Για τις τεράστιες επιπτώσεις στην αγορά ενέργειας και για το φάσμα μιας παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης καθώς και η Ρωσία και η Ουκρανία είναι πολύ μεγάλοι εξαγωγείς πρώτων υλών για τον πρωτογενή τομέα, μίλησε ο πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια της εισαγωγικής του τοποθέτησης στη συζήτηση που είχε χθες στο ΣΕΒ με τον Πρόεδρο του ΣΕΒ, Δημήτρη Παπαλεξόπουλο, στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης του ΣΕΒ, με συντονιστή τον δημοσιογράφο Παύλο Τσίμα.
Ο κ. Μητσοτάκης τόνισε πως οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης για το κόστος της ενέργειας είναι στοχευμένε και ανέφερε: «Πάρτε για παράδειγμα το κόστος της ενέργειας, όπου στην αρχή επιδοτήσαμε για τα νοικοκυριά, μόνο τις χαμηλές καταναλώσεις. Διαπιστώσαμε, όμως, στη συνέχεια ότι πράγματι υπήρχε μία αστρονομική επιβάρυνση νοικοκυριών τα οποία κινήθηκαν πάνω από τις 300 κιλοβατώρες το μήνα. Πολλά από αυτά, ήταν φτωχά νοικοκυριά τα οποία πλήρωσαν την ενεργειακή τους φτώχεια, διότι χρησιμοποίησαν πολύ κακής ποιότητας θερμαντικά σώματα για να θερμανθούν το χειμώνα. Δεν είναι δυνατόν, λοιπόν, να βλέπουμε αυτό το πρόβλημα και να μην αντιδρούμε.
Γι’ αυτό και τις επόμενες μέρες -όπως γνωρίζετε- θα ανοίξει η πλατφόρμα της επιδότησης, ώστε να επιστραφεί το 60% της υπερβάλλουσας δαπάνης από τον Δεκέμβριο μέχρι και τον Μάιο.
Αντίστοιχη στόχευση υπήρχε και στις επιχειρήσεις και βέβαια ο στόχος, από ένα σημείο και πέρα, μέσα από την παρέμβαση την οποία θα κάνουμε από αρχές Ιουλίου, η οποία είναι πιο δομική στην αγορά ενέργειας, είναι να μπορέσουμε να δώσουμε προβλεψιμότητα στο μέσο κόστος ενέργειας για τα νοικοκυριά και για τις επιχειρήσεις και θα ξέρουμε περίπου που θα κινηθούμε.
Θα είναι υψηλότερο από αυτό το οποίο πληρώνατε πριν από δύο χρόνια; Ναι, θα είναι υψηλότερο και δεν νομίζω ότι κανείς σήμερα μπορεί να εγγυηθεί και να εξασφαλίσει σταθερές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας. Ενέργειας συνολικά και φυσικού αερίου εν προκειμένω για τις επιχειρήσεις που το χρησιμοποιούν, όταν έχουμε τέτοια αναταραχή στις διεθνείς αγορές ενέργειας.
Για το κόστος των καυσίμων
Στα καύσιμα, ας πούμε είπε ο Πρωθυπουργός, όπου αναμένονται ανακοινώσεις την επόμενη εβδομάδα- που δεν θα είναι ανακοινώσεις που θα παρεμβαίνουν τουλάχιστον στη βενζίνη, γιατί στο ντίζελ έχει άλλα χαρακτηριστικά γιατί επηρεάζει και την εφοδιαστική αλυσίδα, άρα είναι στοιχείο του κόστους παραγωγής- αλλά στη βενζίνη δεν θα είναι η παρέμβαση οριζόντια, ούτε θα αφορά τη μείωση του φόρου. Θα κινηθούμε πιο ενισχυμένα στη λογική την οποία ακολουθήσαμε, η οποία πάλι είναι μία πιο στοχευμένη λογική και η οποία δεν επιβραβεύει οριζόντια αυτούς οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα, σήμερα, να ανταποκριθούν στις αυξήσεις των τιμών.
