Μια πράξη για την παρακολούθηση του εδάφους θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για υγιή εδάφη στην ΕΕ έως το 2050, συγκεντρώνοντας δεδομένα σχετικά με την υγεία των εδαφών και καθιστώντας τα διαθέσιμα στους γεωργούς και σε άλλους διαχειριστές του εδάφους. Η πράξη καθιστά επίσης τη βιώσιμη διαχείριση του εδάφους τον κανόνα και αντιμετωπίζει καταστάσεις απαράδεκτων κινδύνων για την υγεία και το περιβάλλον λόγω της μόλυνσης του εδάφους.
Οι σημερινές προτάσεις θα τονώσουν επίσης την καινοτομία και τη βιωσιμότητα, επιτρέποντας την ασφαλή χρήση της τεχνικής προόδου σε νέες γονιδιωματικές τεχνικές, ώστε να καταστούν δυνατές η ανάπτυξη ανθεκτικών στην κλιματική αλλαγή καλλιεργειών και η μείωση της χρήσης χημικών φυτοφαρμάκων, και διασφαλίζοντας πιο βιώσιμους, υψηλής ποιότητας και ποικίλους σπόρους και αναπαραγωγικό υλικό για τα φυτά και τα δάση. Τέλος, τα νέα μέτρα προτείνουν επίσης τη μείωση των αποβλήτων τροφίμων και κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, η οποία θα συμβάλει στην αποδοτικότερη χρήση των φυσικών πόρων και στην περαιτέρω μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τους εν λόγω τομείς.
Τα μέτρα αυτά θα αποφέρουν μακροπρόθεσμα οικονομικά, κοινωνικά, υγειονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη σε όλους. Με τη διασφάλιση ανθεκτικότερων φυσικών πόρων, οι νέοι κανόνες στηρίζουν ιδίως τους ανθρώπους που ζουν απευθείας από τη γη και τη φύση. Θα συμβάλουν στην ευημερία των αγροτικών περιοχών, στην επισιτιστική ασφάλεια, σε μια ανθεκτική και ακμάζουσα βιοοικονομία, θα θέσουν την ΕΕ στην πρώτη γραμμή της καινοτομίας και της ανάπτυξης και θα συμβάλουν στην αντιστροφή της απώλειας βιοποικιλότητας και στην προετοιμασία για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Νέα νομοθεσία της ΕΕ για την αύξηση της αξίας του εδάφους και των πόρων του
Επί του παρόντος, το 60 έως 70 % των εδαφών στην ΕΕ είναι σε κακή κατάσταση υγείας. Επιπλέον, ένα δισεκατομμύριο τόνοι εδάφους εκπλένονται κάθε χρόνο λόγω διάβρωσης, γεγονός που σημαίνει ότι το εναπομένον γόνιμο επιφανειακό στρώμα εξαφανίζεται γρήγορα. Το κόστος που συνδέεται με την υποβάθμιση του εδάφους εκτιμάται ότι υπερβαίνει τα 50 δισ. ευρώ ετησίως.
Η πρόταση για την πρώτη νομοθεσία της ΕΕ για τα εδάφη παρέχει εναρμονισμένο ορισμό της υγείας του εδάφους, θεσπίζει ένα ολοκληρωμένο και συνεκτικό πλαίσιο παρακολούθησης και προωθεί τη βιώσιμη διαχείριση του εδάφους και την αποκατάσταση των μολυσμένων περιοχών. Η πρόταση συνενώνει διάφορες πηγές δεδομένων για το έδαφος, συνδυάζοντας δεδομένα δειγματοληψίας εδάφους από την έρευνα της ΕΕ για το πλαίσιο χρήσης και κάλυψης γης (LUCAS) με δορυφορικά δεδομένα από το Copernicus και εθνικά και ιδιωτικά δεδομένα. Απώτερος στόχος είναι η επίτευξη υγιών εδαφών στην ΕΕ έως το 2050, σύμφωνα με τη φιλοδοξία της ΕΕ για μηδενική ρύπανση.
Τα δεδομένα για το έδαφος θα στηρίξουν την καινοτομία, καθώς και τις τεχνολογικές και οργανωτικές λύσεις, ιδίως στις γεωργικές πρακτικές. Θα βοηθήσουν τους γεωργούς και άλλους ιδιοκτήτες γης να εφαρμόσουν τις καταλληλότερες μεθόδους επεξεργασίας και θα τους βοηθήσουν να αυξήσουν τη γονιμότητα και τις αποδόσεις του εδάφους, ελαχιστοποιώντας παράλληλα την κατανάλωση νερού και θρεπτικών ουσιών. Επιπλέον, τα δεδομένα αυτά θα βελτιώσουν την κατανόηση των τάσεων όσον αφορά την ξηρασία, τη συγκράτηση ύδατος και τη διάβρωση, ενισχύοντας την πρόληψη και τη διαχείριση καταστροφών.
Τα υγιή εδάφη και τα βελτιωμένα δεδομένα παρέχουν πρόσθετες ευκαιρίες εισοδήματος για τους γεωργούς και τους διαχειριστές γης, οι οποίοι μπορούν να ανταμείβονται για την ανθρακοδεσμευτική γεωργία, να λαμβάνουν ενισχύσεις για οικοσυστημικές υπηρεσίες ή για την αύξηση της αξίας των υγιών εδαφών και των τροφίμων που παράγονται σε αυτά. Η πρόταση δεν επιβάλλει άμεσες υποχρεώσεις στους ιδιοκτήτες γης και στους διαχειριστές γης, συμπεριλαμβανομένων των γεωργών.
Τα κράτη μέλη θα ορίσουν θετικές και αρνητικές πρακτικές για τη διαχείριση του εδάφους. Θα καθορίσουν επίσης μέτρα αναγέννησης για την επαναφορά των υποβαθμισμένων εδαφών σε υγιή κατάσταση, με βάση τις εθνικές εκτιμήσεις για την υγεία του εδάφους. Οι αξιολογήσεις αυτές θα τροφοδοτήσουν επίσης άλλες πολιτικές της ΕΕ, όπως η χρήση της γης, αλλαγή στη χρήση της γης και δασοκομικές δραστηριότητες, η ΚΓΠ και η διαχείριση των υδάτων.
Η πρόταση καλεί επίσης τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν τους απαράδεκτους κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον λόγω της μόλυνσης του εδάφους, με γνώμονα την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εντοπίσουν, να διερευνήσουν, να αξιολογήσουν και να καθαρίσουν τις μολυσμένες περιοχές.
