Την προστασία και ενίσχυση της θέσης των καταναλωτών στις συναλλαγές με τις εταιρείες παροχής ηλεκτρικής ενέργειας προβλέπει το νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με αντικείμενο τη ρύθμιση ζητημάτων της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και την ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/944 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5ης Ιουνίου 2019.
Στο νομοσχέδιο, που βρίσκεται σε διαβούλευση έως τις 19 Αυγούστου περιλαμβάνονται διατάξεις που αφορούν από τη λειτουργία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας έως ρυθμίσεις ώστε οι καταναλωτές να είναι ενήμεροι σχετικά με το διαθέσιμο ενεργειακό μίγμα που παρέχουν οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας.
Τι προβλέπεται για τις χρεώσεις
Πλήρη ενημέρωση με εύκολο τρόπο και χωρίς χρεώσεις θα πρέπει να παρέχουν οι εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας αλλά και οι προμηθευτές φυσικού αερίου στους καταναλωτές. Συγκεκριμένα, στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο προβλέπονται τα εξής:
• Οι Πελάτες έχουν δωρεάν και εύκολη, χωρίς διακρίσεις, πρόσβαση στην πληροφορία που θα τους επιτρέπει να επιλέγουν τον κατάλληλο για αυτούς Προμηθευτή και, ιδίως, τις εκάστοτε ισχύουσες χρεώσεις και τους όρους των Συμβάσεων Προμήθειας εκάστου Προμηθευτή για τις κατηγορίες Πελατών που εξυπηρετούν, στοιχεία σχετικά με την κατανάλωσή τους, καθώς και στοιχεία της συνολικής χρέωσης της παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και Φυσικού Αερίου εκάστου Πελάτη.
• Οι Προμηθευτές υποχρεούνται να δημοσιοποιούν, τουλάχιστον στην ιστοσελίδα τους, όλους τους όρους και προϋποθέσεις που περιλαμβάνονται στις Συμβάσεις Προμήθειας και τους αντίστοιχους τιμοκαταλόγους τους. Οι όροι και οι προϋποθέσεις δεν περιλαμβάνουν μη συμβατικούς φραγμούς στην άσκηση των δικαιωμάτων των πελατών, όπως η υπέρμετρη συμβατική τεκμηρίωση. Στους Κώδικες Προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας και Φυσικού Αερίου είναι δυνατόν να εξειδικεύονται τα δικαιώματα αυτά και οι αντίστοιχες υποχρεώσεις των συμμετεχόντων στην αγορά, ιδίως των αρμόδιων διαχειριστών των Συστημάτων και των Δικτύων Διανομής ενέργειας και των Προμηθευτών, ώστε να διασφαλίζεται η εξυπηρέτηση των δικαιωμάτων των Πελατών.
• Η ΡΑΕ δημοσιοποιεί συγκεντρωτικούς πίνακες με την ιστοσελίδα, τα στοιχεία επικοινωνίας και τα δημοσιευμένα τιμολόγια κάθε Προμηθευτή, σύμφωνα με τα ειδικώς οριζόμενα στον Κώδικα Προμήθειας.
• Κάθε Προμηθευτής υποχρεούται να τηρεί την αρχή της διαφάνειας και να δημοσιοποιεί γενικά στατιστικά στοιχεία που συγκεντρώνει σχετικά με τους Πελάτες του, καθώς και στοιχεία σχετικά με τις δραστηριότητές του. Η ΡΑΕ παρακολουθεί και λαμβάνει κάθε αναγκαίο μέτρο προκειμένου να διασφαλίζεται η αξιοπιστία των πληροφοριών που παρέχουν οι Προμηθευτές στους Πελάτες τους και ιδίως τα στοιχεία της παραγράφου 2 του άρθρου 48, καθώς και η παροχή αυτών σε εθνικό επίπεδο με τρόπο σαφώς συγκρίσιμο.».
Η επιλογή προμηθευτή και η διαδικασία αποχώρησης
Τον τρόπο με τον οποίο οι καταναλωτές μπορούν να επιλέγουν προμηθευτή, το δικαίωμα υπαναχώρησης και οι υποχρεώσεις του έναντι των εταιρειών καθορίζονται στο κεφάλαιο για την προστασία και τα δικαιώματα των καταναλωτών. Ειδικότερα, προβλέπονται τα εξής:
• Οι πελάτες έχουν δικαίωμα ελεύθερης επιλογής προμηθευτή ή συμμετέχοντα στην αγορά που δραστηριοποιείται στη σωρευτική εκπροσώπηση. Το δικαίωμα αυτό παρέχεται στους πελάτες χωρίς διακρίσεις ως προς το κόστος, τη διαδικασία και τον χρόνο. Όλοι οι πελάτες ηλεκτρικής ενέργειας και οι Επιλέγοντες Πελάτες Φυσικού Αερίου δύνανται να προμηθεύονται ενέργεια, ταυτοχρόνως, από περισσότερους προμηθευτές, με την προϋπόθεση ότι έχουν καθοριστεί τα απαιτούμενα σημεία σύνδεσης και μέτρησης, σύμφωνα με τον Κώδικα Διαχείρισης του ΕΔΔΗΕ του άρθρου 128. Η διαδικασία αλλαγής προμηθευτή δεν επιφέρει οικονομική επιβάρυνση για τους οικιακούς πελάτες και τις μικρές επιχειρήσεις. Για τους λοιπούς πελάτες τυχόν οικονομική επιβάρυνση απορρέει από συμβατικούς όρους. Η αλλαγή προμηθευτή δεν απαλλάσσει τον πελάτη από την υποχρέωση τήρησης των συμβατικών του δεσμεύσεων.
