Όπως υπογράμμισε, η κυβερνητική προσπάθεια για την πράσινη ανάπτυξη -σε επίπεδο στόχων για το κλίμα- είναι σε πλήρη εξέλιξη. «Το σχέδιο μας προχωρά με ταχύτητα. Και θα προσπαθήσουμε να το επιταχύνουμε, ακόμα περισσότερο, μέσα στα επόμενα χρόνια» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Άλλωστε, όπως σημείωσε ο κ. Σκυλακάκης, και η στόχευση της ενεργειακής ασφάλειας για την Ελλάδα είναι άμεσα συνδεδεμένη με την πράσινη ανάπτυξη. Κάτι που προκύπτει και από τα μεγάλα έργα και τις πρωτοβουλίες που έχει λάβει η κυβέρνηση.
Επιπρόσθετα, αναφερόμενος στους σημαντικούς φυσικούς πόρους που διαθέτει η Ελλάδα (ήλιος, άνεμος κ.ά.), επισήμανε πως της επιτρέπουν να γίνει εξαγωγική χώρα πράσινης ενέργειας.
Το Συνέδριο, με θέμα: «Ενεργειακή Ασφάλεια και Πράσινη Ανάπτυξη» (https://www.congressypen.gr/), διοργανώνεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και λαμβάνει χώρα στην Αθήνα, στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Λ. Βασιλέως Κων/νου 48), από τις 27 έως 29 Νοεμβρίου 2023.
Η ομιλία του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρου Σκυλακάκη, στο Συνέδριο:
«Είναι χαρά μου, που σας υποδέχομαι στο τριήμερο Συνέδριο, για την ενεργειακή ασφάλεια και την πράσινη ανάπτυξη, εκ μέρους του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Για τη χώρα μας η στόχευση της ενεργειακής ασφάλειας είναι άμεσα συνδεδεμένη με την πράσινη ανάπτυξη. Και αυτό προκύπτει από τα μεγάλα έργα και τις πρωτοβουλίες που έχουμε αναλάβει.
Θα ξεκινήσω λέγοντας, ότι οι κίνδυνοι στην ενεργειακή ασφάλεια -που εμφανίστηκαν κατά τη διάρκεια της πρόσφατης ενεργειακής κρίσης, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία- έδειξαν ότι ολόκληρη η Ευρώπη δεν είχε συνειδητοποιήσει, στο βαθμό που θα έπρεπε, πόσο επικίνδυνη μπορεί να είναι η ενεργειακή εξάρτηση σε μία περίοδο μεγάλης γεωπολιτικής αστάθειας. Για την Ελλάδα, οι ευκαιρίες που έχουμε να συνεισφέρουμε σε μία καινούρια πολιτική που έχει, ήδη, χαράξει η Ευρώπη είναι πολύ μεγάλες. Είναι μεγάλες, καταρχάς, διότι η χώρα μας διαθέτει πολύ σημαντικούς πόρους που της επιτρέπουν να γίνει μία χώρα εξαγωγική στην πράσινη ενέργεια.
Έχουμε, ήδη, αναπτύξει, σε σημαντικό βαθμό, την αιολική ενέργεια. Αναπτύσσονται, με πολύ ταχείς ρυθμούς, τα φωτοβολταϊκά, η ηλιακή ενέργεια, για την οποία υπάρχει πολύ μεγάλη “ουρά” επενδύσεων που περιμένουν να ενταχθούν. Κάνουμε, επίσης, μεγάλες επενδύσεις στην αποθήκευση. Αναφέρομαι στη μεγάλη επένδυση που γίνεται στην αντλησιοταμίευση και στους πρώτους διαγωνισμούς για μπαταρίες, που έχουν μεγάλη επιτυχία. Ήδη ο πρώτος είχε σημαντική επιτυχία και φαίνεται ότι και οι επόμενοι θα έχουν επιτυχία. Έχουμε, όμως, και ένα πολύ σημαντικό μελλοντικό δυναμικό, για το οποίο έχω μιλήσει πολύ το τελευταίο χρονικό διάστημα, το υπεράκτιο, αιολικό δυναμικό.