Για το ενεργειακό κόστος στη Βιομηχανία
Σε ερώτηση του Παύλου Τσίμα για την αντιμετώπιση του τεράστιου προβλήματος του ενεργειακού κόστους στο κόστος παραγωγής, αρχικά το λόγο πήρε ο πρόεδρος του ΣΕΒ, Δημήτρης Παπαλεξόπουλος, ο οποίος υπογράμμισε: «Ναι, χρειάζεται επιδότηση ο παραγωγικός ιστός της χώρας, ιδίως οι μικρομεσαίες αλλά όχι μόνο οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Οι μεγάλες επιχειρήσεις αυτή τη στιγμή είναι σε μειονεκτική θέση διεθνώς διότι -και ελπίζω να έρθουμε να το συζητήσουμε αργότερα αυτό- είμαστε αρκετά πίσω σαν χώρα στην οργάνωση και την αποτελεσματικότητα της αγοράς ενέργειας.
Πολλοί ανταγωνιστές με τους οποίους εμείς οι μεγάλες οργανωμένες επιχειρήσεις ανταγωνιζόμαστε για τις εξαγωγές μας στις διεθνείς αγορές έχουν αυτή τη στιγμή PPAs, έχουν συμφωνίες μακροχρόνιες, έχουν σταθερό κόστος. Ενώ εμείς αυτή τη στιγμή προσπαθούμε να κλείσουμε δουλειές, εξαγωγές, χωρίς να ξέρουμε ποιο θα είναι το κόστος μας. Δεν μπορεί να εξαρτάσαι από ένα κόστος που σήμερα είναι 600, αύριο είναι 200 και αύριο πάει στο 800».
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επί του θέματος διευκρίνισε ότι αγορά ενέργειας στη χώρα μας δεν έχει ακολουθήσει τα ίδια βήματα απελευθέρωσης και ανάπτυξης σε σχέση με τις ευρωπαϊκές αγορές οι οποίες ήταν πολύ πιο ώριμες. Αλλά η σωτηρία της ΔΕΗ από τη βέβαιη χρεοκοπία είναι μια σημαντική, θα έλεγα, προσφορά στη σταθερότητα της αγοράς ενέργειας στη χώρα μας. Και βέβαια η δυνατότητα σε μια απελευθερωμένη αγορά να έχουμε ένα σημαντικό εθνικό πρωταγωνιστή ο οποίος να μπορεί και να στηρίζει καταναλωτές και επιχειρήσεις και αγρότες -όπως έκανε στη διάρκεια της κρίσης και εξακολουθεί να κάνει- αλλά και να μπορεί να επενδύει μακροπρόθεσμα και να δίνει την δυνατότητα για τέτοιου είδους διμερείς συμφωνίες, είναι μια σημαντική νομίζω επιτυχία της Κυβέρνησης και της ίδιας της επιχείρησης.
Για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Αποτελεί πρώτη προτεραιότητα για την κυβέρνηση. Να μπορέσουμε να άρουμε όλα εκείνα τα εμπόδια, τα οποία αυτή τη στιγμή δεν επιτρέπουν σε επιχειρήσεις να παράγουν οι ίδιες ενέργεια, είτε ως αυτοπαραγωγοί, είτε μέσα από virtual net metering (εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό), έτσι ώστε να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε σημαντικές δυνατότητες και διάθεση η οποία υπάρχει από σας να μπορείτε να καλύψετε ένα κομμάτι των ενεργειακών σας αναγκών με την πιο φτηνή μορφή ενέργειας, η οποία σήμερα είναι οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και ειδικά η ηλιακή ενέργεια.
Γνωρίζετε τα προβλήματα. Έχουμε θέματα στα δίκτυά μας. Αποτελεί, όμως, πρώτη προτεραιότητα να ξεπεράσουμε τα εμπόδια, πολλά από τα οποία είναι και αδειοδοτικά, και να βελτιώσουμε σημαντικά το μείγμα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο συνολικό ενεργειακό μας ισοζύγιο.
