχία;

Ενεργειακή ολιγαρχία σημαίνει προώθηση των ΑΠΕ με συγκεντρωτικό χαρακτήρα, με μεγάλα έργα, με μονοπώλιο επενδυτών, των γνωστών δηλαδή μεγάλων εταιριών που συμμετείχαν και στα έργα ορυκτών καυσίμων, με τις τοπικές κοινωνίες και τους απλούς πολίτες αποκλεισμένους από τα έργα αυτά. Οι τελευταίοι είναι αποκλεισμένοι και από τα μικρά και μεσαία έργα, καθώς τα δίκτυα είναι κορεσμένα.

Ενώ, η ενεργειακή δημοκρατία προϋποθέτει ένα άλλο υπόδειγμα ανάπτυξης. Σε αυτό προωθείται η αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας από τον απλό πολίτη, ο οποίος μετατρέπεται από καταναλωτή σε αυτοπαραγωγό πράσινης ενέργειας και βασικό συν-διαμορφωτή της ενεργειακής αλλαγής. Μόνο αυτό το μοντέλο της συνιδιοκτησίας από τους πολίτες και τις τοπικές κοινωνίες μπορεί να δώσει το βάθος και την ένταση που χρειαζόμαστε για την επόμενη κρίσιμη δεκαετία, αυξάνοντας την ταχύτητα προώθησης των έργων, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα μεγάλα ποσοστά συναίνεσης στην κλιματική δράση. Βέβαια, σε αυτή την περίπτωση χρειάζονται επενδύσεις σε δίκτυα και διεσπαρμένα συστήματα αποθήκευσης, που δεν είναι στις προτεραιότητες της Κυβέρνησης.