Η συζήτηση της επίκαιρης ερώτησης «Χωρίς διαβούλευση και επικαιροποίηση μελετών το Περιφερειακό χωροταξικό Πλαίσιο (ΠΧΠ) της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας (ΠΔΜ)» ξεκίνησε με την κ. Πέρκα, η οποία επισήμανε στον αρμόδιο Υπουργό, τον κ. Ταγαρά ότι «το ΠΧΠ είναι ανώτερο επίπεδο σχεδιασμού και δίνει τις κατευθύνσεις στα παρακάτω επίπεδα σχεδιασμού (Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια -ΤΠΣ, Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια -ΕΠΣ). Στην περίπτωση όμως της Δυτικής Μακεδονίας έγινε το αντίθετο. Τα ΕΠΣ των ΖΑΠ, θα έπρεπε να εναρμονίζονται με τις αντίστοιχες κατευθύνσεις του οικείου ΠΧΠ. Το ίδιο ισχύει και για τα ΤΠΣ. Εσείς τα κάνατε ανάποδα. Πρώτα προχωρήσατε τα ΕΠΣ και ύστερα το ΠΧΠ της ΠΔΜ. Δηλαδή δεν τηρήθηκαν ούτε τα επίπεδα σχεδιασμού, τα οποία είναι πολύ σημαντικά αφού πρακτικά πρόκειται για το μέλλον της πολύπαθης περιοχής. Είναι τραγικά αυτά που συμβαίνουν στην Ελλάδα με την έλλειψη των απαιτούμενων εργαλείων και με την καταπάτηση των επίπεδων σχεδιασμού του χώρου. Δεν συμβαίνουν σε καμία άλλη χώρα της Ε.Ε».

Στη συνέχεια επεσήμανε ότι «Δυστυχώς επιβεβαιώθηκαν οι ενστάσεις που είχα διατυπώσει ήδη από τον Φεβρουάριο του 2021 σε συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου της Δυτικής Μακεδονίας επί της διαδικασίας που φαινόταν ότι πήγαινε να ακολουθηθεί για την αναθεώρηση το ΠΧΠ της ΠΔΜ. Η κυβέρνηση, προκειμένου να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα της ΔΕΗ εις βάρος των λιγνιτικών περιοχών παραβιάζει τις νόμιμες διαδικασίες χωρίς καμία ασφάλεια δικαίου».

Επίσης τόνισε ότι η Κυβέρνηση δεν ζήτησε, ως όφειλε, την γνώμη του Περιφερειακού Συμβουλίου της Δυτικής Μακεδονίας, δεν προέβη στην απαιτούμενη διαβούλευση και δεν επικαιροποίησε τις σχετικές μελέτες του 2013 που βασίστηκε το ΠΧΠ της ΠΔΜ. Ανέφερε χαρακτηριστικά «δεν είναι δυνατόν να υποστηρίζετε από την μια ότι με την απολιγνιτοποίηση αλλάζει το παραγωγικό μοντέλο της περιοχής και πρόκειται για μια ιδιαίτερή σοβαρή αλλαγή με βαθιές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις και από την άλλη να ισχυρίζεστε ότι δεν επικαροποιήθηκαν οι μελέτες, γιατί δεν άλλαξε κάτι από το 2013. Είναι παράλογο και από επιστημονική άποψη η προσέγγιση αυτή». Προφανώς η κυβέρνηση παραβιάζει τις αρχές της νομιμότητας και της χρηστής διοίκησης.

Είπε με έμφαση «Ήδη από το 2021 είχα έγκαιρα επισημάνει ότι η ορθή διαδικασία αναθεώρησης του ΠΧΠ απαιτούν διαβούλευση επί επικαιροποιημένων μελετών. Δεν μπορεί κανένας που ασχολείται με τα χωροταξικά να αμφισβητήσει ότι αυτή είναι η ορθή διαδικασία αναθεώρησης. Είναι απαράδεκτο ενόψει απολιγνιτοποίσης, η τοπική κοινωνία να απέχει ακόμα μια φορά από το σχεδιασμό (όπως έγινε με το ΣΔΑΜ,ΕΣΔΙΜ, ΠΔΑΜ, ΕΠΣ των ΖΑΠ, προγραμματικές συμβάσεις για την επαναπόδοση εδαφών), που αφορά το παρόν και το μέλλον των περιοχών τους».