Θα επαναλάβω ορισμένα βασικά σημεία, αλλά είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό στην κοινή γνώμη, ότι η ανάπτυξη των υπεράκτιων αιολικών είναι ένας εθνικός στόχος πολύ μεγάλης σημασίας. Η Ελλάδα έχει το καλύτερο δυναμικό στη Μεσόγειο. Σίγουρα έχει το καλύτερο στην Ανατολική Μεσόγειο και υπάρχει και ένα μικρό κομμάτι στη Νότια Γαλλία που έχει επίσης αντίστοιχο δυναμικό -αν και όχι τόσο μεγάλο- από πλευράς ποιότητας ανέμου και αυτό που οι ειδικοί ονομάζουν capacity factor, δηλαδή το χρόνο λειτουργίας των αιολικών.
Τα ελληνικά υπεράκτια αιολικά, όταν θα κατασκευαστούν, θα έχουν έναν χρόνο λειτουργίας που θα ξεπερνά το 45%-50% και θα αποτελούν καθοριστικά στοιχεία στη λειτουργία, όχι μόνο του δικού μας ηλεκτρικού συστήματος, αλλά και του ηλεκτρικού συστήματος όλης της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Η ποσότητα του αιολικού δυναμικού που υπάρχει εκεί, είναι πραγματικά πολύ μεγάλη. Μόνο η πρώτη ανάπτυξη οικοπέδων που κάναμε ξεπερνά τα 12GW. Είναι μια πολύ καλή δουλειά, που έκανε η ΕΔΕΥΕΠ και έχουμε φτάσει σε καθαρούς χώρους 12GW, που είναι έτοιμοι για έρευνες βυθού και αιολικού δυναμικού που θα κάνει ο ΑΔΜΗΕ μαζί με την ΕΔΕΥΕΠ. Και αυτό είναι το ξεκίνημα. Θα μπορούσε να υπάρξει ακόμα μεγαλύτερη ανάπτυξη, όταν ο χρόνος και οι συνθήκες το επιτρέψουν. Αυτό το αιολικό δυναμικό, σκοπεύουμε να το αναπτύξουμε από το 2028-2029 μέχρι το 2040-2045, γιατί είναι πολύ μεγάλο αιολικό δυναμικό. Και να αποτελέσει την αφορμή για τη δημιουργία μιας αλυσίδας αξίας, στοιχεία δηλαδή κατασκευής αυτών των υπεράκτιων αιολικών, να κατασκευάζονται εγχώρια, έτσι ώστε η Ελλάδα να γίνει πρωταγωνίστρια και σε βιομηχανική παραγωγή, που να συνδέεται με την πράσινη ενέργεια και ανάπτυξη.
Ταυτόχρονα, η ανάπτυξη του υπεράκτιου, αιολικού δυναμικού αποτελεί και το “κλειδί” για να κάνουμε την παράλληλη ανάπτυξη μεγάλων ηλεκτρικών διασυνδέσεων -και αυτό δεν αφορά μόνο στην ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ, που είναι πολύ κοντά στο να ξεκινήσει. Ήδη έχει παραγγελθεί το καλώδιο- αφορά και στις συνδέσεις μας προς την Δύση και στον Βορρά, αλλά και στη σύνδεσή μας με την Κεντρική Ευρώπη, για την οποία ήδη έχουμε αναπτύξει πρωτοβουλία.
Έχω συνομιλήσει με τους ομολόγους μου σε αρκετές χώρες της Κεντρικής Ευρώπης για την ανάπτυξη αυτής της διασύνδεσης, που είναι και αναγκαίο στοιχείο για να προχωρήσει και η σύνδεση της Ελλάδας με την Βόρειο Αφρική. Ένα φιλόδοξο σχέδιο, το οποίο για να λειτουργήσει -χωρίς να επηρεάζει δυσμενώς τα ενδιάμεσα ηλεκτρικά συστήματα- πρέπει να υπάρχει και μία διασύνδεση απευθείας με την Κεντρική Ευρώπη.
Οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις και η ανάπτυξη του πράσινου δυναμικού μας, είναι μία πτυχή της ενεργειακής ασφάλειας. Υπάρχει και η δεύτερη πτυχή που αφορά στο μεταβατικό καύσιμο, που είναι το φυσικό αέριο. Εκεί, η Ελλάδα προχώρησε σε μία πολύ μεγάλη επένδυση, με πολύ σημαντική δημόσια επιδότηση, το FSRU της Αλεξανδρούπολης. Και έτσι, έχει τη δυνατότητα να είναι ανεξάρτητη από εισαγωγές αερίου αγωγών, σε περίπτωση κινδύνου στην ενεργειακή ασφάλεια. Και ταυτόχρονα να έχει τη δυνατότητα να εφοδιάζει τις χώρες που είναι βόρεια από την Ελλάδα με φυσικό αέριο. Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα και για επιπλέον FSRU, στο βαθμό που θα αναπτύσσεται ζήτηση για αέριο για τις επενδύσεις αυτές.
Ακόμη, η προσπάθειά μας για την πράσινη ανάπτυξη -σε επίπεδο στόχων για το κλίμα- είναι σε πλήρη εξέλιξη. Η Ελλάδα είναι μια από τις χώρες, που υπερκαλύπτουν τους στόχους για μείωση του διοξειδίου του άνθρακα. Και υπερκαλύπτει αυτούς τους στόχους σημαντικά, λόγω της ταχείας εισόδου των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο μίγμα μας. Και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε, διότι σκοπεύουμε να επιταχύνουμε την είσοδο των κλασικών Ανανεώσιμων Πηγών, δηλαδή τα φωτοβολταϊκά, αιολικά στη στεριά, μικρά υδροηλεκτρικά και βιομεθάνιο, μέσα στα επόμενα χρόνια, όπως και την αποθήκευση. Όλα αυτά, αποτελούν την “καρδιά” του σχεδίου μας για την πράσινη μετάβαση. Και το σχέδιό μας, προχωρά με ταχύτητα. Και θα προσπαθήσουμε να το επιταχύνουμε, ακόμα περισσότερο, μέσα στα επόμενα χρόνια.
Το σχέδιο αυτό δεν είναι μόνο του. Σε ό,τι αφορά στην κλιματική αλλαγή αναπτύσσουμε κι άλλες δράσεις, οι οποίες θα είναι σημαντικές και υπερβαίνουν τους αυστηρά ευρωπαϊκούς στόχους. Πρόκειται για δράσεις, όπως για παράδειγμα η προστασία των δασών μας, που είναι ένας πολύ σημαντικός εναποθέτης και θησαυροφύλακας διοξειδίου του άνθρακα. Εκεί, κάνουμε μεγάλες επενδύσεις και θα μεταφέρουμε πόρους από το ETS (από τα δικαιώματα εμπορίας ρύπων που έχουμε ως έσοδα), από άλλες δράσεις στην προστασία των δασών.
Επίσης, προχωρούμε στην επόμενη φάση, στην εξοικονόμηση ενέργειας με νέους πόρους που θα διατεθούν από το ΕΣΠΑ για τη βελτίωση της εξοικονόμησης ενέργειας στα νοικοκυριά μας και στις επιχειρήσεις. Ήδη, μεγάλοι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης έχουν διατεθεί. Κάποια προγράμματα έχουν προχωρήσει, άλλα έχουν βγει στον αέρα, κάποια έπονται στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Είναι μια ολοκληρωμένη πολιτική πράσινης μετάβασης. Μια πολιτική, που έχει και επόμενες φάσεις, ένα καινούριο ταμείο που θα ενεργοποιηθεί στους επόμενους μήνες θα είναι το Ταμείο της Απανθρακοποίησης των νήσων, το οποίο με τις σημερινές τιμές των δικαιωμάτων του διοξειδίου του άνθρακα, έχει πάνω από 2 δισεκατομμύρια ευρώ έσοδα, τα οποία θα επιταχύνουν έτι περαιτέρω την πράσινη μετάβαση των νησιών μας, που πρόκειται να γίνουν υπόδειγμα πράσινης ανάπτυξης στα επόμενα χρόνια.
Σας παρουσίασα, με λίγα λόγια, ολόκληρη την πολιτική μας για την πράσινη μετάβαση. Αυτό που θα ήθελα να πω για τη διεθνή πτυχή της είναι ότι ο μεγάλος κίνδυνος στην πράσινη μετάβαση δεν είναι πια ο τεχνολογικός κίνδυνος.
