Την ανάγκη να υπάρχει ισχυρή ρύθμιση στην αγορά και υποχρεωτική ποσόστωση στους προμηθευτές, να αγοράζουν με διμερή συμβόλαια ρεύμα όχι μόνο από τη δική τους παραγωγή, αλλά και από ανεξάρτητους παραγωγούς επισημαίνει μεταξύ άλλων ο πρόεδρος του Συνδέσμου Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά, Στέλιος Λουμάκης σε συνέντευξή του στο iEnergeia.gr. Παράλληλα, κάνει λόγο για σκάνδαλο αναφορικά με τη διαδικασία υποβολής αιτήσεων στον ΔΕΔΔΗΕ και ζητά να επαναληφθεί.
Με την πλατφόρμα του ΔΕΔΔΗΕ έχουν δημιουργηθεί σοβαρά προβλήματα σε σχέση με την υποβολή των αιτήσεων φωτοβολταϊκών στην Πελοπόννησο. Εξηγήστε μας τι έχει γίνει.
Η εικόνα είναι λυπηρή γυρίζει τη χώρα μας πολλά χρόνια πίσω με την έννοια ότι στο κατώφλι της ψηφιακής εποχής, παρουσιάστηκαν προβλήματα με το «καλημέρα» που ξεκίνησε στο ΔΕΔΔΗΕ, με βάση το νόμο 4951, για την υποβολή με ηλεκτρονικό τρόπο των όρων σύνδεσης. Η διαδικασία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας άνοιξε για πρώτη φορά 1-10 Αυγούστου και δεύτερη φορά τώρα για τα κορεσμένα δίκτυα στις Κυκλάδες και για την Πελοπόννησο. Στην Πελοπόννησο, αυτό το οποίο επικράτησε και αν ολοκληρωθεί το «έγκλημα» και μοιράσει όρους σύνδεσης ο ΔΕΔΔΗΕ με αυτό τον διαβλητό τρόπο θα κλονιστεί το κύρος της χώρας. Η πλατφόρμα είχε ανακοινωθεί ότι θα λειτουργήσει στις 11 το πρωί της 21ης Οκτωβρίου θα έπρεπε να είχε τεθεί σε λειτουργία ήδη από το 2021. Η καθυστέρηση αυτή οφείλεται στον ΔΕΔΔΗΕ και στο γεγονός ότι είχε ζητήσει χρόνο για να φτιάξει την πλατφόρμα για την υποβολή των αιτήσεων. Ενώ πέρασε ένας και πλέον χρόνος και είχε ο ΔΕΔΔΗΕ το χρόνο για να προετοιμαστεί εντούτοις η κατάσταση στις 11 το πρωί της 21ης Οκτωβρίου τον οδήγησε σύμφωνα με ανακοίνωσή του στην μετάθεση της ώρας ανοίγματος κατά μια ώρα και 30 λεπτά και συγκεκριμένα στις 12:30. Εδώ είναι το πρώτο «φάουλ» όταν αντιμετωπίζει προβλήματα η πλατφόρμα και το κριτήριο διαγωνισμού μεταξύ των αιτουμένων είναι η χρονική προτεραιότητα πρέπει να είσαι σίγουρος ότι μπορεί να ανταπεξέλθεις. Γεννιούνται έτσι σημαντικά ερωτήματα σε σχέση με την προετοιμασία της πλατφόρμας.
