Ένας πράσινος ναυτιλιακός διάδρομος είναι μια διαδρομή μεταξύ διαφορετικών λιμένων που χρησιμοποιεί μεθόδους ναυτιλίας με μηδενικές εκπομπές. Απαιτεί τη χρήση πράσινων τεχνολογιών και κανονισμών που υποστηρίζουν τις πράσινες ναυτιλιακές λειτουργίες. Η θέση αυτών των διαδρομών μπορεί να ποικίλλει από σύντομες, εγχώριες διαδρομές έως μεγαλύτερες, διακρατικές συνδέσεις, με τις τελευταίες να είναι πιο πολύπλοκες λόγω της ανάγκης να συμφωνήσουν πολλά μέρη σχετικά με τους κανόνες και τους κανονισμούς της διαδρομής.
Η ανάπτυξη πράσινων ναυτιλιακών διαδρόμων γίνεται όλο και πιο ελκυστική, καθώς οι χώρες και οι ναυτιλιακές εταιρείες προσπαθούν να υποστηρίξουν την πράσινη μετάβαση.
Επί του παρόντος, η ναυτιλιακή βιομηχανία συμβάλλει περίπου στο 3% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, απελευθερώνοντας περίπου 1 δισεκατομμύριο μετρικούς τόνους διοξειδίου του άνθρακα κάθε χρόνο.
Παράλληλα, η ναυτιλία αντιπροσωπεύει το 80% του παγκόσμιου εμπορίου, ποσοστό που αναμένεται να αυξηθεί χάρη στην παγκοσμιοποίηση και την αύξηση του πληθυσμού. Ωστόσο, η ναυτιλία θεωρείται μια βιομηχανία που δύσκολα μπορεί να αναχαιτιστεί όσον αφορά τις εκπομπές ρύπων, καθώς βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στα ορυκτά καύσιμα για την τροφοδοσία των πλοίων και τις λειτουργίες εντός των λιμένων.
Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ) στοχεύει στη μείωση των εκπομπών του κλάδου στο μισό έως το 2050, γεγονός που θα απαιτήσει τεράστιες επενδύσεις σε καθαρές τεχνολογίες, σύγχρονα πλοία, λιμενικές υποδομές, πράσινα ναυτιλιακά καύσιμα και ψηφιοποίηση των λειτουργιών. Η δημιουργία πράσινων ναυτιλιακών διαδρόμων αναμένεται να στηρίξει την απαλλαγή της ναυτιλιακής βιομηχανίας από τον άνθρακα, ενθαρρύνοντας τις διάφορες δυνάμεις να εργαστούν για την επίτευξη ενός συλλογικού στόχου.
Τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους, τα λιμάνια του Λος Άντζελες, του Λονγκ Μπιτς και της Σαγκάης ανακοίνωσαν σχέδια για την ανάπτυξη του «πρώτου πράσινου ναυτιλιακού διαδρόμου στον κόσμο στον Ειρηνικό». Τα λιμάνια συνεργάζονται με ορισμένες από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρείες και ιδιοκτήτες φορτίων στον κόσμο, όπως οι CMA CGM, COSCO Shipping Lines Co., Ltd., Maersk και ONE, για την ανάπτυξη της σύμπραξης Green Shipping Corridor Partnership. Η τριάδα παρουσίασε το περίγραμμα του σχεδίου υλοποίησης του Πράσινου Ναυτιλιακού Διαδρόμου, με στόχο τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε μία από τις πιο πολυσύχναστες ναυτιλιακές διαδρομές μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στον Ειρηνικό Ωκεανό.
Η εξέλιξη αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο του προγράμματος C40 Cities, το οποίο στοχεύει στην απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα σε αρκετές από τις μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου. Η ομάδα ευελπιστεί να δρομολογήσει τα πρώτα πλοία με μειωμένο ή μηδενικό κύκλο ζωής για άνθρακα στη διαδρομή ήδη από το 2025. Δεν είναι μόνο ο διάδρομος που θα απαλλαγεί από τις ανθρακούχες εκπομπές, αλλά και μερικά από τα πιο πολυσύχναστα λιμάνια του κόσμου, τα οποία θα μπορούσαν να αποτελέσουν πρότυπο για να ακολουθήσουν και άλλα μεγάλα λιμάνια. Η σύμπραξη θα επιδιώξει την επέκταση της χρήσης της χερσαίας ενέργειας, καθώς και την ανάπτυξη υποδομών για την υποστήριξη της παραγωγής πράσινων ναυτιλιακών καυσίμων.
Την ανακοίνωση αυτή ακολούθησε η υπογραφή μνημονίου κατανόησης μεταξύ της Δυτικής Ακτής του Καναδά και λιμένων στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Κορέα και την Ιαπωνία για την ανάπτυξη ενός «Δυτικού Πράσινου Ναυτιλιακού Διαδρόμου» που θα συνδέει τη Βόρεια Αμερική με την Ασία. Ο Πάμπλο Ροντρίγκεζ, υπουργός Μεταφορών του Καναδά, ανακοίνωσε το σχέδιο στη σύνοδο κορυφής για το κλίμα COP28. Ο διάδρομος θα διέρχεται από διάφορα καναδικά λιμάνια, όπως το Prince Rupert, το Βανκούβερ και το Έντμοντον, και θα συνδέεται με διάφορα μεγάλα λιμάνια στην Ασία και τη Μέση Ανατολή, διασχίζοντας τη συντομότερη υδάτινη διαδρομή μεταξύ της Βόρειας Αμερικής και της Ασίας. Τα πλοία στη διαδρομή αναμένεται να χρησιμοποιούν καθαρά καύσιμα, όπως αμμωνία, υδρογόνο και μεθανόλη, που παράγονται στον Καναδά.
Η έναρξη αυτής της πρωτοβουλίας ακολουθεί τη δημοσίευση το 2022 του καναδικού πλαισίου για τους πράσινους ναυτιλιακούς διαδρόμους, το οποίο καταδεικνύει τη δέσμευση του Καναδά για την ανάπτυξη του πράσινου ναυτιλιακού του τομέα. Ο Ροντρίγκεζ δήλωσε ότι «η συνεργασία είναι απαραίτητη για ένα πιο πράσινο, πιο βιώσιμο μέλλον. Μέσω αυτού του μνημονίου συμφωνίας, αξιοποιούμε τη συλλογική μας βούληση, τις επενδύσεις και τη δυναμική μας για να διασφαλίσουμε ότι ο παγκόσμιος θαλάσσιος τομέας είναι ασφαλής, αξιόπιστος και βιώσιμος. Θέτουμε μια πορεία για ένα μέλλον με καθαρό μηδενικό ισοζύγιο».
Μέχρι πρόσφατα, οι πράσινοι ναυτιλιακοί διάδρομοι μεγάλων αποστάσεων δεν ήταν παρά ένα όνειρο απατηλό. Ωστόσο, η ανακοίνωση των σχεδίων για δύο μεγάλες νέες διαδρομές φέτος υποδηλώνει ότι μπορούμε να περιμένουμε να δούμε περισσότερες πρωτοβουλίες για την πράσινη ναυτιλία κατά την επόμενη δεκαετία, καθώς αρκετές παγκόσμιες δυνάμεις συνεργάζονται για την ανάπτυξη βασικών διαδρομών για την υποστήριξη της παγκόσμιας πράσινης μετάβασης.