Ο κ. Ταγαράς αναγνώρισε ότι τα στοιχεία βασίζονται σε μελέτες του 2013 και εγκρίσεις του 2016. Επικαλέστηκε ένα έωλο επιχείρημα ότι δήθεν η διαβούλευση έγινε το 2016 επί της τότε Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και ως εκ τούτου δεν απαιτείται νέα διαβούλευση. Ως μοναδική αλλαγή επικαλέστηκε την απολιγνιτοποίηση, για την οποία ανέφερε, ότι το Περιφερειακό Συμβούλιο της Δυτικής Μακεδονίας γνωμοδότησε θετικά, αγνοώντας να αναφέρει τις 15 προϋποθέσεις που είχαν θέσει. Ολοκλήρωσε την επιχειρηματολογία του λέγοντας ότι δεν απαιτείται νέα γνώμη του Περιφερειακού Συμβουλίου.

Έπειτα, η κ. Πέρκα ξεκίνησε τη δευτερολογία της λέγοντας ότι ο Υπουργός υπεκφεύγει να απαντήσει. Η απολιγνιτοποίηση αφορά ένα βαθύ μετασχηματισμό του παραγωγικού μοντέλου της περιοχής. Επομένως, ακόμα και αν είχε προχωρήσει η αναθεώρηση του ΠΧΠ το 2016 -2019, θα έπρεπε να επικαιροποιηθεί βάσει των νέων δεδομένων. Στο επιχείρημα του κ. Υπουργού ότι δεν χρειάστηκε νέα διαβούλευση και γνώμη του Περιφερειακού Συμβουλίου διότι έγινε στο ΣΔΑΜ, η κ. Πέρκα απάντησε « Η διαβούλευση του ΣΔΑΜ το 2020 ήταν προσχηματική. Χαρακτηριστικά θα σας θυμίσω ότι, όταν συνεδρίαζε το Περιφερειακό Συμβούλιο της Δυτικής Μακεδονίας, για να ενημερωθεί επί του ΣΔΑΜ την ίδια ώρα το Κυβερνητικό Συμβούλιο είχε εγκρίνει το ΣΔΑΜ».

Επανάφερε, δε, το θέμα των επιπέδων σχεδιασμού. Είπε χαρακτηριστικά: «Έγινε σκόπιμα αυτή η λανθασμένη διαδικασία, διότι έτσι επιτρέψατε στην ΔΕΗ να προχωρήσει στον δικό της σχεδιασμό. Η ΔΕΗ κράτησε το 60% των εκτάσεων παρά τις αντίθετες υποσχέσεις της κυβέρνησης. Η ΔΕΗ κράτησε τις προνομιακές εκτάσεις, για να αναπτύξει τις επιχειρηματικές της δραστηριότητες με την γερμανική RWE και άφησε τις υπόλοιπες με μεγάλο κόστος αποκατάστασης στην Μετάβαση ΑΕ. Ακόμα δεν ξέρουμε ποιες εκτάσεις θα επαναποδοθούν στις τοπική κοινωνία».

Τόνισε ότι η συμμετοχή των διοικουμένων στη διαδικασία έκδοσης διοικητικών πράξεων είναι μέθοδος εκδημοκρατισμού της δημόσιας διοίκησης που αποσκοπεί εκτός των άλλων στην προστασία των πολιτών, στον καλύτερο κατατοπισμό των διοικητικών οργάνων και στην μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα της διοικητικής δράσης, λόγω αποδοχής της από τα πρόσωπα στα οποία απευθύνεται.

Ως προς το παράρτημα Π2Γ του κειμένου του ΠΧΠ όπου φαίνεται ο χάρτης με τις ΑΠΕ, ο Υπουργός παρουσιάστηκε ιδιαίτερα απολογητικός και έδωσε περεταίρω εξηγήσεις. Η κ. Πέρκα ανέφερε ότι «ακόμα δεν έχετε προχωρήσει στην τροποποίηση του Ειδικού Χωροταξικού για τις Α.Π.Ε. και αυτό έχει οδηγήσει στην άναρχη χωροταξία των ΑΠΕ. Ο καθένας κάνει όπου θέλει τεράστια αιολικά και ΦΒ χωρίς τη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών, και με τη συμμετοχή εννοώ να διαχέεται και το όφελος με Ενεργειακές Κοινότητες. Τίποτα τέτοιο δεν γίνεται, καθιστώντας την κοινωνία αντίθετη στην πράσινη μετάβαση».