Ευρωπαϊκό το θέμα των καθυστερήσεων στις αδειοδοτήσεις των ΑΠΕ
Όταν ακούτε για καθυστερήσεις στις αδειοδοτήσεις θέλω να γνωρίζετε ότι αυτό δεν είναι μόνο ελληνικό πρόβλημα. Είναι ευρωπαϊκό, τόνισε ο πρωθυπουργός. Θα σας έλεγα ότι υπάρχουν πολλές ευρωπαϊκές χώρες όπου η αδειοδότηση……Είναι ακόμα πιο δύσκολη. Γι’ αυτό και πια κάνουμε ουσιαστικές συζητήσεις στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και η κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι για μια -να το πω έτσι- ευρωπαϊκή νομοθετική κάλυψη η οποία θα μας επιτρέψει να απλοποιήσουμε τη διαδικασία αδειοδότησης ΑΠΕ. Και σε εθνικό επίπεδο, είναι θέματα τα οποία και η κυρία Πρόεδρος της Δημοκρατίας γνωρίζει πολύ καλά από την εποχή που βρισκόταν στο Δικαστήριο. Να διευκολύνουμε, ουσιαστικά, αυτή την αδειοδότηση, να εντοπίσουμε περιοχές τις οποίες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποκαλεί «go-to areas». Δηλαδή, περιοχές όπου θα μπορούμε να συγκεντρώνουμε περισσότερη «δύναμη πυρός» Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, σε συνεννόηση πάντα με τις τοπικές κοινωνίες και με τα σχετικά αντισταθμιστικά τα οποία πρέπει να προσφέρονται πάντα για την εγκατάσταση τέτοιων μεγάλων συστημάτων. Και μιλάω ειδικά για τις ανεμογεννήτριες, οι οποίες είναι αυτές που έχουν και τη μεγαλύτερη επιβάρυνση, κυρίως ως προς το τοπίο.
Όμως, χρειαζόμαστε παραπάνω ΑΠΕ. Πρέπει να ξεπεράσουμε αυτές τις δυσκολίες. Μάλιστα, αύριο έχουμε μια σύσκεψη κεντρική για να δούμε ακριβώς τα ζητήματα χωροθέτησης των ΑΠΕ. Και μερικές φορές είναι πολύ καλύτερα -και η άποψή μου σε αυτό είναι πολύ συγκεκριμένη- από το να διασπείρουμε τρεις-πέντε ανεμογεννήτριες παντού στη χώρα, να είναι συγκεντρωμένες περισσότερες σε κάποια σημεία. Να δώσουμε, δηλαδή, προτεραιότητα σε μια σειρά από μεγάλα έργα, τα οποία θα μπορούν γρήγορα να αυξήσουν τη δυναμικότητα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τον αέρα και από τον ήλιο.
Για την πράσινη μετάβαση
Σε ερώτηση του Παύλου Τσίμα για το εάν λόγω ενεργειακής κρίσης, λόγω πολέμου στην Ουκρανία, πρέπει να βάλουμε «νερό στο κρασί μας» σε ό,τι αφορά τους στόχους της πράσινης μετάβασης, ο κ. Μητσοτάκης υπογράμμισε: Εγώ θα έλεγα ότι, όχι δεν βάζουμε «νερό στο κρασί μας» ως προς τους στόχους του «Fit for 55», αλλά ταυτόχρονα πρέπει να αντιληφθούμε ότι δεν υπάρχει κάποιο μαγικό κουμπί, κάποιο τζίνι -όπως είπατε- το οποίο θα μας πάρει από εδώ που είμαστε σήμερα και θα μας πάει στον κόσμο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας χωρίς να περάσουμε από ένα μεταβατικό στάδιο.
Και έχουμε κάνει ουκ ολίγες δύσκολες συζητήσεις στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, εξηγώντας ότι χρειαζόμαστε μια μεταβατική περίοδο και καύσιμα όπως το φυσικό αέριο και η πυρηνική ενέργεια, για τις χώρες που έχουν πυρηνική ενέργεια -εμείς δεν ανήκουμε σε αυτές- είναι απολύτως απαραίτητα για τη μεταβατική αυτή περίοδο έως ότου μπορέσουμε να φτάσουμε να έχουμε μια σημαντική συμμετοχή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό μας μείγμα. Και, βέβαια, η αλήθεια είναι ότι πια οι ΑΠΕ αποκτούν γεωπολιτικό χαρακτήρα καθώς μας βοηθούν στην ενεργειακή απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο. Αλλά αυτό δεν θα γίνει από τη μια στιγμή στην άλλη. Ούτε η απεξάρτηση από το φυσικό αέριο μπορεί να γίνει από τη μια στιγμή στην άλλη.