Πράγματι στις 12:30 δεν υπήρξε ένα από τα 100 άτομα και πάνω που επικοινώνησα που να κατάφερε να μπει. Όσοι κατάφεραν να πάρουν αύξοντες αριθμούς, κοιτώντας τα νούμερα συμπεραίνω ότι το διάστημα 12:30 με 12:35 μπορεί να κατατέθηκαν έως και 200 αιτήματα. Άρα ανά τρίλεπτο περίπου κατατίθεντο 100 αιτήματα στην πλατφόρμα επι 400KW μας κάνει 80MW. Άρα ο κύριος χώρος έφυγε. Άρα μετά τις 12:35 έπαιζε η αγορά στη φάση των επιλαχόντων. Παρόλα αυτά το σύστημα συνέχιζε να κολλάει υπήρχαν κάποια προεπιλεγμένα πεδία τα οποία όμως δεν άνοιγαν και ενδιάμεσα κατέρρεε η πλατφόρμα, με αποτέλεσμα πολύς κόσμος να μείνει εκτός για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα και πολλοί να μην ολοκληρώσουν τη διαδικασία. Ξεκαθαρίζω πως εάν δώσει ηλεκτρικό χώρο σε αυτούς που με αυτή την διάτρητη πλατφόρμα πήραν αριθμό καταχώρησης, τότε μόνος του ο ΔΕΔΔΗΕ θα έχει υπογράψει την ευθύνη για αυτή την αδικία και θα υπάρχει ευθύνη. Πρέπει να καταλάβει το λάθος του και να επαναλάβει τον διαγωνισμό για να έχουν ισότιμη πρόσβαση στο αγαθό που προσφέρεται. Έχω στείλει εξώδικα στον κ. Μάνο με κοινοποίηση σε ΥΠΕΝ και ΡΑΕ και ζητάω να αποτραπεί το χειρότερο κακό που είναι η στέρηση στη δυνατότητα πρόσβασης στον ηλεκτρικό χώρο της Πελοποννήσου. Εάν προχωρήσει η διαδικασία αυτή θα μιλάμε για σκάνδαλο.
Ας πάμε σε ένα άλλο θέμα. Σε σχέση με τον πρόσφατο διαγωνισμό αυτή τη στιγμή στην αγορά υπάρχει η εκτίμηση πως με αυτές τις τιμές δεν θα υπάρχει ενδιαφέρον στο μέλλον. Ποια είναι η γνώμη σας;
Η αγορά προεξοφλεί ότι αυτές οι τιμές θα διορθωθούν από το υπουργείο. Εμείς έχουμε στείλει ήδη μελέτες στο υπουργείο πόσο έχουν πέσει τα Project IRR. Αυτή τη στιγμή από 7,5% που ήταν το Project IRR έχει πέσει στο 5 και όταν ήταν στο 7,5 είχαμε μηδενικό πληθωρισμό τώρα έχουμε διψήφιο πληθωρισμό 9-10% . Άρα έχουμε αρνητική απόδοση. Η αγορά όμως προεξοφλεί πως θα έχουμε αναθεώρηση των τιμών προς τα πάνω για τα έργα αυτά. Εμείς έχουμε ζητήσει για τα έργα που έχουν γίνει το 2022 να υπάρξει αναπροσαρμογή των τιμών.
Φοβάστε ότι αυτό κλίμα μπορεί να επηρεάσει το επενδυτικό ενδιαφέρον και κατά πόσο υπάρχει το ενδεχόμενο -όπως έχετε γράψει παλιότερα- να δημιουργηθούν ολιγοπώλια στην αγορά;
Το ολιγοπώλιο είναι κάτι που αν δεν υπάρχει ισχυρή ρύθμιση θα μας προκύψει. Η αγορά με το target model και με την υπερβάλλουσα προσφορά ρεύματος την εξισορρόπηση και μια ζήτηση η οποία φθίνει είναι κάτι που οι καθετοποιημένοι έχουν την μεγαλύτερη προστασία γιατί πρακτικά έχεις δύο άκρα στην «αλυσίδα». Το ένα άκρο είναι πόσο σου κοστίζει να φτιάξεις μια μονάδα ρεύματος και το δεύτερο είναι πόσο θα πουλάς στον καταναλωτή. Καλώς η κακώς ο τιμοκατάλογος λιανικής στην Ελλάδα φτιάχνεται από την οριακή τιμή. Δεν σταθμίζεται μέσα στην ποσότητα που πουλάει κάποιος στην λιανική το πόσο ρεύμα αγοράζει σε τιμές εκτός χονδρικής. Οι παραγωγοί πούλησαν σε έναν προμηθευτή και η διαφορά από την τιμή αυτή μέχρι το πλαφόν στην οριακή πάει στο ταμείο ενεργειακής μετάβασης. Άρα ο προμηθευτής αγοράζει στα πλαφόν ανά τεχνολογία. Δεν τιμολογεί όμως εκεί. Τιμολογεί στην οριακή και έρχεται μετά το ταμείο ενεργειακής μετάβασης και μειώνει το λογαριασμό. Σε αυτό το πλαίσιο συμβαίνουν και αστοχίες όπως τον Σεπτέμβριο που έφτιαξαν τιμολόγια οι προμηθευτές πολύ ακριβά. Το κράτος κυνήγησε αυτά τα ακριβά τιμολόγια με επιδοτήσεις για να καλύψει το κόστος, η χονδρική δεν ήταν τελικά τόσο ακριβή και προέκυψαν υπερκέρδη. Αυτοί οι προμηθευτές που είναι και παραγωγοί είναι 5 προφανώς έχουν υπεροπλία. Για αυτό το λόγο πρέπει να υπάρχει ισχυρή ρύθμιση στην αγορά. Πρέπει να υπάρχει υποχρεωτική ποσόστωση στους προμηθευτές να αγοράζουν με διμερή συμβόλαια ρεύμα όχι μόνο από τη δική τους παραγωγή, αλλά και από ανεξάρτητους παραγωγούς.
