Το ζήτημα της επίτευξης των δεσμευτικών στόχων για τις ΑΠΕ με ορίζοντα το 2020 βρίσκεται στον πυρήνα των διάφορων σεναρίων που μελετώνται στο πλαίσιο του ενεργειακού σχεδιασμού της χώρας. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Κομισιόν, η πρόσθετη ισχύς Α.Π.Ε. που θα πρέπει να εγκατασταθεί στην Ελλάδα προκειμένου να πιαστούν οι εθνικοί στόχοι ανέρχεται σε 2.200 - 2.700 MW. Κι ενώ η μεγαλύτερη προσοχή συνήθως στρέφεται στα φωτοβολταϊκά και τα αιολικά, η επίτευξη των στόχων θέτει ζήτημα ανάπτυξης και των υπολοίπων τεχνολογιών. Άλλωστε, αυτοτελώς κρίσιμο είναι το ζήτημα για την περαιτέρω ανάπτυξη των ΑΠΕ με τρόπο ώστε να συνεισφέρουν στην ασφάλεια του εφοδιασμού και τη σταθερότητα του συστήματος, αμβλύνοντας τις επιπτώσεις της στοχαστικότητας σε συνθήκες μη ανεπτυγμένων τεχνολογιών αποθήκευσης Από ρυθμιστικής άποψης, το ζήτημα καθίσταται εξόχως περίπλοκο, καθώς πέραν των τεχνικών και άλλων περιορισμών και παραμέτρων, γνώμονα για το σχεδιασμό θα πρέπει να αποτελέσει το μικρότερο δυνατό κόστος προς τους καταναλωτές και την ελάχιστη δυνατή επιβάρυνση του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ. Σε αυτά τα πλαίσια, η ΡΑΕ καλείται να αποφασίσει ποιος είναι ο πλέον δόκιμος τρόπος υποστήριξης της ανάπτυξης των διάφορων τεχνολογιών ΑΠΕ. Το δεδομένο είναι ότι υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση και ως προς την τεχνολογική, αλλά και την επενδυτική (με την έννοια της διείσδυσης στο εγχώριο ηλεκτρικό σύστημα) ωριμότητα των διαφόρων τεχνολογιών. Κι ενώ για τα φωτοβολταϊκά και τα αιολικά η κατάσταση έχει αναλυθεί αρκετές φορές, λίγη είναι η προσοχή που έχει δοθεί στις υπόλοιπες τεχνολογίες. Η ΡΑΕ, όμως, έχει προβεί σε σχετικές εκτιμήσεις, που μάλιστα έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Οι εκτιμήσεις της ΡΑΕ Συγκεκριμένα, η ΡΑΕ εκτιμά τα εξής ανά τεχνολογία: Μικρά Υδροηλεκτρικά (0-15MW): Τα ΜΥΗΕ έργα έχουν σημαντική εγχώρια προστιθέμενη αξία, καθώς το μεγαλύτερο μέρος του κόστους εγκατάστασης αφορά έργα υποδομής. Ηλιοθερμικοί Σταθμοί: Η τεχνολογία των ηλιοθερμικών σταθμών συνδυαζόμενη με αποθήκευση θερμότητας και συμπληρωματική καύση συμβατικών καυσίμων μπορεί να καταστεί τεχνολογία παροχής φορτίου βάσης, κάτι που όμως συνεπάγεται σημαντικά αυξημένο κόστος. Στην Ελλάδα δεν έχει υλοποιηθεί σχετική επένδυση, παρά το γεγονός ότι υπάρχει διαθέσιμο δυναμικό. Με βάση τα τρέχοντα δεδομένα κόστους, δυναμικού και απόδοσης των εν λόγω συστημάτων, ως οικονομικά αποδοτικές προκύπτουν ιδίως οι επενδύσεις στη νότια Ελλάδα και δη στα ΜΔΝ (Κρήτη, Ρόδος). Γεωθερμία: Οι γεωθερμικές μονάδες αποτελούν εν γένει μονάδες βάσης. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από γεωθερμία είναι εφικτή με διαφορετικές τεχνολογίες. Ωστόσο για τα ελληνικά δεδομένα και με βάση και τις αιτήσεις που έχουν κατατεθεί, η τεχνολογία του δυαδικού κύκλου καθίσταται η πλέον δόκιμη λόγω κυρίως περιβαλλοντικών πλεονεκτημάτων. Το κόστος εγκατάστασης παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του πεδίου και τις απαιτήσεις/βάθη των γεωτρήσεων. Στην Ελλάδα δεν έχει υλοποιηθεί σχετική επένδυση, παρά το γεγονός ότι υπάρχει διαθέσιμο δυναμικό. Βιομάζα: Οι μονάδες βιομάζας αποτελούν εν γένει μονάδες βάσης με επιπλέον προστιθέμενη αξία σε περίπτωση εγχώριας πρώτης ύλης. Αν και υπάρχει ένας αριθμός από διαθέσιμες τεχνολογίες, όπως συμβατικές μονάδες καύσης σε εστία, μονάδες ρευστοποιημένης κλίνης, αεριοποίηση, πυρόλυση, κ.λπ., θεωρείται ότι οι συμβατικές μονάδες καύσης σε εστία αποτελούν την πλέον ώριμη τεχνολογία. Το κόστος παραγωγής εξαρτάται, σε μεγάλο βαθμό, από το είδος και το κόστος προμήθειας της πρώτης ύλης, το οποίο αποτελεί το μεγαλύτερο παράγοντα αβεβαιότητας των μονάδων βιομάζας. Αέρια από ΧΥΤΑ/Βιολογικούς Καθαρισμούς: Αποτελεί ώριμη τεχνολογικά μέθοδο χρησιμοποίησης του εκλυόμενου μεθανίου από ΧΥΤΑ και βιολογικούς καθαρισμούς κυρίως μέσω ΜΕΚ. Το μοναδιαίο κόστος λειτουργίας εξαρτάται σημαντικά από την απρόσκοπτη παροχή πρώτης ύλης. Η περαιτέρω ανάπτυξη τέτοιων μονάδων εξαρτάται άμεσα από την ακολουθούμενη πολιτική σε σχέση με τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων. Βιοαέριο: Όπως και οι μονάδες βιομάζας, οι μονάδες βιοαερίου αποτελούν ώριμες τεχνολογικά μονάδες συνεχούς λειτουργίας. Χρησιμοποιούν κυρίως αγροτικά και κτηνοτροφικά υπολείμματα, καθώς και υπολείμματα από τη βιομηχανία τροφίμων. Η μακροχρόνια τροφοδοσία και το κόστος μεταφοράς αποτελούν σημαντικούς παράγοντες διαμόρφωσης του τελικού κόστους παραγωγής. Παρά το έντονο ενδιαφέρον, έχουν κατασκευαστεί μέχρι στιγμής ελάχιστες μονάδες βιοαερίου, γεγονός που αποτυπώνει και τη δυσκολία κυρίως σε σχέση με τη μακροχρόνια διασφάλιση επαρκούς πρώτης ύλης σε κατάλληλο κόστος. Εν γένει οι επενδύσεις σε έργα βιοαερίου/βιομάζας έχουν σημαντική αναπτυξιακή διάσταση καθόσον σχετίζονται με τη γεωργική/ κτηνοτροφική παραγωγή, καθώς και τη διαχείριση των υπολειμμάτων των κλάδων αυτών, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και προστιθέμενη αξία σε περιφερειακό επίπεδο, ενώ ταυτόχρονα επιλύουν προβλήματα διαχείρισης αποβλήτων. Υβριδικοί Σταθμοί: Είναι οι σταθμοί που αποτελούνται από σταθμούς Α.Π.Ε. σε συνδυασμό με σύστημα αποθήκευσης, όπως αυτοί ορίζονται στο Ν.3468/2006, ΦΕΚ Α’ 129/27.06.2006, και οι οποίοι θα εγκαθίστανται στο δίκτυο των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών (ΜΔΝ). Η ένταξη του υβριδικού σταθμού σε ένα αυτόνομο ηλεκτρικό σύστημα των ΜΔΝ αντικαθιστά παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικές μονάδες με χρήση πετρελαίου (mazut ή diesel), ενισχύοντας τα ποσοστά διείσδυσης από Α.