Η οικονομική της ανάπτυξη και η δημιουργία υποδομών τις τελευταίες τρεις δεκαετίες έχουν αλλάξει τον κόσμο της ενέργειας. Αλλά τώρα η Κίνα αλλάζει και καθορίζει τον ρυθμό της παγκόσμιας ενεργειακής μετάβασης, ανέφερε ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΔΟΕ) στη νέα του έκθεση World Energy Outlook 2023 αυτή την εβδομάδα.
Η οικονομική ανάπτυξη της Κίνας θα μπορούσε να πλησιάζει ένα σημείο καμπής στο οποίο οι επενδύσεις έντασης πόρων στην αστικοποίηση, τις υποδομές και τα εργοστάσια μπορεί να επιβραδυνθούν - γεγονός που υποδηλώνει χαμηλότερη ζήτηση για τσιμέντο και χάλυβα και ενδεχομένως για πετρέλαιο και άνθρακα, αναφέρει ο ΔΟΕ.
Ωστόσο, το μέγεθος, η μορφή και η ταχύτητα της διαρθρωτικής οικονομικής αλλαγής της Κίνας είναι εξαιρετικά αβέβαιη, γεγονός που καθιστά αβέβαιες και τις προβλέψεις για την ενεργειακή ζήτηση της Κίνας.
«Η ανάλυσή μας διερευνά ορισμένες βασικές αβεβαιότητες, ιδίως όσον αφορά τον ρυθμό της οικονομικής ανάπτυξης της Κίνας και τις δυνατότητες για ταχύτερη ανάπτυξη ηλιακών φωτοβολταϊκών που ανοίγονται από μια μαζική προγραμματισμένη επέκταση της παραγωγικής ικανότητας [με επικεφαλής την Κίνα]», ανέφερε ο ΔΟΕ στην έκθεση.
Η Κίνα είναι ο παγκόσμιος ηγέτης στις δαπάνες για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά είναι επίσης μία από τις λίγες μεγάλες οικονομίες που εξακολουθούν να εγκρίνουν και να κατασκευάζουν δυναμικότητα καύσης άνθρακα. Η ενεργειακή ασφάλεια και η ανάγκη για σταθερή παραγωγή ενέργειας κατά τη διάρκεια της αιχμής της ζήτησης για την υποστήριξη της αναπτυσσόμενης οικονομίας και τη σταθερότητα του εφοδιασμού, προηγούνται των ανησυχιών για τις εκπομπές.
Η Κίνα έχει ήδη επιτύχει τον στόχο της να έχει μεγαλύτερη εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύ από μη ορυκτά καύσιμα από ό,τι από ορυκτά καύσιμα νωρίτερα από ό,τι είχε προγραμματιστεί, με το 50,9% της ισχύος της να προέρχεται πλέον από πηγές μη ορυκτών καυσίμων. Πίσω στο 2021, οι κινεζικές αρχές δήλωσαν ότι θα στοχεύσουν στο να ξεπεράσουν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας την εγκατεστημένη ισχύ από ορυκτά καύσιμα μέχρι το 2025.
Ο ΔΟΕ αναγνωρίζει τις βασικές αβεβαιότητες σχετικά με την ενεργειακή χρήση της Κίνας, αλλά φαίνεται να ποντάρει σε διαρθρωτικά χαμηλότερη αύξηση του ΑΕΠ στο μέλλον, καθώς αναθεώρησε προς τα κάτω τη μακροπρόθεσμη πρόβλεψη για την αύξηση του ΑΕΠ στην Κίνα σε λίγο κάτω από 4% ετησίως για την περίοδο 2022-2030 και σε 2,3% ετησίως για την περίοδο 2031-2050.
«Όμως, η βραδύτερη ανάπτυξη έχει ως αποτέλεσμα η συνολική ζήτηση ενέργειας στην Κίνα να κορυφωθεί γύρω στα μέσα αυτής της δεκαετίας- με σταθερή και στη συνέχεια αργά μειούμενη ζήτηση, η ανάπτυξη της καθαρής ενέργειας είναι επαρκής για να οδηγήσει σε μείωση της ζήτησης ορυκτών καυσίμων και, ως εκ τούτου, των εκπομπών», δήλωσε ο ΔΟΕ.
