Ένα από τα βασικά ερωτήματα που απασχολούν αναλυτές και διεθνή Μέσα Ενημέρωσης από εχθές είναι γιατί ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν επαναλειτούργησε, έστω και με περιορισμένες ροές, τον αγωγό Nord Stream Ι.

Οι ερμηνείες που δίνονται μέχρι αυτή τη στιγμή είναι τόσο πολιτικές, όσο και οικονομικές.

Στην πρώτη κατηγορία εντάσσονται εκείνοι που υποστηρίζουν ότι τη Μόσχα τη συμφέρει περισσότερο να παίξει ένα παιχνίδι αβεβαιότητας με την ΕΕ. Ίσως να στοχεύει στο να προκαλέσει διχασμό στο δυτικό μέτωπο, καθώς οι χώρες έχουν εντελώς διαφορετικά συμφέροντα και είναι εξαρτημένες με διαφορετικό τρόπο από το ρωσικό φυσικό αέριο.

Αυτό το επιχείρημα ενθαρρύνεται και από το γεγονός ότι ήδη έχουν εμφανιστεί οι πρώτες διαφωνίες με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να μειώσει κατά 15% το φυσικό αέριο. Η Γερμανία, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα εξέφρασαν διαφωνία ως προς αυτό κάτι που μένει να φανεί στη συνέχεια.
Παράλληλα σε άρθρο του ο Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς Τιερρι Μπρετόν ζήτησε την Τετάρτη να υπάρξει συντονισμός μεταξύ των κρατών μελών και ό,τι συμφωνηθεί να τηρηθεί από όλους. Η παρέμβαση αυτή του Μπρετόν καταδεικνύει τις ανησυχίες των γραφειοκρατών των Βρυξελλών για έντονες διαφοροποιήσεις που μπορεί να οδηγήσουν και σε ανοιχτές αντιπαραθέσεις. Μια τέτοια πιθανή εξέλιξη σίγουρα θα προκαλούσε μεγάλη ικανοποίηση στη Μόσχα.

Μια άλλη άποψη στηρίζεται περισσότερο σε οικονομικά κριτήρια. Μιλώντας στους New York Times o ο David L. Goldwyn, πρώην ανώτερος διπλωμάτης ενέργειας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που υπηρέτησε στην πρώτη θητεία της κυβέρνησης Ομπάμα, δήλωσε: «Στο βαθμό που ο Πούτιν διατηρεί ορισμένες ροές φυσικού αερίου στο Nord Stream 1, απολαμβάνει τόσο έσοδα, όσο και μόχλευση. Μόλις κόψει την προσφορά, χάνει και τα δύο και δεν υπάρχει γυρισμός». Τονίζεται ότι μετά την εισβολή στην Ουκρανία και τις συνακόλουθες δυτικές κυρώσεις οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν τριπλασιαστεί και σε κάποιες περιπτώσεις έχουν τετραπλασιστεί σε σχέση με το 2021.

Όπως παρατηρούν οι ΝΥ η κατάσταση στην ΕΕ έχει ως εξής αυτή τη στιγμή: Η Ευρωπαϊκή Ένωση εισήγαγε το 45% του φυσικού της αερίου από τη Ρωσία πέρυσι. Αυτό μειώθηκε μόνο στο 28% τους πρώτους τρεις μήνες του τρέχοντος έτους. Ταυτόχρονα, οι συνολικές εισαγωγές φυσικού αερίου στην Ένωση αυξήθηκαν, κυρίως λόγω της αύξησης κατά 72% των αγορών υγροποιημένου φυσικού αερίου.

Όλες αυτές οι μεταβολές δείχνουν τον βαθμό πολιτικής και οικονομικής εξάρτησης του ενός με τον άλλον, δηλαδή της ΕΕ με την Ρωσία. Μια διακοπή των ροών φυσικού αερίου θα προκαλέσει οικονομικές επιπτώσεις και στους δύο. Το κλειδί σε αυτή την περίπτωση είναι το πόσο καλά προετοιμασμένος είναι ο καθένας για μια τέτοια εξέλιξη.

