Με εξαιρετικό ενδιαφέρον, αλλά και αρκετή επιφυλακτικότητα παρακολουθεί η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας τις εξαγγελίες της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την διάθεση προθεσμιακών προϊόντων ηλεκτρικής ενέργειας στο μεσοδιάστημα από την κατάργηση των δημοπρασιών ΝΟΜΕ έως και την πλήρη έναρξη της λειτουργίας του TargetModel. Οι εμπλεκόμενοι στην αγορά εκφράζουν μια σειρά από ερωτήματα για το πώς θα λειτουργήσει το μοντέλο της προθεσμιακής αγοράς που σχεδιάζει η κυβέρνηση και αναμένουν την αποσαφήνιση των προθέσεων της για να τοποθετηθούν.
Όπως είναι γνωστό ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης έχει καταγγείλει τις δημοπρασίες ΝΟΜΕ ως ένα μέτρο που επιβάρυνε τη ΔΕΗ με 600 εκατ. ευρώ αφού η επιχείρηση υποχρεώθηκε με απόφαση της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, να πουλάει ηλεκτρική ενέργεια στους ανταγωνιστές της σε τιμές κάτω του κόστους παραγωγής. Μάλιστα ο κ. Χατζηδάκης έχει προαναγγείλει την πλήρη κατάργηση των δημοπρασιώνΝΟΜΕ αρχής γενομένης από τον Οκτώβριο αφού δεν θα γίνει η προγραμματισμένη για τότε δημοπρασία.
Στο πλαίσιο αυτής της θέσης της κυβέρνησης ο υφυπουργός Ενέργειας Γεράσιμος Θωμάς μετά και την πρόσφατη επίσκεψη του στις Βρυξέλλες όπου συζήτησε με τους υπεύθυνους της Κομισιόν τις κυβερνητικές προθέσεις, μίλησε στη Θεσσαλονίκη για την ανάγκη να υπάρξει μεταβατική περίοδος έως ότου τεθεί σε λειτουργία το Target Model. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου ο κ. Θωμάς είπε ότι είναι «σημαντικό να λειτουργήσει οργανωμένη αγορά προθεσμιακών συναλλαγών, με συμμετοχή παραγωγών, προμηθευτών και συμμετεχόντων». Μάλιστα σημείωσε ότι «το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο έχει προβλέψει τις διαδικασίες αυτές οι οποίες θα λειτουργήσουν συμπληρωματικά έως ότου τεθεί σε λειτουργία το Target Model ώστε να καλυφθεί το κενό που τυχόν θα προκύψει μετά το τέλος των δημοπρασιών ΝΟΜΕ.»
Το πρώτο από τα ερωτήματα που τίθενται από την πλευρά της αγοράς είναι εάν πράγματι υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο, αφού μέχρι στιγμής το μόνο προθεσμιακό προϊόν που έχει υπάρξει στην ελληνική αγορά είναι τα ΝΟΜΕ τα οποία η κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι θα καταργήσει. Εφόσον όμως ακολουθηθεί το πλαίσιο των ΝΟΜΕ αυτονόητα το ερώτημα που τίθεται είναι εάν μιλάμε για τις ίδιες δημοπρασίες με διαφορετικό όνομα.
Κάποιοι από τους παράγοντες της αγοράς σε αυτό το σημείο μιλούν για δημοπρασίες προθεσμιακών προϊόντων κατά τα πρότυπα των δημοπρασιών φυσικού αερίου στις οποίες υποχρεώθηκε η ΔΕΠΑ με απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Όμως στην περίπτωση της ΔΕΗ δεν έχουμε παρέμβαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού και το μερίδιο της στην παραγωγή ηλεκτρισμού είναι πολύ κοντά στο 50% όσο δηλαδή προβλέπει το Μνημόνιο.