Άρα νομίζω ότι κάπου και οι αγορές κεφαλαίου ίσως δεν διάβασαν σωστά το γεγονός ότι αυτή είναι μια φάση η οποία, όσο γρήγορα κι αν την πάμε στη μεταβατική περίοδο, θα χρειαστούμε ακόμα μια σταδιακή απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Και αυτό το οποίο γίνεται σήμερα στις αγορές πετρελαίου είναι σε ένα βαθμό αποτέλεσμα του γεγονότος ότι δεν υπήρξε καμία απολύτως επένδυση σε εξορύξεις πετρελαίου τα τελευταία 4-5 χρόνια, διότι πολύ απλά κανείς δεν ήταν διατεθειμένος να τις χρηματοδοτήσει.
Άρα νομίζω ότι κάπου κάναμε ένα λάθος, όχι ως προς την ταχύτητα με την οποία θέλουμε να κινηθούμε. Δεν υπολογίσαμε σωστά την πραγματική δυναμική αυτής της μετάβασης. Τώρα, μια δεύτερη παρατήρηση επειδή το έχουμε συζητήσει αναλυτικά με τον ΣΕΒ. Τεχνικά ζητήματα όπως το Carbon Border Adjustment Mechanism, ο τρόπος δηλαδή με τον οποίο θα δημιουργήσουμε ένα πεδίο ίσου ανταγωνισμού μεταξύ των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και αυτών που εισάγουν στην Ευρώπη, θέλω να διαβεβαιώσω τον ΣΕΒ, επειδή γνωρίζω ότι υπάρχουν ιδιαιτερότητες που αφορούν στη χώρα μας και ως προς τις αγορές τις οποίες εξάγουμε, ότι δεν πρόκειται να δεχθούμε τίποτα το οποίο να θέτει την ελληνική βιομηχανία σε μειονεκτική θέση σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Kαι αυτό είναι κάτι το οποίο, καθώς ωριμάζει η συζήτηση, θα είμαστε πάντα έτοιμοι να το συζητήσουμε μαζί σας.
Η απανθρακοποίηση και η μείωση των εκπομπών είναι μία διαδικασία την οποία την έχουμε χαρτογραφήσει με αρκετή προσοχή, δηλαδή πώς φτάνει κανείς στο 55%, μετά στο 80% και τελικά στην κλιματική ουδετερότητα. Πέντε μεγάλα πράγματα κοιτάμε: πώς παράγουμε ενέργεια, η σημαντικότερη δυνατότητα μείωσης εκπομπών κυρίως φεύγοντας από τον λιγνίτη, η βιομηχανία, οι μεταφορές, τα κτίρια, ο αγροτικός τομέας και φυσικά -ειδικό κεφάλαιο για την Ελλάδα- η ναυτιλία μας, καθώς στο 2,5% των παγκόσμιων εκπομπών η ελληνική ναυτιλία έχει ένα ιδιαίτερο ρόλο να παίξει καθώς είμαστε η μεγαλύτερη ναυτιλιακή δύναμη. Αυτοί είναι οι τομείς στους οποίους πρέπει να εστιάσουμε και εκεί πρέπει να κάνουμε τις παρεμβάσεις. Και υπάρχουν παρεμβάσεις οι οποίες είναι πραγματικά win-win.
Για το Πρόγραμμα «Εξοικονομώ»
Το Πρόγραμμα «Εξοικονομώ» είναι ο ορισμός της win-win παρέμβασης. Διότι μειώνει τον λογαριασμό των νοικοκυριών, δημιουργεί πολλές θέσεις απασχόλησης για την εγχώρια βιομηχανία καθώς πάρα πολλά από τα δομικά υλικά -πάρτε για παράδειγμα τα αλουμίνια- είναι ελληνικά. Δημιουργεί θέσεις εργασίας διότι από τη φύση του είναι ένα αποκεντρωμένο πρόγραμμα και ταυτόχρονα, φυσικά, μειώνει και τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου.
Άρα, έχει μεγαλύτερη αξία όταν βλέπουμε και τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να κινηθούμε, να πηγαίνουμε κι εμείς σε δοκιμασμένες λύσεις τις οποίες μπορούμε να υλοποιήσουμε γρήγορα, με συγκεκριμένο αποτύπωμα. Ή πάρτε για παράδειγμα το πρόγραμμα της αντικατάστασης των κλιματιστικών και των λοιπών ενεργοβόρων συσκευών. Η πλατφόρμα ανοίγει τις επόμενες μέρες.