Στη συνέχεια τόνισε ότι «αναθεωρήσατε το ΠΧΠ εν μέσω θέρους, χωρίς διαβούλευση, με μελέτες και εγκρίσεις του 2013-2016, ενώ η περιοχή καλείται να αλλάξει σε βάθος το παραγωγικό της μοντέλο. Γνωρίζετε ότι υπάρχουν αιτήσεις ακύρωσης στο ΣτΕ και θεωρώ ότι θα δικαιωθούνε. Κατά τη νομολογία του ΣτΕ και του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης ιδιαίτερα για θέματα προστασίας περιβάλλοντος, η διαβούλευση και η διαδικασία πληροφόρησης του κοινού είναι εξαιρετικά σημαντική. Όταν ο νόμος επιτάσσει τη διενέργεια διαβούλευσης πριν από τη λήψη μιας διοικητικής πράξης, η διαβούλευση συνιστά ουσιώδη τύπο της διαδικασίας η μη τήρηση του οποίου αποτελεί λόγο ακύρωσης της πράξης που λήφθηκε».

Πρόσθεσε ότι «ο Κανονισμός του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης αναφέρεται στα Εδαφικά Σχέδια Δίκαιης Μετάβασης, τα οποία θα έπρεπε να συνδιαμορφωθούν με τις τοπικές, περιφερειακές αρχές και την κοινωνία και πάνω σε αυτά να γίνει διαβούλευση. Καμία διαβούλευση δεν έγινε στα ΕΣΔΙΜ».

Κατόπιν, επέστησε την προσοχή στο γεγονός ότι η Ελλάδα υστερεί σημαντικά σε θέματα χωροταξίας σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ο δείκτης Registering Property του Doing Business Report 2020 της Παγκόσμιας Τράπεζας κατατάσσει την Ελλάδα 156η μεταξύ 187 χωρών. Όπως άλλωστε και σε άλλα θέματα τακτοποίησης του χώρου όπως κτηματολόγιο, δασικοί χάρτες κ.ά.».

Στη δευτερολογία του ο Υπουργός απέφυγε και πάλι να απαντήσει. Αναγνώρισε όμως ότι οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ που κυβέρνησαν τη χώρα σχεδόν στο σύνολο της μεταπολίτευσης, δεν έκαναν τίποτα για το σχεδιασμό του χώρου. «Είναι υπαρκτό το έλλειμα σχεδιασμού και τάξης του χώρου», όπως είπε. Οι σχεδιασμοί του χώρου είναι εθνικό θέμα και ζήτησε την βοήθεια και τη συνεργασία όλων, προκειμένου να λυθούν ζητήματα, που το ελληνικό κράτος δεν έχει λύσει εδώ και 100 χρόνια».

Η κ. Πέρκα ολοκλήρωσε τη δευτερολογία της λέγοντας «σε αυτή την χώρα ήταν επιλογή να μην έχουμε χωροταξία, να μην έχουμε κτηματολόγιο, να μην έχουμε οριοθετήσει αιγιαλούς και αρχαιολογικούς χώρους. Γιατί; Για να έρχονται οι επενδυτές και να τους δίνουμε γη και ύδωρ και να κάνουν ότι θέλουν». Σε αυτό το σημείο τόνισε: «Στην περιοχή μας δεν θα το επιτρέψουμε κ. Υπουργέ. Δεν θα περάσει στην Δυτική Μακεδονία αυτό. Ζητάτε συνεργασία και βοήθεια όλων και από την άλλη δεν κάνετε διαβούλευση και δεν ακούτε τις τοπικές κοινωνίες. Έστω κ. τώρα διορθώστε τα λάθη σας και ακούστε τις τοπικές κοινωνίες. Πάρτε πίσω την ΚΥΑ και Προχωρήστε σε διαβούλευση και σε επικαιροποίηση των γνωμοδοτήσεων και των μελετών».