Ο ΜΣΠΑ τέθηκε σε εφαρμογή από την 1η Οκτωβρίου 2023 (κατά παράταση από την 1η Ιανουαρίου 2023), αλλά με μια μεταβατική περίοδο έως το 2027 που συνδέεται με τη σταδιακή κατάργηση των δωρεάν δικαιωμάτων στο πλαίσιο του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της ΕΕ (ΣΕΔΕ). Επί του παρόντος, η οριστική εφαρμογή του μηχανισμού εκτιμάται για την 1η Ιανουαρίου 2027.
Ο ΜΣΠΑ αφορά τις ακόλουθες κατηγορίες προϊόντων, που εισάγονται στο τελωνειακό έδαφος της ΕΕ, σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση αυτών στη συνδυασμένη ονοματολογία:
• Σίδηρος και χάλυβας, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων παράγωγων προϊόντων (π.χ. βίδες, μπουλόνια)
• Τσιμέντο
• Αλουμίνιο
• Λιπάσματα
• Ηλεκτρική ενέργεια
• Υδρογόνο
Το πεδίο εφαρμογής του μηχανισμού θα αξιολογηθεί πριν από το τέλος της μεταβατικής περιόδου και ενδέχεται να επεκταθεί, ώστε να συμπεριλάβει και άλλες κατηγορίες προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων των οργανικών χημικών και των πολυμερών με στόχο το πεδίο εφαρμογής να περιλαμβάνει ενδεχομένως όλα τα προϊόντα που καλύπτονται από το ΣΕΔΕ της ΕΕ έως το 2030 (π.χ. προϊόντα ορυκτελαίου, ασβέστης, γυαλί, κεραμικά, χαρτοπολτός, χαρτί, χαρτόνι, οξέα και χύδην οργανικά χημικά προϊόντα κτλ.).
Ο νέος μηχανισμός συνοριακής προσαρμογής άνθρακα (ΜΣΠΑ) θα διαδραματίσει καίριο ρόλο στην ενίσχυση των τρίτων χωρών όσον αφορά την εφαρμογή ρητής τιμής άνθρακα.
Συγκεκριμένα, θα αποφέρει τετραπλό όφελος όσον αφορά τις πολιτικές μετριασμού της κλιματικής αλλαγής: 1) θα ενισχύσει το μήνυμα σχετικά με τις τιμές του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ, 2) θα αντικαταστήσει τα δωρεάν δικαιώματα για τους τομείς που διατρέχουν κίνδυνο διαρροής άνθρακα, διευρύνοντας έτσι τον αριθμό των εγκαταστάσεων που καλύπτονται πραγματικά από το σύστημα, 3) θα εξασφαλίσει αποτελεσματικά την τιμολόγηση του άνθρακα για τα σχετικά προϊόντα που εισάγονται στην Ένωση και, τέλος, 4) θα συνεχίσει να αποτρέπει τη διαρροή άνθρακα.
Οι επιτυχείς πολιτικές τιμολόγησης του άνθρακα είναι απαραίτητες προκειμένου η ΕΕ να επιτύχει τους κλιματικούς στόχους της για το 2030 και να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2050.
Η ορθή τιμολόγηση των αερίων του θερμοκηπίου σημαίνει ότι οι αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις που παράγονται από τις βιομηχανίες υψηλής έντασης άνθρακα πληρώνονται από τον ρυπαίνοντα και όχι από τη φύση και την κοινωνία στο σύνολό της (αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει»).
Η ορθή τιμολόγηση των ανθρακούχων εκπομπών εγγυάται επίσης ότι υπάρχουν επαρκή κίνητρα ώστε η βιομηχανία να καινοτομεί και να επενδύει σε βιώσιμες λύσεις.
Η διασφάλιση ότι οι εταιρείες, στην ΕΕ και σε τρίτες χώρες, καταβάλλουν τη σωστή τιμή ανθρακούχων εκπομπών για την πρόσβαση στην ενιαία αγορά αποτελεί πρωτίστως περιβαλλοντικό και κλιματικό στόχο, αλλά και στόχο που θα αποφέρει επίσης κοινωνικά και οικονομικά οφέλη στην Ένωση και παγκοσμίως.
