Η εικοστή όγδοη Διάσκεψη των Μερών της Σύμβασης-Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή άνοιξε την Πέμπτη. Περίπου 70 χιλιάδες διπλωμάτες, πολιτικοί και επιχειρηματικοί ηγέτες από σχεδόν 200 χώρες θα συμμετάσχουν στη σύνοδο κορυφής διάρκειας 2 εβδομάδων στο Ντουμπάι.
Συγκεντρώνονται στην Expo City, μια ειδική περιοχή που κατασκευάστηκε σε μια προσπάθεια να δημιουργηθεί μια βιώσιμη πόλη με χαμηλές εκπομπές άνθρακα για την Παγκόσμια Έκθεση του Ντουμπάι το 2020.
Οι αρχηγοί κρατών θα εμφανιστούν κατά τη διάρκεια των επόμενων δύο ημερών, απευθύνοντας χαιρετισμούς στην ολομέλεια της λεγόμενης Παγκόσμιας Συνόδου Κορυφής για τη Δράση για το Κλίμα. Θα μιλήσουν η Αμερικανίδα Αντιπρόεδρος Καμάλα Χάρις, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο Βραζιλιάνος πρόεδρος Λουίζ Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα και πολλοί άλλοι ηγέτες. Ο Πάπας Φραγκίσκος ακύρωσε την προγραμματισμένη εμφάνισή του λόγω ανησυχιών για την υγεία του.
Τις επόμενες ημέρες, οι σύνεδροι θα μεταβούν σε συνεδρίες διαπραγμάτευσης στο νέο εκθεσιακό κέντρο του Ντουμπάι, στην απαγορευμένη περιοχή της συνόδου κορυφής που ονομάζεται «μπλε ζώνη». Η προσπελάσιμη «Πράσινη Ζώνη», που καλύπτει μεγάλο μέρος του υπόλοιπου χώρου της Expo City, θα έχει εκατοντάδες εκθέματα εταιρειών και οργανισμών, εκατοντάδες εκδηλώσεις για ψυχαγωγία για τις τέχνες και φυσικά προσφορά φαγητού.
Οι συνεχώς επεκτεινόμενες εκδηλώσεις COP έχουν χαρακτηριστεί ειρωνικά ως «η Exxon συναντά το Woodstock».
Η πρώτη χρονολογείται από το 1995 στο Βερολίνο, υπό την προεδρία της νεαρής υπουργού Περιβάλλοντος Άνγκελα Μέρκελ. Ίσως τελικά να φτάνουμε σε ένα σημείο τώρα, μετά από 27 συνεδριάσεις, όπου καθορίζεται το μέλλον των ορυκτών καυσίμων.
Η βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου είχε έντονη παρουσία όλα αυτά τα χρόνια, συχνά μέσω μελών αντιπροσωπειών και ομάδων των οποίων η πίστη ήταν ασαφής. Ένας νέος κανόνας φέτος απαιτεί από τους συμμετέχοντες να αναγράφουν στην καρτέλα της διαπίστευσης τους την ένταξή τους και τη σχέση τους με την αντιπροσωπεία τους.
Έτσι, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο πρόεδρος της εκδήλωσης, ο Dr. Σουλτάν Αλ Τζαμπέρ, είναι ένας άνθρωπος του οποίου η καριέρα καλύπτει τη νέα και την παλιά ενέργεια, ως ιδρυτής και πρόεδρος της Abu Dhabi Future Energy Company (Masdar) και διευθύνων σύμβουλος της Abu Dhabi National Oil Company (ADNOC).
Μένει να δούμε αν, υπό την ηγεσία του, πρόκειται για την περίπτωση που το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο θα χαράξουν μια νέα πορεία ή για την αλεπού που φυλάει το κοτέτσι.
Θα είναι αυτή η COP που θα επαναφέρει τον κόσμο στο δρόμο για το Παρίσι;
Ο πρώτος «παγκόσμιος απολογισμός» μετά τη συμφωνία του Παρισιού το 2015 βρίσκεται σε εξέλιξη φέτος- θα ολοκληρωθεί στην COP28. Μια συνθετική έκθεση τον Οκτώβριο έδειξε πόσο μακριά βρίσκονται τα «μέρη» (χώρες) από τη μείωση των εκπομπών ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι του Παρισιού.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας της COP, μια επιτροπή υψηλού επιπέδου θα επιβλέπει τις συζητήσεις, οδηγώντας πιθανώς τις κυβερνήσεις να προετοιμάσουν πιο φιλόδοξα εθνικά σχέδια δράσης για το κλίμα, τα οποία πρέπει να ολοκληρωθούν το 2025.
Εν τω μεταξύ, οι αντιπρόσωποι θα συμμετάσχουν σε διαπραγματεύσεις για πολυάριθμα θέματα που καθορίζονται από τον πρόεδρο, οδηγώντας σε ένα τελικό ανακοινωθέν στις 12 Δεκεμβρίου.
Για να κρίνουν αν αυτή η COP σημειώνει πρόοδο, οι παρατηρητές θα πρέπει να αναζητήσουν μερικά βασικά στοιχεία.
