Έπειτα από αρκετά χρόνια εντυπωσιακής ανοδικής πορείας, η τελευταία τριετία επιφύλασσε επενδυτική στασιμότητα για τον τομέα των φωτοβολταϊκών, καθώς εγκαταστάθηκαν ελάχιστα συστήματα, ενώ παρατηρήθηκε απώλεια πολλών θέσεων εργασίας. Η υπέρμετρη ανάπτυξη του κλάδου οδήγησε σε αναστολή αδειοδοτήσεων τον Αύγουστο του 2012, απόφαση που ήρθη τον Απρίλιο του 2014 (Ν. 4254/2014), με πλαφόν νέας ισχύος τα 200 MW το χρόνο έως το 2020. Εξάλλου, όπως αναφέρεται στη σχετική μελέτη της Infobank Hellastat (IBHS), η μείωση των αποζημιώσεων στα 63 - 69 ευρώ / MWh το 2015 (βάσει της μέσης ΟΤΣ των 57,5 ευρώ/ MWh το προηγούμενο έτος) δεν καθιστά τον κλάδο πλέον τόσο ελκυστικό στους υποψήφιους επενδυτές όσο στο παρελθόν, ενώ η βιωσιμότητα πολλών μονάδων θεωρείται από τον ΣΕΦ (Σύνδεσμος Εταιριών Φωτοβολταϊκών) ότι στο εξής θα είναι ιδιαίτερα αμφίβολη. Έτσι, ουσιαστικά αντισταθμίζονται οι θετικές επιδράσεις της άρσης της αναστολής αδειοδότησης. Αναλυτικά, κατά τη διάρκεια του 2016 εγκαταστάθηκαν μόλις 5,4 MW, με τη συνολική εγκατεστημένη ισχύ να ανέρχεται πλέον σε 2.611 MW. Ουσιαστικά, η αγορά επανήλθε στα επίπεδα του 2007, δηλαδή πριν ξεκινήσει η ανοδική της πορεία. Τα αίτια της στασιμότητας Σύμφωνα με το Σύνδεσμο Εταιριών Φωτοβολταϊκών, οι κυριότερες αιτίες για την υποτονικότητα του τελευταίου έτους αποτέλεσαν: • Η καθυστέρηση στην υιοθέτηση νέου θεσμικού πλαισίου για την αυτοπαραγωγή με ενεργειακό συμψηφισμό (net-metering), κάτι που υλοποιήθηκε τον Αύγουστο του 2016 και δεν διευκόλυνε την ανάπτυξη μεσαίων και μεγάλων έργων, • Η επιβολή των capital controls τον Ιούλιο του 2015, τα οποία επίδρασαν αρνητικά στην εγκατάσταση μικρών συστημάτων net-metering. • Τα συστήματα που εγκαταστάθηκαν το 2016, αφορούσαν σε συστήματα αυτοπαραγωγής με ενεργειακό συμψηφισμό. • Η Ελλάδα έχει ξεπεράσει αρκετά νωρίς το στόχο του 2020 που έχει τεθεί από την Ε.Ε. (2.200 MW), ενώ η εγκατεστημένη ισχύς των φ/β υπερβαίνει το αντίστοιχο μέγεθος των αιολικών πάρκων, αποτελώντας το μεγαλύτερο μέρος του συνόλου των Α.Π.Ε. με 50%. Πάντως, παρά τη στασιμότητα που εμφανίζει πλέον η αγορά, τα φ/β συστήματα κάλυψαν το 7,1% των αναγκών της χώρας σε ηλεκτρική ενέργεια (μερίδιο μεγαλύτερο από τις άλλες μορφές Α.Π.Ε.). Το 2016 το 94% της ισχύος (2.451 MW) προήλθε από φ/β του ηπειρωτικού δικτύου της χώρας. Μεγάλο μέρος αυτών συνιστούν φ/β που εγκαταστάθηκαν σε αγροτικές εκτάσεις, με κύρια πηγή χρηματοδότησης για τους αγρότες να αποτελούν οι συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing). Το υπόλοιπο 6% (160 MW) αναλογούσε στα μη διασυνδεδεμένα νησιά. Επίσης, φ/β συστήματα ισχύος 2.066 MW (79% του συνόλου) ήταν εγκατεστημένα στο έδαφος, ενώ 540 MW (το υπόλοιπο 21%), προήλθε από φ/β σε στέγες κτιρίων. Τα φ/β ισχύος μικρότερης των 10 kWp αποτέλεσαν το 14,5% της αγοράς σε όρους ισχύος. Οι μονάδες 10 -100 kWp κατέλαβαν το μεγαλύτερο μέρος του συνόλου με 36,4%, ενώ οι κατηγορίες των 100 - 500 kWp αποτέλεσαν το 16,3%, 500 - 1.000 kWp το 6,7%, 1.000 - 5.000 kWp το 19,9% και άνω των 5.000 kWp το 6,2%. «Πρωταγωνιστούν» Κεντρική Μακεδονία και Στερεά Ελλάδα Αναφορικά με τη γεωγραφική κατανομή της ισχύος των μονάδων του Διασυνδεδεμένου Συστήματος (εξαιρουμένων των φ/β που είναι εγκατεστημένα σε στέγες), το 2016 στην Κεντρική Μακεδονία ήταν εγκατεστημένα συστήματα 320,2 MW, απαρτίζοντας το 15,3% του συνόλου. Ακολούθησε η Στερεά Ελλάδα με 315,3 MW (15,1%), η Πελοπόννησος με 297,4 MW (14,2%), η Δυτική Ελλάδα με 275,7 MW (13,2%) κ.λπ. Η συνολική παραγωγή του τελευταίου έτους διαμορφώθηκε σε περίπου 3.929 GWh, με το 93% (3.650 GWh) να προέρχεται από μονάδες του ηπειρωτικού δικτύου και το υπόλοιπο 7% (279 GWh) από αυτόνομα δίκτυα μη διασυνδεδεμένων νησιών. Τα συνολικά έσοδα των φ/β εγκαταστάσεων αυξήθηκαν κατά 1,1%, στα 1,2 δις. ευρώ. Το 83% αυτών προήλθε από τα φ/β πάρκα (1 δις ευρώ.) και το 17% από τα φ/β στις στέγες (201 εκ.). Σύμφωνα με το ΛΑΓΗΕ, τα φ/β πάρκα το 2016 εμφάνισαν αύξηση εσόδων κατά 0,5%. Αυτή η τάση ανόδου οφείλεται στη μικρή αύξηση της μέσης τιμής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας σε όλες τις κατηγορίες της αγοράς. Συγκεκριμένα, τα φ/β πάρκα εμφάνισαν τιμή 293,3 ευρώ / MWh (+0,2%), ενώ το σύνολο των φ/β εγκαταστάσεων στις στέγες κτιρίων είχε τιμή πώλησης στα 392,7 ευρώ/ MWh (+0,3%). Η απασχόληση στον κλάδο το 2016 υποχώρησε περαιτέρω, φτάνοντας στις 960 και 1.150 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας αντίστοιχα. Ο περιορισμένος αριθμός θέσεων εργασίας της τελευταίας τριετίας προήλθε από την αναστολή αδειοδότησης νέων εγκαταστάσεων. Πηγή