Την ώρα που το κόστος του βιομηχανικού ρεύματος στην Ελλάδα το 2022 ήταν ιδιαίτερα υψηλό σε σύγκριση με άλλες χώρες της ΕΕ, η ελληνική βιομηχανία μεταξύ των προκλήσεων που έχει να αντιμετωπίσει τα επόμενα χρόνια είναι το κόστος και η «πράσινη μετάβαση».
Οι δύο αυτές προκλήσεις ξεχωρίζουν μεταξύ των πέντε που αναδεικνύει η μελέτη του ΙΟΒΕ με τίτλο «Ο τομέας μεταποίησης στην Ελλάδα: Νέες προκλήσεις και προοπτικές βιώσιμης ανάπτυξης στο εξελισσόμενο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο περιβάλλον», που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Ελληνικής Παραγωγής και παρουσιάστηκε χθες σε ειδική εκδήλωση.
Όπως επισημαίνεται στα συμπεράσματα της μελέτης το κόστος του βιομηχανικού ρεύματος στην Ελλάδα το 2022 ήταν ιδιαίτερα υψηλό σε σύγκριση με άλλες χώρες της ΕΕ. Και αυτό οφείλεται σε μια σειρά από παράγοντες, αρχής γενομένης από την υψηλή ενεργειακή εξάρτηση της χώρας που το 2022 έφθασε στο 81,4%, κατατάσσοντας τη στην τέταρτη θέση μεταξύ των χωρών της ΕΕ.
Εξάλλου το υψηλό ενεργειακό κόστος για τη βιομηχανία οφείλεται επίσης στη γεωγραφική θέση της χώρας που καθιστά δύσκολη τη διασύνδεση της ελληνικής αγοράς ηλεκτρισμού με τις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης, αλλά και στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εγχώριου ενεργειακού συστήματος.
Με βάση αυτά τα δεδομένα το ΙΟΒΕ θεωρεί ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα για τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας των βιομηχανιών της χώρας, ιδίως όσων είναι εκτεθειμένες στον διεθνή ανταγωνισμό. Προτείνει μάλιστα την υιοθέτηση παρεμβάσεων στις παραμέτρους που συνδιαμορφώνουν το ενεργειακό κόστος με την αξιοποίηση όλων των εργαλείων που προβλέπονται από το ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο, ώστε να υπάρχουν όροι ισότιμου ανταγωνισμού της εγχώριας βιομηχανίας με τους ευρωπαίους ανταγωνιστές της.
Σε ότι αφορά την πράσινη μετάβαση, η μελέτη σημειώνει ότι οι επιχειρήσεις καλούνται να προσαρμόσουν τον τρόπο που παράγουν και λειτουργούν έναντι της πρόκλησης της κλιματικής αλλαγής, καθώς και να προσαρμόσουν τα χαρακτηριστικά των προϊόντων τους στο πλαίσιο μιας κλιματικά ουδέτερης κυκλικής οικονομίας.
Στο πλαίσιο αυτό η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, με επενδυτικό σχέδιο ύψους τουλάχιστον €1 τρισεκ. για την επόμενη δεκαετία προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες για την αναβάθμιση της παραγωγικής υποδομής και στην Ελλάδα.
Ωστόσο, όπως αναφέρει το ΙΟΒΕ απαιτούνται κατάλληλες παρεμβάσεις, θεσμικές αλλαγές, κίνητρα και άρση εμποδίων σε εθνικό επίπεδο ώστε, να διασφαλίζεται η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων που θα αναλάβουν το επιπλέον κόστος της μετάβασης. Έτσι προτείνει την προώθηση μεταρρυθμίσεων στον ενεργειακό τομέα, επιτάχυνση της απολιγνιτοποίησης, απεξάρτηση από το ορυκτό αέριο, εκσυγχρονισμό του νομοθετικού πλαισίου για τις ΑΠΕ με κατάλληλο χωροταξικό σχεδιασμό σε στεριά και θάλασσα, αλλά και υποδομές αποθήκευσης ενέργειας.
Οι άλλες τρεις προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η ελληνική βιομηχανία σύμφωνα με το ΙΟΒΕ είναι η «στρατηγική αυτονομία», ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η χρηματοδότηση.
Εξάλλου η μελέτη αναφέρεται στο χάσμα των ψηφιακών δεξιοτήτων και την υστέρηση στην παροχή επαγγελματικής εκπαίδευσης και προτείνει τη θέσπιση ενός ενιαίου πλαισίου ψηφιακής στρατηγικής, το οποίο θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων έναν οδικό χάρτη ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, ολοκληρωμένο σχέδιο ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων, κατευθυντήριες γραμμές για τον εκσυγχρονισμό των υποδομών και δημόσιων υπηρεσιών, τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο, αλλά και ευέλικτα χρηματοδοτικά μέσα για τη στήριξη επενδύσεων σε τεχνολογίες αιχμής, μπορεί να συμβάλει στον αποτελεσματικό ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων.
Σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση, όπως σημειώνει η μελέτη, η τραπεζική χρηματοδότηση μεταποιητικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα υποχώρησε σημαντικά την τελευταία δεκαετία, σε 14,1 δις ευρώ στο τέλος του 2021, από 24,5 δις ευρώ τον Ιούνιο του 2010. Επομένως, υπάρχουν σημαντικά περιθώρια για ενίσχυση της επιχειρηματικής δραστηριότητας στη χώρα μέσα από αύξηση της χρηματοδότησης επενδύσεων με χρηματοδοτικά εργαλεία που αξιοποιούν δημόσιους πόρους, ειδικά σε παραγωγικούς τομείς έντασης κεφαλαίων, όπως η μεταποίηση.
Νέα εργαλεία χρηματοδοτικής στήριξης
Αλλωστε σε αυτό αναφέρθηκε και ο υπουργός Ανάπτυξης, Κώστας Σκρέκας ο οποίος προανήγγειλε την αναθεώρηση του αναπτυξιακού το 2024 με νέα κριτήρια για την πριμοδότηση των επιχειρήσεων σε επενδύσεις για την πράσινη μετάβαση, τις εξαγωγές και τις επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη. Επίσης, ο υπουργός Ανάπτυξης προανήγγειλε νέες πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για την ενίσχυση της μεταποίησης για την κινητοποίηση επενδύσεων και τη χρηματοδότηση εξωστρεφών, ανταγωνιστικών επιχειρήσεων.
Εξάλλου ο κ. Σκρέκας υπογράμμισε στην ομιλία του ότι βασική προτεραιότητα της Κυβέρνησης και του Υπουργείου Ανάπτυξης είναι η στήριξη της βιομηχανίας με τελικό στόχο την επιτάχυνση στην επαναβιομηχάνιση της χώρας μας. Επίσης, χαρακτήρισε μύθο το ότι η Ελλάδα δεν παράγει, υπογραμμίζοντας ότι αυτό αποτυπώνεται στην αύξηση των εξαγωγών, στην αύξηση των επενδύσεων στη μεταποίηση και τη βιομηχανία, στην αύξηση των νέων θέσεων εργασίας που δημιουργούνται και στην αύξηση της συμβολής της μεταποίησης στο ΑΕΠ. Τέλος, αναφέρθηκε στη μεγάλη πρόοδο που έχει πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια με την αναβίωση της ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας, την ενίσχυση της βιομηχανίας μετάλλου, δομικών υλικών, καθώς και τις εξαιρετικές επιδόσεις της βιομηχανίας φαρμάκου, παρά τις δυσκολίες που δημιουργεί το αυξημένο κόστος ενέργειας.