«Καθώς η αύξηση της ζήτησης στην Κίνα επιβραδύνεται, η καθαρή ενέργεια ωθεί τα ορυκτά καύσιμα σε παρακμή», είναι μια τολμηρή δήλωση του οργανισμού, ο οποίος προβλέπει επίσης ότι η παγκόσμια αιχμή της ζήτησης πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα θα σημειωθεί έως το 2030.
«Στην Κίνα - τον μεγαλύτερο καταναλωτή άνθρακα στον κόσμο - η εντυπωσιακή ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της πυρηνικής ενέργειας μαζί με τις μακροοικονομικές αλλαγές δείχνουν μείωση της χρήσης άνθρακα μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2020», αναφέρει ο οργανισμός.
Αυτό βασίζεται στην παραδοχή ότι «η Κίνα θα χρησιμοποιεί σταδιακά την ενέργεια από άνθρακα περισσότερο για να παρέχει ευελιξία και λιγότερο για να παρέχει μαζική ενέργεια, αν και υπάρχει αναπόφευκτα κάποια αβεβαιότητα σχετικά με την ταχύτητα και τον βαθμό αυτής της μετατόπισης», σημειώνει ο ΔΟΕ.
Κανείς, και λιγότερο απ' όλους ο ΔΟΕ, δεν έχει σαφείς προβλέψεις για το πόσο και πόσο γρήγορα θα αλλάξει η οικονομία και οι ενεργειακές ανάγκες της Κίνας. Η ευσεβής πρόβλεψη του διεθνούς οργανισμού ότι «η καθαρή ενέργεια ωθεί τα ορυκτά καύσιμα σε παρακμή» στην Κίνα είναι απίθανο να υλοποιηθεί σύντομα.
Ακόμα και αν συμβεί, η Κίνα έχει επίσης έναν υπερμεγέθη ρόλο στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού της τεχνολογίας καθαρής ενέργειας, γεγονός που επιφέρει μια άλλη σειρά από ανησυχίες για την ενεργειακή ασφάλεια λόγω των εξαιρετικά γεωγραφικά συγκεντρωμένων αλυσίδων εφοδιασμού τόσο για την τεχνολογία όσο και για τα κρίσιμα ορυκτά, όπως αναγνωρίζει ο ΔΟΕ.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του οργανισμού στο World Energy Outlook, η Κίνα θα έχει μερίδιο 79% στην αλυσίδα εφοδιασμού ηλιακών φωτοβολταϊκών το 2030, 64% στην αιολική ενέργεια, 68% στις μπαταρίες, 54% στα χημικά προϊόντα λιθίου και 72% στο εξευγενισμένο κοβάλτιο.
Περαιτέρω εμπορικοί περιορισμοί από την Κίνα και η κλιμάκωση των τριβών μεταξύ Κίνας και Δύσης θα μπορούσαν να επιβραδύνουν την ενεργειακή μετάβαση λόγω της κινεζικής κυριαρχίας σε πολλές βασικές αλυσίδες εφοδιασμού ορυκτών και τεχνολογίας. Αυτό θα αυξήσει τον ήδη πολύ υψηλό λογαριασμό για τις βιομηχανίες και τις κυβερνήσεις προκειμένου να εξασφαλίσουν την προμήθεια βασικών συστατικών για την προώθηση της μετάβασης από τα ορυκτά καύσιμα.
«Η ενεργειακή μετάβαση επιφέρει επίσης νέους κινδύνους για την ενεργειακή ασφάλεια», προειδοποίησε ο ΔΟΕ, προσθέτοντας ότι «οι διαφοροποιημένες επενδύσεις για την κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης μπορούν να βοηθήσουν, αλλά θα χρειαστούν και διεθνείς συνεργασίες».
