Συνολικά έως τον Ιούλιο 2024, το 35% της αιτούμενης ισχύος (779 MW) είχε λάβει γνωστοποίηση αδυναμίας σύνδεσης, ενώ το 9% τελικά ακυρώθηκε (194 MW), όπως προκύπτει από έρευνα του the Green Tank για τις ενεργειακές κοινότητες και την αυτοπαραγωγή στην Ελλάδα.
Παρά την αβεβαιότητα που δημιουργήθηκε μετά την ανακοίνωση της κατάργησης και αντικατάστασης του ενεργειακού συμφηφισμού από τον ταυτοχρονισμένο ενεργειακό συμψηφισμό το ενδιαφέρον για έργα αυτοπαραγωγής παρέμεινε αμείωτο. Είναι ενδεικτικό ότι στο επτάμηνο του 2024 κατατέθηκαν 10,934 αιτήσεις τέτοιων έργων ισχύος 133 MW.
Όσον αφορά όλες τις κατηγορίες της αυτοπαραγωγής, ηλεκτρίστηκαν έργα συνολικής ισχύος 212 MW, λίγα λιγότερα από όσα ηλεκτρίστηκαν ολόκληρο το 2023 (236 MW). Ο αυξημένος ρυθμός ηλέκτρισης των έργων αυτοπαραγωγής είχε ως αποτέλεσμα και την αύξηση της αντίστοιχης αυτοπαραγόμενης ενέργειας.
Εκτιμάται πως τους πρώτους επτά μήνες του 2024 η ηλεκτρική ενέργεια που παράχθηκε από συστήματα αυτοπαραγωγής ήταν 519 GWh11, διπλάσια σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023 (255 GWh), και αποτέλεσε το 7.7% της συνολικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά που παράχθηκε στην επικράτεια την ίδια χρονική περίοδο (6,755GWh 13).
Με βάση τα αναλυτικά στοιχεία που παρατίθενται στη μελέτη του GreenTank συνολικά έως τον Ιούλιο 2024, κατατέθηκαν 47,580 αιτήσεις έργων αυτοπαραγωγής, ισχύος 2,219 MW, από πολίτες, επιχειρήσεις και ενεργειακές κοινότητες. Η πλειονότητα των αιτήσεων (71% της αιτούμενης ισχύος) αντιστοιχεί στο σχήμα του ενεργειακού συμψηφισμού, ενώ οι υπόλοιπες (29%) στον εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό. Έχουν ηλεκτριστεί συνολικά περισσότερα από τα μισά αιτούμενα έργα (24,687) ισχύος 665 MW, που αποτελούν περίπου το 8% της ηλεκτρισμένης ισχύος από φωτοβολταϊκά12 στη χώρα. Από τα 665 MW η πλειοψηφία ανήκει σε έργα που χρησιμοποιούν ενεργειακό συμψηφισμό (616 MW), ενώ τα υπόλοιπα 49 MW είναι έργα εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού (28 ΜW από ενεργειακές κοινότητες, 21 ΜW από νοικοκυριά επιχειρήσεις και λοιπούς φορείς).
Η πορεία των αιτήσεων έργων αυτοπαραγωγής επηρεάστηκε από δύο παράγοντες, τις θεσμικές αλλαγές που έλαβαν χώρα και την έλλειψη διαθεσιμότητας ηλεκτρικού χώρου. Οι αιτήσεις κορυφώθηκαν πριν την ψήφιση του ν.5037/2024 όπου θεσμοθετήθηκαν ο ταυτοχρονισμένος συμψηφισμός και ο εικονικός ταυτοχρονισμένος συμψηφισμός, καθώς πολίτες και επιχειρήσεις έσπευσαν να αξιοποιήσουν το υπό κατάργηση οικονομικά ευνοϊκότερο θεσμικό πλαίσιο του ενεργειακού συμψηφισμού και του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού. Η δεύτερη κορύφωση των αιτήσεων σημειώθηκε πριν την ψήφιση του ν.5106/2024 όπου καταργήθηκε ο (εικονικός) ενεργειακός συμψηφισμός για τις περισσότερες κατηγορίες αυτοπαραγωγών (συμπεριλαμβανομένων και των ενεργειακών κοινοτήτων) και καθορίστηκαν οι κατηγορίες των έργων που θα μπορούν να αξιοποιούν τα διαθέσιμα περιθώρια ισχύος ανά υποσταθμό.
Σύμφωνα με τη μελέτη, η ισχύς των έργων αυτοπαραγωγής που έχουν ηλεκτριστεί θα ήταν ακόμα μεγαλύτερη, αν δεν υπήρχε το πρόβλημα της έλλειψης διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου.
Εξαιτίας αυτού, το 35% της αιτούμενης ισχύος από έργα αυτοπαραγωγής (779 MW) έχει λάβει γνωστοποίηση αδυναμίας σύνδεσης σε κάποια φάση του κύκλου ζωής του έργου. Επιπλέον, το 9% της αιτούμενης ισχύος αντιστοιχεί σε έργα αυτοπαραγωγής που τελικά ακυρώθηκαν (194 MW), αφού προηγουμένως έλαβαν γνωστοποίηση αδυναμίας σύνδεσης.
Ένα μεγάλο ποσοστό (50.6%) των έργων αυτοπαραγωγής παραμένει σε εκκρεμότητα, δηλαδή έχουν κατατεθεί αιτήσεις για τα έργα αυτά και δεν έχουν ακόμα ηλεκτριστεί ή ακυρωθεί. Το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί σε 1,123 MW, εκ των οποίων τα 291 MW αντιστοιχούν σε έργα αυτοπαραγωγής ενεργειακών κοινοτήτων.
Το άθροισμα της ηλεκτρισμένης ισχύος και της ισχύος των εκκρεμών έργων αυτοπαραγωγής φτάνει τα 1,788 MW, πλησιάζοντας τα 2 GW που είναι ο ηλεκτρικός χώρος για έργα αυτοπαραγωγής που προβλέπεται από τον ν.5037/2023.
«Κρίνεται επομένως σκόπιμο να αυξηθεί ο ρυθμός ηλέκτρισης των έργων αυτοπαραγωγής, δεδομένου ότι υπάρχει περιθώριο μέχρι την εξάντληση των 2 GW, αλλά κυρίως να καταβληθούν προσπάθειες για επαύξηση του διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου σε επίπεδα που θα ανταποκρίνεται στο ολοένα και μεγαλύτερο ενδιαφέρον πολιτών και επιχειρήσεων να καλύπτουν τις ανάγκες τους σε ηλεκτρική ενέργεια μέσω συστημάτων αυτοπαραγωγής» καταλήγουν οι αναλυτές της μελέτης.