Π.Ε. στο σύστημα αυτό. Παράλληλα, οι Υβριδικοί Σταθμοί με την εγγυημένη ισχύ συμβάλλουν στη διασφάλιση της επάρκειας ισχύος του νησιού οδηγώντας σε περιορισμό των αναγκών για εγκατάσταση νέων συμβατικών μονάδων παραγωγής προς κάλυψη της αιχμής και των αναγκαίων εφεδρειών του αυτόνομου συστήματος. Κρίσιμο για τη βιωσιμότητα των πληρωμών των παραγωγών το ΣΚΠΗΕ Ένα επιπλέον ζήτημα έχει να κάνει με το ότι οι διαφορετικές τεχνολογίες Α.Π.Ε. έχουν διαφορετικό «Σταθμισμένο Κόστος Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας» (ΣΚΠΗΕ). Το ζήτημα είναι σοβαρό, καθώς για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του μηχανισμού πληρωμής των παραγωγών από μονάδες ΑΠΕ μέσω του Ειδικού Λογαριασμού, οι νέες εγκαταστάσεις θα πρέπει στο μεγαλύτερο ποσοστό τους να αφορούν ώριμες τεχνολογίες με χαμηλότερο συγκριτικά ΣΚΠΗΕ. Υπενθυμίζεται ότι το ΣΚΠΗΕ καθορίζεται στη βάση ενός τυπικού έργου ανά τεχνολογία Α.Π.Ε. και κατηγορία ισχύος λαμβάνοντας υπόψη το κόστος προμήθειας και εγκατάστασης του εξοπλισμού, το σταθερό και μεταβλητό κόστος λειτουργίας του έργου, την αναμενόμενη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και όλες τις υπόλοιπες τεχνικές και λογιστικές παραμέτρους που καθορίζουν το κόστος και τα έσοδα των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. (π.χ. τέλος για ΟΤΑ, απομείωση απόδοσης εξοπλισμού, εναπομείνασα αξία έργου, αποσβέσεις κ.λπ.), όπως και ένα εύλογο επιτόκιο προεξόφλησης. Και στην περίπτωση αυτή, όμως, υπάρχει διαφοροποίηση ανά τεχνολογία. Από τη μια, οι ώριμες και με συγκριτικά χαμηλότερο ΣΚΠΗΕ τεχνολογίες αιολικών και φωτοβολταϊκών σταθμών, για τις οποίες άλλωστε έχει εκδηλωθεί και το μεγαλύτερο επενδυτικό ενδιαφέρον, είναι μεταβλητές και μη κατανεμόμενες ως προς τη λειτουργία τους. Από την άλλη, οι τεχνολογίες με μεγαλύτερο ΣΚΠΗΕ (βιομάζα – βιοαέριο, γεωθερμία, ηλιοθερμικοί σταθμοί με αποθήκευση και Σ.Η.Θ.Υ.Α.) προσομοιάζουν μονάδες βάσης. Οι τεχνολογίες αυτές είναι σε μεγάλο βαθμό ελεγχόμενες στη λειτουργία τους, ενώ παράλληλα, βάσει του προφίλ παραγωγής τους, μπορούν να συνεισφέρουν στη λειτουργία του συστήματος προσφέροντας επικουρικές υπηρεσίες εφεδρειών και στήριξης (τάσης, συχνότητας) του συστήματος. Συνδυαστικά, λοιπόν, οι δυο αυτές κατηγορίες τεχνολογιών ΑΠΕ είναι συμπληρωματικές ως προς τη στήριξη της λειτουργίας του ηλεκτρικού συστήματος. Εξ ου και η ΡΑΕ εκτιμά ότι θα πρέπει να υπάρξει πρόνοια ώστε η ανάπτυξή τους να γίνει με όρους που θα εξασφαλίζουν την ταυτόχρονη και ορθολογική συμμετοχή τους στο εγχώριο ηλεκτροπαραγωγικό μίγμα.