Ας ξεκινήσουμε με μερικά νούμερα: από το 2000 ως το 2019, η παγκόσμια παραγωγή πλαστικού διπλασιάστηκε και μάλιστα, έφτασε τους460 εκατομμύρια τόνους κάθε χρόνο! Αν η κατάσταση παραμείνει ως έχει, η παραγωγή πλαστικού αναμένεται σχεδόννα τριπλασιαστείως το 2050 και να καταναλώσει το 13% (ή και περισσότερο) από τον εναπομείναντα προϋπολογισμό άνθρακα που έχει η Γη ώστε να διατηρηθεί η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από τον 1,5°C.
Αυτή η ανεξέλεγκτη παραγωγή πλαστικού όχι μόνο βυθίζει τις πόλεις και τη φύση μας στα πλαστικά, αλλάσυμβάλλει και στην επιδείνωση της τριπλής πλανητικής κρίσης:τηςκλιματικής αλλαγής, της ρύπανσης και της απώλειας της βιοποικιλότητας. Επιπλέον, απειλεί την ανθρώπινη υγεία σε μεγάλο βαθμό, σε όλο τον κύκλο ζωής του, και επιδεινώνει τις φυλετικές και οικονομικέςανισότητεςσε όλον τον κόσμο.
Κι ενώ σύντομα στην Κένυα θα ξεκινήσει οτρίτος γύροςδιαπραγματεύσεων για μια Παγκόσμια Συνθήκη για τα Πλαστικά, οι ηγέτες των κρατών παγκοσμίως οφείλουν να ανταποκριθούν στην ξεκάθαρη ανάγκη που η ίδια η πραγματικότητα έχει δείξει. Ο μόνος τρόπος να αντιμετωπιστεί η πλαστική ρύπανση και να αποφύγουμε τις χειρότερες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής είναι να θέσουμε φιλόδοξους στόχους που θα μειώνουν δραστικά την ποσότητα πλαστικού που παράγεται, ειδικά μιας χρήσης. Οι κυβερνήσεις έχουν την ευκαιρία να είναι φιλόδοξοι, όμως αν αποτύχουν, όλοι μας θα βγούμε χαμένοι.
Μείωση της παραγωγής πλαστικού κατά τουλάχιστον 75% ώστε να αποφύγουμε τα χειρότερα
Αν αναλύσουμε την κρίση της πλαστικής ρύπανσης μόνο από την πλευρά του κλίματος, τα καλύτερα δυνατά μοντέλα (EunomiaκαιPacific Environment) μας δείχνουν ότι η μείωση της παραγωγής πλαστικού κατά 75% ως το 2050 είναι απαραίτητη ώστενα συγκρατήσουμε την παγκόσμια υπερθέρμανσηστον 1,5°C και να αποφύγουμε τις πιο ολέθριες επιπτώσεις ενός πλανήτη που “ζεσταίνεται” ταχύτατα. Το πιο πρόσφατοGlobal Stocktakeγια την κλιματική αλλαγή είναι ακόμα μία αυστηρή προειδοποίηση, που ξεκαθαρίζει ότι το περιθώριο για τη συγκράτηση της ανόδου της παγκόσμιας θερμοκρασίας στον 1,5°C στενεύει όλο και περισσότερο και ότι πρέπει να γίνουνπολλά περισσότερα, πολύ γρηγορότερα,ώστε να προστατευθεί η ζωή στη γη.
Αν βάλουμε έναν στόχο παγκοσμίως να μειώσουμε την παραγωγή πλαστικού κατά 75%, θα ανταποκριθούμε στην ανάγκη γιατολμηρή και φιλόδοξη δράση.Και με τη μείωση αυτή, θα βοηθηθούν οι χώρες ώστε να πιάσουν τους κλιματικούς τους στόχους, θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, θα εξελιχθεί η καινοτομία και θα προωθηθούνουσιαστικές λύσειςγια οικονομίες χαμηλού άνθρακα, χωρίς τοξικά, που βασίζονται στην επαναχρησιμοποίηση και την κυκλική οικονομία.
