Του Κ. Ν. Σταμπολή
Η επίτευξη των στόχων για την μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για το 2050, και που στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά σε μια στρατηγική που αποβλέπει στην μεγάλης κλίμακας διείσδυση των ΑΠΕ, την αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας σε μπαταρίες και την χρήση υδρογόνου βρέθηκαν στο στόχαστρο εκπροσώπων της πυρηνικής βιομηχανίας σε ημερίδα που οργανώθηκε στο Λονδίνο από το New Nuclear Watch Institute την περασμένη Τετάρτη(6/11). Το Forum με θέμα "Nuclear Energy as Part of Europe´s Energy Mix" συγκέντρωσε μερικούς από τους ισχυρότερους παίκτες της ευρωπαϊκής πυρηνικής βιομηχανίας με προεξέχοντες την Γαλλική EDF και την CGN UK που ήσαν και από τους βασικούς χορηγούς της εκδήλωσης.
Όπως υποστηρίχθηκε κατά την διάρκεια του φόρουμ η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι στην αυξημένη χρήση πυρηνικής ενέργειας στην ηλεκτροπαραγωγή, που μαζί με τις ΑΠΕ παραμένει προς το παρόν η μόνη άλλη πηγή καθαρής ενέργειας με μηδενικούς ρύπους, είναι όχι μόνο διφορούμενη όπως εμφανίζεται στις περισσότερες επίσημες ανακοινώσεις αλλά και αρκετές φορές εχθρική στην πράξη. Και αυτό γιατί σε αντίθεση με την πλουσιοπάροχη στήριξη που παρέχει η Ε Επιτροπή σε πολιτικές και δράσεις υποστηρικτικές των ΑΠΕ δεν υπάρχει αντίστοιχη στήριξη στην πυρηνική ενέργεια η οποία εμφανίζεται να ανταγωνίζεται τις ανανεώσιμες πηγές. Όμως, όπως τόνισαν πολλοί από τους συμμετέχοντες στην ανωτέρω εκδήλωση, η σημερινή πολιτική που ακολουθεί η ΕΕ στην ηλεκτροπαραγωγή και στα δίκτυα στερείται οράματος και προοπτικής καθώς τα υπάρχοντα συστήματα είναι υπερφορτωμένα και προβλέψεις για επάρκεια και την κάλυψη φορτίων βάσης είναι τελείως ανεπαρκής. Για αυτό και το τελευταίο διάστημα παρατηρούνται εκτενή blackout σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες.
Παρά το γεγονός ότι οι πυρηνικές μονάδες συνδυάζουν ενεργειακή ασφάλεια ( συνεχής παραγωγή και προβλέψιμο κόστος) και μηδενικές εκπομπές, σήμερα με εξαίρεση την Γαλλία, την Βρετανία και την Φινλανδία και ορισμένες χώρες στην Κεντρική Ευρώπη, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες απέχουν από την κατασκευή νέων αντιδραστήρων. Και αυτό παρά το γεγονός ότι αρκετές χώρες καλύπτουν ένα σοβαρό ποσοστό της ηλεκτροπαραγωγής τους από πυρηνική ενέργεια, όπως λχ. Η Γαλλία με 70%, η Σλοβακία με 55%, η Ουγγαρία με 50%, το Βέλγιο και η Σουηδία με 40%, η Τσεχία, η Βουλγαρία και η Φινλανδία με 30% έως 35%, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ισπανία και η Ρουμανία με 18% έως 20% , ενώ η Γερμανία που έχει δηλώσει ότι δεν επιθυμεί την συνέχιση λειτουργίας των πυρηνικών της μονάδων εξακολουθεί να καλύπτει το 15% της ηλεκτροπαραγωγής της από αυτές.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσίασε η ανάλυση του ΙΕΝΕ για το "Decarbonising SE Europe and the Role of Nuclear Energy", όπου η αυξημένη χρήση πυρηνικής ενέργειας στην ευρύτερη περιφέρεια της ΝΑ Ευρώπης αναδεικνύεται κλειδί για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ για το 2050, ενώ παράλληλα διευκολύνει την διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό δίκτυο. Σήμερα η πυρηνική ενέργεια καλύπτει σχεδόν το 7,0% της τελικής ενεργειακής κατανάλωσης και το 16,0% της ηλεκτροπαραγωγής στην ευρύτερη περιοχή (μη συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας). Εάν όμως μέχρι το 2030 προστεθεί νέα εγκατεστημένη ισχύς, όπως ήδη προγραμματίζεται, από πυρηνικές μονάδες σε Βουλγαρία, Ρουμανία και Ουγγαρία τότε το ποσοστό στην ηλεκτροπαραγωγή αναμένεται ότι θα αυξηθεί σημαντικά ξεπερνώντας το 20,0%.
Άκρως διαφωτιστική ήταν και η παρουσίαση του ΙΕΑ αφού με πληθώρα στοιχείων προβλήθηκε, σε παγκόσμιο επίπεδο, ο κρίσιμος ρόλος της πυρηνικής ενέργειας στην ηλεκτροπαραγωγή. Όπως αποδεικνύεται (βλέπε γράφημα 1)
Γράφημα 1: Low-carbon electricity generation in advanced economies by source, 2018 (Πηγή : Nuclear Power in a Clean Energy System, ΙΕΑ , 2019)
H πυρηνική ενέργεια σήμερα παρέχει το μεγαλύτερο όγκο, σε απόλυτους αριθμούς, του παραγόμενου ηλεκτρισμού μηδενικών ρύπων, ενώ χωρίς την συμβολή της πυρηνικής ενέργειας κατά τα τελευταία 25 χρόνια οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου θα ήσαν 20% πιό υψηλές (βλέπε γράφημα 2).
Γράφημα 2: Cumulative CO2 emissions avoided by global nuclear power to date (Πηγή : Nuclear Power in a Clean Energy System, ΙΕΑ , 2019)
Τέλος, ο ΙΕΑ προβλέπει ότι μόνο με αυξημένη χρήση πυρηνικής ενέργειας είναι δυνατόν η επίτευξη του σεναρίου βιώσιμης ανάπτυξης μέχρι το 2040, ( με επίτευξη του στόχου για άνοδο της θερμοκρασίας κατά +1,5 C) όπου η ηλεκτροπαραγωγή από πυρηνικά εκτιμάται ότι θα φθάσει τις 2,300 Twh (βλέπε γράφημα 3)
Γράφημα 3: Nuclear power production in advanced economies by scenario (Πηγή : Nuclear Power in a Clean Energy System, ΙΕΑ , 2019)
Τέλος, τον απόλυτα θετικό ρόλο της πυρηνικής ενέργειας στην προώθηση των ΑΠΕ, αφού αυτή μόνο εξασφαλίζει φορτία βάσης με μηδενικές εκπομπές, τονίζει με ανακοίνωση του του New Nuclear Watch Institute, το οποίο υποστηρίζει ότι η επίτευξη μείωσης των εκπομπών κατά 90% μέχρι το 2050 δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς μια σοβαρή συνεισφορά της πυρηνικής ηλεκτροπαραγωγής.