Διαφορετικά τι θα συμβεί; Ας πάρουμε ένα σενάριο, αν κάνει μια επιχείρηση καθετοποιημένη διμερές συμβόλαιο με τον εαυτό της θα εισπράττει με 85 ευρώ/ MW όχι παραπάνω και η διαφορά θα πηγαίνει στο ταμείο ενεργειακής μετάβασης. Όμως με έναν ιδιώτη που δεν του κάνει καθόλου, που πάει ο ιδιώτης; θα πάει στο ΔΑΠΕΕΠ για να πάρει με 65 ευρώ/MW ή πάει σε διαγωνισμό ΡΑΕ να πάρει 45-47ευρώ/MW. Στο σενάριο που αρθεί το πλαφόν τότε ένας καθετοποιημένος προμηθευτής μπορεί να κάνει διμερές συμβόλαιο με τον εαυτό του ακόμα στη λιανική. Μπορεί να κάνει με έναν ανεξάρτητο παραγωγό τέτοιο συμβόλαιο; Όχι είναι η απάντηση. Θα τον συμπιέζει όλο προς τα κάτω. Άρα και εδώ είναι ένα θέμα που και τα διμερή συμβόλαια που τόσο περιμένει η αγορά των ανεξάρτητων παραγωγών μπορεί να αποδειχθεί «άνθρακας» ο θησαυρός.
Ποια είναι η κατάσταση που διαμορφώνεται στον ειδικό λογαριασμό;
Η δημιουργία του υπολογαριασμού για τα έργα μετά την 1/1/21 δεν κατάλαβα τι νόημα έχει να είναι μονωμένος ο λογαριασμός και τα πλεονάσματα του να μην τα τροφοδοτεί στον άλλο λογαριασμό με τα παλαιότερα έργα. Τα έργα πριν την 1/1/2021 έχουν τιμές αναφορές έχουν κατά κανόνα τιμές αναφοράς κάτω από 85 ευρώ οπότε το 85 που εισπράττει ο ΕΛΑΠΕ από την χονδρεμπορική αγορά από το πλαφόν δηλαδή αφήνει κάποιο πλεόνασμα. Εφόσον αυτό το πλεόνασμα δεν μπορεί να το μεταγγίσει στον άλλο υπολογαριασμό αυτό που θα συμβεί είναι σε έναν ενιαίο ειδικό λογαριασμό να έχουμε ένα σκέλος ελλειμματικό και ένα πλεονασματικό.
Ποια είναι η εκτίμηση σας σε σχέση με την ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών;
Δεν είναι εύκολα τα πράγματα λόγω του κορεσμού που υπάρχει στα δίκτυα. Ο διαχειριστής δεν θα ανοίξει καθολικά για όλη την Ελλάδα. Θα ανοίγει μέσω της πλατφόρμας αυτής όποτε υπάρχει ηλεκτρικός χώρος. Με αυτή την αρχή όμως που κάναμε αντιλαμβάνεστε τι έχει να γίνει αν δεν λυθούν τα προβλήματα.