Από την πολιτική σκοπιά όμως μια διακοπή του φυσικού αερίου θα αποξένωνε εντελώς τις δύο πλευρές. Και, κυρίως, θα αφαιρούσε εργαλεία πίεσης, τα οποία μπορεί να φανούν ιδιαίτερα χρήσιμα όταν οι ενδιαφερόμενοι αποφασίσουν να κάτσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Ο Nord Stream επαναλειτούργησε, αλλά με το σταγονόμετρο

Συμπληρώνοντας το δεκαήμερο επισκευής – όπως τουλάχιστον ισχυριζόταν η ρωσική πλευρά – ο Nord Stream άρχισε να λειτουργεί ξανά. Οι ροές ωστόσο, όπως αναμενόταν, δεν είναι ικανοποιητικές, κάτι που δεν κατευνάζει τον φόβο της ΕΕ για τον χειμώνα που έρχεται. Φυσικά οι ροές ήταν περιορισμένες και πριν από το δεκαήμερο επισκευής που ξεκίνησε στις 11 Ιουλίου και τελείωσε εχθές.

Ο τρόπος που άνοιξε ξανά ο Nord Stream ίσως να επιβεβαιώνει την εκτίμηση πολλών αναλυτών ότι ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν θα χρησιμοποιήσει τον αγωγό για άσκηση πολιτικής πίεσης. Σημειώνεται ότι οι ροές είχαν περιοριστεί με τη δικαιολογία πως ο Καναδάς δεν μεταφέρει τουρμπίνα που επισκεύαζε η Siemens Energy, λόγω των κυρώσεων.

Παρά το γεγονός ότι ο Καναδός πρωθυπουργός Τριντό αποφάσισε να στείλει την τουρμπίνα κατ’ εξαίρεση, σπάζοντας μόνο γι’ αυτό το θέμα τις κυρώσεις, η επαναλειτουργία του αγωγού δεν συνοδεύτηκε με τις ροές που του δίνουν οι δυνατότητές του.

Τόσο πριν τη δεκαήμερη διακοπή, όσο και μετά από αυτήν οι ροές του φυσικού αερίου έχουν κατέβει στο 40% της χωρητικότητάς του. Αυτό σημαίνει ότι οι ανησυχίες για τους επόμενους μήνες παραμένουν. Και αν σκεφτεί κανείς ότι στο άμεσο μέλλον η Μόσχα θα μπορούσε να επανέλθει επικαλούμενη άλλα ζητήματα για να κλείσει ξανά τις στρόφιγγες, τότε μόνο ο καθησυχασμός δεν θα επικρατήσει στις Βρυξέλλες και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Όπως μετέδωσε το Reuters ο Πούτιν πολλαπλασίασε τις ανησυχίες της Ευρώπης για τις προμήθειες μέσω του Nord Stream 1 λέγοντας την Τετάρτη ότι οι ροές θα μπορούσαν να μειωθούν περαιτέρω ή να σταματήσουν εντελώς, επειδή δεν μπορεί να εξασφαλιστεί η ποιότητα του συντηρημένου εξοπλισμού και προσθέτοντας ότι κι άλλος εξοπλισμός χρειάζεται συντήρηση.

Υπενθυμίζεται ότι στις κυρώσεις που έχει επιβάλλει η Δύση στη Ρωσία δεν περιλαμβάνεται το ρωσικό αέριο. Ως εκ τούτου ο Βλαντιμίρ Πούτιν αποφεύγοντας να επιβάλει κυρώσεις από τη δική του πλευρά, προσφεύγει στο μαρτύριο της σταγόνας. Άλλωστε αν επέβαλλε κυρώσεις ίσως να προκαλούσε νέο κύμα άλλων κυρώσεων από την Ευρώπη, κάτι που προφανώς για την ώρα θέλει να αποφύγει.

Φυσικά ο αδύναμος κρίκος είναι η Γερμανία, που εξετάζει ήδη τη διανομή ενέργειας μέσω δελτίου. Σε αυτό το πλαίσιο η Ελλάδα εχθές ανακοίνωσε σχέδιο που περιλαμβάνει διακοπές ρεύματος τον χειμώνα.