Στην αποφυγή σοβαρού προβλήματος ηλεκτροδότησης των μη διασυνδεδεμένων νησιών κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών, οπότε και η ζήτηση αυξάνεται λόγω του τουρισμού, στοχεύουν οι νέες ρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για την αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές.
Με τη διάταξη εισάγονται ρυθμίσεις σχετικά με την επάρκεια ενεργειακού εφοδιασμού των Μη διασυνδεδεμένων Νησιών (Μ.Δ.Ν.) και της Κρήτης κατά τη μεταβατική περίοδο έως την ολοκλήρωση της διασύνδεσής τους με το Ηπειρωτικό Σύστημα.
Συγκεκριμένα καθορίζεται η σχετική διαδικασία για τη χορήγηση από τη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (Ρ.Α.Α.Ε.Υ.), άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικά καύσιμα σε παραγωγούς στα Μ.Δ.Ν. και στην Κρήτη που λειτουργούν σταθμούς αυτού του είδους.
Στο πλαίσιο αυτό, συνάπτεται σχετική σύμβαση ή τροποποιείται ισχύουσα σύμβαση με επέκταση του υφιστάμενου δυναμικού ή με εγκατάσταση νέου, κατά περίπτωση, στην οποία καθορίζεται μεταξύ άλλων και η παροχή αποζημίωσης στον κάτοχο της κατά τα ανωτέρω εκδιδόμενης άδειας.
Η εν λόγω αποζημίωση, με την οποία καλύπτεται το πλήρες κόστος του πρόσθετου δυναμικού, καταβάλλεται μέσω του μηχανισμού Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (Υ.Κ.Ω.), με κοινοποίηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Σε περίπτωση που δεν επαρκούν τα διαθέσιμα κεφάλαια του ειδικού διαχειριστικού λογαριασμού Υ.Κ.Ω., που τηρεί ο Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ) η απόδοση της οφειλόμενης αποζημίωσης στον κάτοχο της άδειας παραγωγής καλύπτεται από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης (Τ.Ε.Μ.), κατά προτεραιότητα, με αντίστοιχη πίστωση ως εισροή του ειδικού διαχειριστικού λογαριασμού Υ.Κ.Ω..
Επιπλέον, προβλέπεται η καταβολή της εν λόγω αποζημίωσης στον κάτοχο άδειας παραγωγής στην Κρήτη σε δόσεις, οι οποίες σε περίπτωση καθυστέρησης, επιβαρύνονται με τον προβλεπόμενο νόμιμο τόκο.
Ρυθμίζονται ειδικότερα θέματα σχετικά με την εγκατάσταση του πρόσθετου δυναμικού στην Κρήτη, όπως η λύση της σχετικής σύμβασης, η καταβολή της αποζημίωσης σε περίπτωση που η διασύνδεση επέλθει νωρίτερα από την ημερομηνία λήξης αυτής, η αναπροσαρμογή της αποζημίωσης σε περίπτωση τυχόν καθυστερήσεων στην εγκατάσταση του εξοπλισμού του πρόσθετου δυναμικού, ο καταλογισμός της σχετικής ρήτρας στον κάτοχο της άδειας σε περίπτωση καθυστέρησης εγκατάστασης των σχετικών μονάδων παραγωγής, η συνέχιση λειτουργίας συγκεκριμένων μονάδων εσωτερικής καύσης κ.λπ.
Επέρχονται τροποποιήσεις στο καθεστώς που διέπει τη μεταφορά, εγκατάσταση και λειτουργία μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Κρήτη, η εφαρμογή του οποίου επεκτείνεται και στα Μ.Δ.Ν. εν γένει, προκειμένου να διασφαλίζεται η ενεργειακή επάρκειά τους μέχρι την ολοκλήρωση των διασυνδέσεών τους με το ηπειρωτικό σύστημα. Τέλος καταργείται η δυνατότητα χορήγησης άδειας παραγωγής για νέο δυναμικό παραγωγής με συμβατικές μονάδες στα Μ.Δ.N.