Η ανάπτυξη των τεχνολογιών και η βιομηχανική ανάπτυξη στο χώρο των πράσινων επενδύσεων έχει οδηγήσει σε μία οικονομική και τεχνολογική πραγματικότητα, που επιτρέπει στις Ανανεώσιμες Πηγές, τις πράσινες τεχνολογίες, να είναι σήμερα ανταγωνιστικές. Ακόμα κι αν μηδενίζονταν οι πάσης φύσεως επιδοτήσεις προς πάσης φύσεως δραστηριότητες.
Ο μεγάλος κίνδυνος στην πράσινη μετάβαση και στο κλίμα είναι σήμερα ο γεωπολιτικός. Είναι ένας κίνδυνος, που δεν συνδέεται με μη ορθολογική αντιμετώπιση, από πλευράς της ανθρωπότητας στο σύνολό της, αλλά με επιμέρους συμφέροντα χωρών, πολλές από τις οποίες είναι με αυταρχικά καθεστώτα, που αδιαφορούν παντελώς για το τί θα συμβεί στην ανθρωπότητα και ενδιαφέρονται πολύ περισσότερο για το τί θα συμβεί στη δική τους τοπική ή εθνική εξουσία. Αυτός ο κίνδυνος χρειάζεται ρεαλισμό και χρειάζεται μία προσέγγιση που να μην στηρίζεται στην ιδεαλιστική αντιμετώπιση, ότι όλοι θα δούμε τα πράγματα, ξαφνικά, με έναν παρεμφερή τρόπο, διότι αυτό είναι το συμφέρον του πλανήτη. Πολλές φορές, το συμφέρον του πλανήτη και το συμφέρον μιας αυταρχικής εξουσίας είναι δύο πράγματα παντελώς ασυμβίβαστα.
Τα λέω αυτά, έχοντας περάσει αρκετές COP, πριν το 2010 ήταν η πρώτη που πήγα, και με την ευκαιρία της μετάβασης μας στην COP28, που θα γίνει σε λίγες μέρες, για να πω ότι δεν είναι καθόλου αυτονόητο, ότι το ορθολογικό για την ανθρωπότητα επιτυγχάνεται στη διεθνή σκηνή. Απαιτούνται δεξιότητες όχι μόνο κλιματικής, αλλά και εξωτερικής πολιτικής και κυρίως η εγκατάλειψη του ιδεαλισμού ως μοναδικού εργαλείου επίτευξης της παγκόσμιας κλιματικής πολιτικής. Μακάρι να ήταν επαρκής στη σημερινή εποχή. Φοβούμαι πως δεν είναι και θα χρειαστεί μία αποφασιστική διαπραγμάτευση στα επόμενα χρόνια, για να μη βρεθούμε στα χειρότερα σενάρια της κλιματικής αλλαγής.
Για να τελειώσω με κάτι αισιόδοξο, τα στοιχεία που προκύπτουν -διάβαζα τον πιο πρόσφατο Economist λίγο πριν έρθω στο Συνέδριο- δείχνουν ότι η ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών έχει πετύχει να “λειάνει”, κάπως το χειρότερο σενάριο που περιμέναμε πριν 8 χρόνια στο Παρίσι και υπάρχει η δυνατότητα να βρούμε πολύ καλύτερες λύσεις στα επόμενα χρόνια και να πετύχουμε πολύ καλύτερα τους στόχους μας για την κλιματική κρίση.
Η Ελλάδα, όντας μία χώρα στην εμπροσθοφυλακή του δύσκολου αυτού μετώπου, βίωσε αυτό το καλοκαίρι, που μας πέρασε, τη νέα πραγματικότητα. Το νέο κλίμα είναι εδώ. Δεν είναι κάτι που έρχεται στο μέλλον. Το νέο κλίμα είναι εδώ και αργά ή γρήγορα δε θα υπάρξει καμία χώρα που να μην το συνειδητοποιήσει. Μακάρι να το αντιληφθούν αυτό και οι κάθε είδους εξουσίες στην παγκόσμια γεωπολιτική σκηνή».