Πέραν αυτών οι συζητήσεις μεταξύ των παραγόντων της αγοράς προχωρούν και σε μεγαλύτερο βάθος. Έτσι ένα άλλο ερώτημα που τίθεται είναι η τιμή εκκίνησης των δημοπρασιών των νέων προθεσμιακών προϊόντων καθώς και το εάν στις δημοπρασίες θα διαθέτει προϊόντα μόνο η ΔΕΗ που είναι ο δεσπόζον παίκτης, ή και οι υπόλοιποι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας. Επίσης από την πλευρά της ενεργοβόρου βιομηχανίας που δεν είχε αποκλειστεί από τις δημοπρασίες ΝΟΜΕ για αυτοπρομήθεια, τίθεται το ζήτημα της συμμετοχής της στη νέα προθεσμιακή αγορά.
Όσο δε για την περίπτωση που στην προθεσμιακή αγορά θα κληθούν να συμμετέχουν και οι ιδιώτες παραγωγοί, παράγοντες της αγοράς σημειώνουν ότι η μόνη τιμή εκκίνησης των δημοπρασιών που θα μπορούσε να είναι αποδεκτή, είναι μια τιμή σχετιζόμενη με την προβλεπόμενη μέση Οριακή Τιμή του Συστήματος. Σε αυτή την περίπτωση όμως προφανώς και δεν θα υπάρχει ενδιαφέρον για την αγορά προθεσμιακών προϊόντων αφού δεν θα εξασφαλίζεται τιμή ανταγωνιστική σε σχέση με αυτή που έχει η ΔΕΗ λόγω του μίγματος παραγωγής που διαθέτει.
Κοινή διαπίστωση μεταξύ των προαγόντων της αγοράς είναι ότι τα προθεσμιακά προϊόντα δεν διαφέρουν από τα σημερινά ΝΟΜΕ και βεβαίως όπως σημειώνουν, εάν πρόθεση της κυβέρνησης είναι να δώσει ένα διαφορετικό όνομα σε κάτι που ήδη υπάρχει και το οποίο δεν έχει αποδώσει ως προς το άνοιγμα της αγοράς τότε το πρόβλημα δεν λύνεται.
Μάλιστα κάποιοι μιλούν για την ανάγκη απλώς να δοθεί μια τρίμηνη παράταση στην ισχύ των υφιστάμενων συμβολαίων προμήθειας ενέργειας μέσω των δημοπρασιών ΝΟΜΕ ώστε να καλυφθεί το κενό μέχρι την πλήρη λειτουργία της προθεσμιακής αγοράς στο πλαίσιο του Target Model.
Πρέπει να υπενθυμίσουμε εδώ ότι οι ιδιώτες πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας διαθέτουν εξασφαλισμένα συμβόλαια ΝΟΜΕ που λήγουν τον Ιούλιο του 2020. Έτσι θεωρητικά εφόσον λειτουργήσει το Target Model τον Ιούνιο όπως προβλέπεται τότε δεν θα υπάρξει κενό ή έστω αυτό θα είναι μικρό.
Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι κάποιες εταιρίες μιλούν ήδη για την πρόθεση τους να διασφαλίσουν τα δικαιώματα τους ακόμη και νομικά. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του Federico Regola, διευθύνοντος συμβούλου της ZeniΘ ο οποίος μιλώντας στη Θεσσαλονίκη είπε ότι η εταιρία του έχει εμπιστοσύνη πως το Υπουργείο θα βρει την πιο δίκαιη λύση στο πλαίσιο του υγιούς ανταγωνισμού. Προσφέρθηκε να συμμετάσχει στο σχετικό διάλογο αλλά κατέληξε υπογραμμίζοντας ότι: «Σ'αυτό το πλαίσιο, παρακολουθούμε τις εξελίξεις και περιμένουμε τις σχετικές ανακοινώσεις, ασφαλώς ταυτόχρονα διατηρώντας τα νομικά μας δικαιώματα, όπως όλες οι εταιρείες, καθώς το θέμα αυτό δεν απασχολεί μόνο τη ZeniΘ αλλά όλο τον κλάδο».