Ειδικότερα, για την Κρήτη, προβλέπεται η εγκατάσταση πρόσθετου δυναμικού παραγωγής μέχρι την πλήρη διασύνδεση με το Ηπειρωτικό Σύστημα. Όπως αναφέρει η διάταξη για τη διασφάλιση του απρόσκοπτου ενεργειακού εφοδιασμού της νήσου Κρήτης από την 1η Ιουλίου 2024 έως την πλήρη διασύνδεση με το Ηπειρωτικό Σύστημα, η ΡΑΑΕΥ με απόφασή της χορηγεί άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας έως την 31η Δεκεμβρίου 2025, σ’ όσους κατέχουν κατά την 1η Μαρτίου 2024, άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικά καύσιμα στο νησί. Στην περίπτωση αυτή το δυναμικό παραγωγής που θα εγκατασταθεί μπορεί να αποτελεί είτε επέκταση του υφιστάμενου δυναμικού, είτε νέο δυναμικό παραγωγής με συμβατικές μονάδες.
Η ισχύς του πρόσθετου παραγωγικού δυναμικού που απαιτείται κατ΄ έτος για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών και τη διασφάλιση του απρόσκοπτου ενεργειακού εφοδιασμού, τα σημεία του ηλεκτρικού συστήματος που είναι δυνατή η σύνδεση, οι βασικές προδιαγραφές και ο κάτοχος άδειας παραγωγής καθορίζονται με απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής. Ο ΔΕΣΜΗΕ εισηγείται προς τη ΡΑΑΕΥ την ισχύ του δυναμικού παραγωγής που είναι αναγκαίο να εγκατασταθεί στο σύστημα της Κρήτης όπως και τον παραγωγό που θα αναδειχτεί κατόπιν πρόσκλησης ενδιαφέροντος. Κριτήριο για την επιλογή του κατόχου άδειας παραγωγής αποτελεί η κατά το δυνατόν ελαχιστοποίηση του συνολικού κόστους, αν πληρούνται οι βασικές τεχνικές και λειτουργικές απαιτήσεις που έχουν τεθεί από τον ΔΕΣΜΗΕ ΑΕ. Εφόσον δεν υποβληθούν προτάσεις που πληρούν τα κριτήρια της πρόσκλησης που έχει θέσει ο Διαχειριστής η σύμβαση συνάπτεται με παραγωγό που, κατά την 1η Μαρτίου 2024, έχει υφιστάμενους λειτουργούντες σταθμούς παραγωγής από συμβατικά καύσιμα στην Κρήτη. Στην περίπτωση αυτή το προς αποζημίωση κόστος του δυναμικού παραγωγής καθορίζεται από τη ΡΑΑΕΥ.
Από την 1η Ιουλίου 2024 έως και την 31η Δεκεμβρίου 2025, ο κάτοχος της άδειας συνάπτει σύμβαση με ΔΕΣΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ με την οποία ρυθμίζονται ζητήματα λειτουργίας του δυναμικού παραγωγής που εγκαθίσταται και παρέχεται στον κάτοχο της άδειας αποζημίωση για το πλήρες κόστος παραγωγής, ήτοι το σταθερό κόστος, που περιλαμβάνει ιδίως κόστος ενοικίασης, αγοράς, μεταφοράς, εγκατάστασης μονάδων, συντήρησης και τήρησης αποθέματος ασφαλείας, και το μεταβλητό κόστος, που περιλαμβάνει ιδίως κόστος καυσίμων και εκπομπών «CO2» του αδειοδοτημένου δυναμικού για την περίοδο στην οποία αφορά το παρόν. Η αποζημίωση αυτή καταβάλλεται στο πλαίσιο της διαχείρισης των ΥΚΩ. Αναφορικά με το μεταβλητό κόστος αυτό υπολογίζεται και καταβάλλεται από τον ΔΕΔΔΗΕ μηνιαίως σύμφωνα με τα οριζόμενα στους οικείους Κανονισμούς και Κώδικες. Αν, κατά τον χρόνο της εκάστοτε καταβολής αποζημίωσης του παρόντος, διαπιστωθεί ότι τα διαθέσιμα κεφάλαια του ειδικού διαχειριστικού λογαριασμού για τις ΥΚΩ δεν επαρκούν, η απόδοση των οφειλόμενων στον κάτοχο της άδειας παραγωγής καλύπτεται από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, κατά προτεραιότητα, με αντίστοιχη πίστωση, ως εισροή του ειδικού διαχειριστικού λογαριασμού ΥΚΩ.