Μία Συνθήκη που θα υπερασπίζεται το συμφέρον των εργαζόμενων και όσων πλήττονται από την πλαστική ρύπανση, κι όχι τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων
Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων προσπαθούν να καταπνίξουν τη φιλοδοξία και να πείσουν τις κυβερνήσεις να ορίσουν στόχους που θα εξυπηρετούντο δικό τους βραχυπρόθεσμο κέρδος.Αρκετές από τις μελέτες που έχουν στόχο να ενημερώσουν όσους παίρνουν μέρος στις διαπραγματεύσεις της Συνθήκης προέρχονται από συμβούλουςπου σχετίζονταιμε τη βιομηχανία πετρελαίου και αερίου. Στην ουσία οι μελέτες αυτές αποτελούν έναν γρήγορο δρόμο προς την αποτυχία, αφού προστατεύουν τις εταιρείες καιυποβαθμίζουν την ανάγκηνα αντιμετωπίσουμε το ζήτημα της πλαστικής ρύπανσης δραστικά. Οι παγκόσμιοι ηγέτες όμως πρέπει να απορρίψουν τέτοιες λογικές.
Έχοντας εμπειρία δεκαετιών από τις διαπραγματεύσεις για το κλίμα, γνωρίζουμε ότι χρειαζόμαστε φιλόδοξους κανονισμούς που θα συμφωνηθούν σε παγκόσμιο επίπεδο, θα μειώνουν την παραγωγή πλαστικού και θα επιταχύνουν μια δίκαιη μετάβαση μακριά από αυτό, βάζοντας σε προτεραιότητα όσους έχουν συμβάλει λιγότερο στη δημιουργία της κρίσης αυτής αλλά πληρώνουν το μεγαλύτερο τίμημα εξαιτίας της.
Όλα είναι έτοιμα, τώρα πρέπει να αρχίσει η ουσιαστική δουλειά
Πρόσφατα, ο Πρόεδρος της Διακυβερνητικής Επιτροπής Διαπραγματεύσεων της Περιβαλλοντικής Συνέλευσης (INC) και το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ (UNEP) δημοσίευσαν το πρώτοκείμενο-βάσηγια την Παγκόσμια Συνθήκη για τα Πλαστικά. Το κείμενο αυτό θα τεθεί υπό διαπραγμάτευση στην τρίτη συνάντηση της Διακυβερνητικής Επιτροπής Διαπραγματεύσεων της Περιβαλλοντικής Συνέλευσης του ΟΗΕ για την πλαστική ρύπανση (INC3), στην Κένυα, τον Νοέμβριο.
Στο κείμενο υπάρχει η βασική νομική δομή ώστε να τεθεί και να συμφωνηθείμια φιλόδοξη μείωσηστην παραγωγή πλαστικού. Όλα είναι έτοιμα, και τώρα οι κυβερνήσεις πρέπει να κάνουν τη δύσκολη δουλειά και τις θαρραλέες επιλογές, παραμένοντας φιλόδοξες. Όπως δήλωσε και οGraham Forbes,υπεύθυνος της παγκόσμιας εκστρατείας για τα πλαστικά, από το αμερικανικό γραφείο της Greenpeace,“Το κείμενο-βάση της Παγκόσμιας Συνθήκης για τα Πλαστικά περιλαμβάνει κάποιες απαραίτητες ρυθμίσεις για τη μείωση της παραγωγής και της χρήσης πλαστικού. Όμως, οι κυβερνήσεις πρέπει να κάνουν σημαντική πρόοδο και να διαπραγματευτούν μια φιλόδοξη Συμφωνία που θα κλείνει τη βρύση του τοξικού πλαστικού.”
Οι διαπραγματεύσεις αυτές για μια Παγκόσμια Συνθήκη για τα Πλαστικά αποτελούν μια μοναδική ευκαιρία, που μάλλον η γενιά αυτήδεν θα έχει ξανά,ώστε να λύσουμε το πρόβλημα της πλαστικής ρύπανσης. Μαζί με τους συμμάχους μας από τοBreak Free from Plastic, αλλά και τα εκατομμύρια πολιτών που ενώνουν τη φωνή τους με εμάς,μπορούμε να τα καταφέρουμε και επιτέλους να “κλείσουμε τη βρύση” του πλαστικού!
Αρχικό κείμενο – Graham Forbes, υπεύθυνος της παγκόσμιας εκστρατείας για τα πλαστικά και επικεφαλής της αποστολής της Greenpeace στις διαπραγματεύσεις για μια Παγκόσμια Συνθήκη για τα Πλαστικά στην Κένυα
Φωτογραφία: © Caner GUEVERA / Greenpeace