• Η Προμήθεια επιτρέπεται μόνο μετά από σύναψη Σύμβασης Προμήθειας μεταξύ Προμηθευτή και πελάτη. Η Σύμβαση Προμήθειας συνάπτεται κατόπιν προσφοράς Προμήθειας, την οποία καταρτίζει και υποβάλλει ο Προμηθευτής στον Πελάτη κατόπιν αίτησής του. Οι γενικοί και ειδικοί όροι της Σύμβασης Προμήθειας πρέπει να είναι συμβατοί με τις αρχές της καλής πίστης και τήρησης των συναλλακτικών ηθών, και να καθίστανται εν γνώσει του πελάτη πριν από τη σύναψη της Σύμβασης Προμήθειας.
• Ο Οικιακός Πελάτης έχει δικαίωμα να υπαναχωρήσει αζημίως από τη Σύμβαση Προμήθειας εντός δεκατεσσάρων (14) ημερών, εκτός εάν έχει συμφωνηθεί μεγαλύτερη προθεσμία, αν ο Προμηθευτής δεν παρέδωσε στον Πελάτη τα στοιχεία που αναφέρονται στις περιπτώσεις α΄, β΄, γ΄ και ζ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 48, καθώς και τα στοιχεία της παραγράφου 2 του άρθρου 51, όπως αυτά εξειδικεύονται με τους Κώδικες Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας ή Φυσικού Αερίου.
• Ειδικά για την ηλεκτρική ενέργεια, κατά παρέκκλιση της παρ. 1, επιτρέπεται στους προμηθευτές ή στους συμμετέχοντες στην αγορά που δραστηριοποιούνται στη σωρευτική εκπροσώπηση, να επιβάλλουν τέλος τερματισμού σύμβασης, στους πελάτες που καταγγέλλουν οικειοθελώς συμβάσεις προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας σταθερής τιμής ορισμένου χρόνου, πριν από τη λήξη της σύμβασης, υπό τον όρο ότι το εν λόγω τέλος προβλέπεται από σύμβαση την οποία έχει συνάψει οικειοθελώς ο πελάτης και ότι το εν λόγω τέλος ανακοινώνεται σαφώς στον πελάτη πριν από τη σύναψη της σύμβασης. Το εν λόγω τέλος είναι αναλογικό και δεν υπερβαίνει την άμεση οικονομική ζημία του προμηθευτή ή του συμμετέχοντος στην αγορά που δραστηριοποιείται στη σωρευτική εκπροσώπηση, λόγω του τερματισμού της σύμβασης από τον πελάτη, περιλαμβανομένου του κόστους τυχόν δεσμοποιημένων επενδύσεων ή υπηρεσιών, οι οποίες ήδη παρέχονται ως μέρος της σύμβασης. Το βάρος της απόδειξης της άμεσης οικονομικής ζημίας επιβαρύνει τον προμηθευτή ή τον συμμετέχοντα στην αγορά που δραστηριοποιείται στη σωρευτική εκπροσώπηση και το επιτρεπτό των τελών τερματισμού της σύμβασης παρακολουθείται από τη ΡΑΕ. Οι λεπτομέρειες σχετικά με την εφαρμογή της παρούσας εξειδικεύονται στον Κώδικα Προμήθειας σε Πελάτες του άρθρου 138.
• Ειδικά για την ηλεκτρική ενέργεια, οι οικιακοί πελάτες δικαιούνται να συμμετέχουν σε συστήματα μαζικής αλλαγής προμηθευτή.
• Οι Πελάτες ηλεκτρικής ενέργειας λαμβάνουν δωρεάν όλους τους λογαριασμούς και τις πληροφορίες τιμολόγησης.
• Αν εξετάζεται το ενδεχόμενο τροποποίησης του Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας σε Πελάτες, ως προς τις απαιτήσεις που διέπουν το περιεχόμενο του λογαριασμού κατανάλωσης, η διενέργεια της δημόσιας διαβούλευσης, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 138, γνωστοποιείται στις αρμόδιες καταναλωτικές οργανώσεις, οι οποίες είναι εγγεγραμμένες στο μητρώο της παρ. 3 του άρθρου 10 του ν. 2251/1994 (Α’ 191), προκειμένου να διατυπώσουν τη γνώμη τους.».
Οι υποχρεώσεις των προμηθευτών και το «καθαρό» μίγμα ενέργειας
Επιπλέον, προκειμένου οι καταναλωτές να γνωρίζουν το ενεργειακό μίγμα του προμηθευτή, οι εταιρείες υποχρεώνονται να παρέχουν στους πελάτες στοιχεία είτε μέσω του λογαριασμού κατανάλωσης και των πληροφοριών τιμολόγησης, απευθείας ή με παραπομπή σε συγκεκριμένη πηγή, είτε σε χωριστό έγγραφο συνημμένο στον λογαριασμό κατανάλωσης, σχετικά με:
• Τη συνεισφορά κάθε ενεργειακής πηγής στο συνολικό μείγμα καυσίμων του εκάστοτε Προμηθευτή κατά το προηγούμενο έτος, με κατανοητό και σαφώς συγκρίσιμο τρόπο, τόσο σε εθνικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο προμηθευτή, εφόσον ο εν λόγω προμηθευτής δραστηριοποιείται σε περισσότερα του ενός κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• Πληροφορίες για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όσον αφορά τουλάχιστον τις εκπομπές CO2, που είναι αποτέλεσμα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από το συνολικό μείγμα καυσίμων του Προμηθευτή κατά το προηγούμενο έτος.
