Μέτρα για την προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών και των επιχειρήσεων σε περίπτωση που ξεσπάσει νέα παρατεταμένη ενεργειακή κρίση θα μπορούν να υιοθετήσουν τα κράτη μέλη όπως προβλέπεται στο τελικό κείμενο της μεταρρύθμισης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, που παρουσίασε χθες η Κομισιόν στο Συμβούλιο και αναμένεται να ψηφιστεί σύντομα από το Ευρωκοινοβούλιο.
Όπως αναφέρεται στο κείμενο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα έχει τη δυνατότητα να κηρύσσει κατάσταση κρίσης «κατόπιν πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής», ωστόσο τα μέτρα που εγκρίνονται σε εθνικό επίπεδο πρέπει να αποφεύγουν «στρεβλώσεις ή αδικαιολόγητο κατακερματισμό» της κοινής αγοράς. Ειδικότερα, προβλέπεται ότι σε περιπτώσεις κρίσης, το Συμβούλιο θα μπορεί να κηρύξει «προσωρινή περιφερειακή ή πανευρωπαϊκή κρίση τιμών ηλεκτρικής ενέργειας».
Πρόκειται για μηχανισμό που θα μπορεί να ενεργοποιηθεί εάν οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας αναμένεται να παραμείνουν πάνω από έναν δεδομένο μέσο όρο για τουλάχιστον έξι μήνες στη χονδρική αγορά και για τρεις μήνες στην αγορά λιανικής. Το κείμενο προβλέπει ακόμη ότι η Κομισιόν θα επανεξετάσει τους μηχανισμούς έκτακτης ανάγκης που έχουν υιοθετηθεί από τα κράτη μέλη για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, εντός εννέα μηνών από την ενεργοποίηση της μεταρρύθμισης.
Πέραν της ενεργοποίησης των Συμβολαίων για τη Διαφορά (CFDs) και των ΡΡΑs, έχει ενδιαφέρον ότι η τελική μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας προβλέπει ενισχύσεις και για τη συμβατική παραγωγή ηλεκτρισμού μέσω μηχανισμών στη χονδρική αγορά, ακόμα και για τις μονάδες άνθρακα. Πρόκειται για μηχανισμούς οικονομικής ενίσχυσης της διαθέσιμης επάρκειας ισχύος ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικές μονάδες, που πληρώνουν οι κυβερνήσεις για να εξασφαλίσουν ότι υπάρχει η διαθέσιμη ισχύς εάν χρειαστεί.
Το όριο εκπομπών ρύπων των μονάδων αυτών παραμένει στα 550g CO2/kWh. Επί του παρόντος το όριο εφαρμόζεται σε όλους τους μηχανισμούς επάρκειας ισχύος, που ξεκίνησαν την λειτουργία τους μετά τις 4 Ιουλίου 2019, εκτός από τις περιπτώσεις κατά τις οποίες, μια κυβέρνηση είχε συμφωνήσει αντίστοιχη σύμβαση για μονάδα έως τις 31 Δεκεμβρίου 2019.
Συμφωνήθηκε όμως και η εξαίρεση από τον κανόνα. Πρόκειται για «δυνητική και εξαιρετική» παρέκκλιση από την εφαρμογή του ορίου εκπομπών CO2 για ήδη εγκεκριμένους μηχανισμούς ισχύος, «όταν δικαιολογείται δεόντως».
Μετά από αίτημα της Πολωνίας, εγκρίθηκε η επιδότηση και των μονάδων άνθρακα σε περιόδους κρίσης. Στο πλαίσιο αυτό, συμφωνήθηκε μία «εξαιρετική παρέκκλιση» από το όριο εκπομπών CO2 της ΕΕ για σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής. Η επιδότηση στις περιπτώσεις αυτές μπορεί να δοθεί ως μέρος «ήδη εγκεκριμένων μηχανισμών δυναμικότητας» και σε περιπτώσεις που «αιτιολογούνται δεόντως», όπως αναφέρει η συμφωνία, η οποία πρακτικά δίνει επιπλέον 3 ½ χρόνια ζωής σε μονάδες που επρόκειτο να αποσυρθούν με βάση το αρχικό τους χρονοδιάγραμμα.
Η Κομισιόν σε ανακοίνωσή της για τη συμφωνία που επιτεύχθηκε, τονίζει ότι η Μεταρρύθμιση στην Αγορά Ηλεκτρισμού προωθεί την πράσινη ενέργεια, εξασφαλίζει χαμηλότερους λογαριασμούς ρεύματος και προστασία των καταναλωτών σε περιόδους κρίσης, ενώ συμβάλλει στην περαιτέρω μείωση της εξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Η Μεταρρύθμιση περιλαμβάνει και μέτρα για την προστασία των ευάλωτων καταναλωτών, όπως αναφέρεται στο τελικό κείμενο, μετά την εκρηκτική άνοδο των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος πέρυσι, η μεταρρύθμιση στοχεύει στη μείωση των λογαριασμών των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων χάρη σε μακροπρόθεσμα συμβόλαια με προκαθορισμένες τιμές, που επιτρέπουν την εξομάλυνση των επιπτώσεων εξαιτίας της αστάθειας των τιμών του φυσικού αερίου.
Σε αυτό το πλαίσιο, τα κράτη μέλη θα μπορούν να επιλέξουν να συνάπτουν «αποκλειστικά» συμβόλαια για παροχή ηλεκτρικής ενέργειας από νέους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής που βασίζονται σε ανανεώσιμες πηγές.