Εδώ οι όροι «μειωμένες» και «μη μειωμένες», σε σχέση με τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, είναι πιθανό να τύχουν μεγάλης προσοχής, καθώς σχετίζονται με το ευρύτερο ζήτημα της «σταδιακής μείωσης» ή της «σταδιακής εξάλειψης» των ορυκτών καυσίμων. Οι εκδηλώσεις COP είναι γνωστό ότι προκαλούν αναστάτωση για τέτοιου είδους διατυπώσεις.
Ο Αλ Τζαμπέρ, στέλεχος της πετρελαϊκής βιομηχανίας, μίλησε για τη σημασία της δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα. Όμως η τεχνολογία είναι αβέβαιη, με πολλές αναφορές για παραγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου που αποσύρονται από μεγάλα έργα σημειακών πηγών, ενώ οι νέες προσεγγίσεις με άμεση δέσμευση στον αέρα είναι ακριβές και αναπόδεικτες.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΔΟΕ) αναφέρει ότι μέχρι το τέλος αυτής της δεκαετίας θα χρειαστούν 30 φορές περισσότερες σημειακές πηγές δέσμευσης άνθρακα, ώστε να επιτευχθεί καθαρό μηδέν μέχρι το 2050.
Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε αν η COP28 θα υιοθετήσει ή θα απομακρυνθεί από αυτή την εξωπραγματική προσδοκία και θα δώσει έμφαση σε πιο εστιασμένες εφαρμογές για τη μείωση των εκπομπών στις βαριές βιομηχανίες.
Εδώ εμφανίζεται το μεγάλο ζήτημα της ισότητας, εν μέσω μιας αυξανόμενης συναίνεσης ότι κάτι οφείλουν τα φτωχότερα έθνη του κόσμου, τα οποία υφίστανται όλο και περισσότερο τις σκληρές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Ένα σημαντικό ερώτημα είναι κατά πόσον θα υπάρξει εκ νέου δέσμευση και επέκταση της δέσμευσης που δόθηκε στην COP 15 το 2009, σύμφωνα με την οποία οι ανεπτυγμένες χώρες θα συγκεντρώσουν 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως έως το 2020, για να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Σε αυτό προστίθεται τώρα ένα σύστημα χρηματοδότησης για τις «απώλειες και ζημίες», το οποίο ανατίθεται προσωρινά στην Παγκόσμια Τράπεζα, μετά την επιτυχία της COP27 στην Αίγυπτο πέρυσι, που θεωρείται το κύριο επίτευγμα της συνάντησης αυτής.
Στενά συνδεδεμένες με αυτό είναι οι εκκλήσεις για μεταρρύθμιση των πολυμερών δανειστικών ιδρυμάτων, όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, ώστε να ανοίξουν περισσότερα διαθέσιμα κεφάλαια, τώρα που οι ροές κεφαλαίων προς τις αναπτυσσόμενες χώρες έχουν επιβραδυνθεί.
Πιθανόν να υπάρξουν παράλληλες συμφωνίες και ανακοινώσεις για νέα χρηματοδότηση έργων. Αλλά οι τολμηρές αποφάσεις και οι γενναιόδωρες δεσμεύσεις χρηματοδότησης από τις κυβερνήσεις θα σηματοδοτήσουν μια επιτυχημένη COP.
Τον Οκτώβριο, η Προεδρία της COP28, ο Διεθνής Οργανισμός Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και η Παγκόσμια Συμμαχία Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας εξέδωσαν την έκθεση «Τριπλασιασμός της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και διπλασιασμός της ενεργειακής απόδοσης έως το 2030: κρίσιμα βήματα προς τον 1,5°C».
Η παγκόσμια δέσμευση για τριπλασιασμό της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και διπλασιασμό της ενεργειακής απόδοσης έως το 2030 μπορεί να είναι το μεγάλο επίτευγμα της COP28, καθώς η δέσμευση είναι εφικτή, αλλά θα μπορούσε ακόμη να αποτελέσει αντικείμενο πολιτικής διαμάχης.
Ο μεγαλύτερος παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας στον κόσμο και εκπέμποντας διοξείδιο του άνθρακα, με τη μαζική επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, έχει γίνει ο ελέφαντας στο δωμάτιο των συνομιλιών για το κλίμα. Εκεί έρχεται στο προσκήνιο το ζήτημα της «κορύφωσης των εκπομπών».
Σε μια νέα συμφωνία συνεργασίας, η Κίνα και οι ΗΠΑ συμφώνησαν να ενισχύσουν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Θα δεσμευτεί όμως η Κίνα σε όρια για την παραγωγή ενέργειας με καύση άνθρακα και θα υποσχεθεί να σταματήσει την κατασκευή νέων μονάδων; Τέτοια όρια θα επισπεύσουν την προσέγγιση της αιχμής των εκπομπών και θα βοηθήσουν τον κόσμο να επιτύχει τους στόχους του Παρισιού.
Το τι θα πει η COP28 σε αυτά τα κρίσιμα ζητήματα θα καθορίσει πιθανότατα την επιτυχία της. Αλλά ό,τι άλλο προκύψει κατά τη διάρκεια των επόμενων δύο εβδομάδων θα μπορούσε να μας εκπλήξει.
