Τις τελευταίες εβδομάδες, ο κορονοϊός (Covid-19) έχει μετατραπεί από ένα ζήτημα που απασχολούσε αρχικά τον τομέα υγείας της Κίνας σε μία απειλή για την υγεία των ανθρώπων παγκοσμίως, ιδιαίτερα των ευπαθών ομάδων. Ενώ η Κίνα έχει λάβει ισχυρά μέτρα για την αντιμετώπιση της επιδημίας, η κατάσταση φαίνεται να επιδεινώνεται σε όλο τον κόσμο, με περισσότερες από 60 χώρες να αναφέρουν κρούσματα. Ο αντίκτυπος στην παγκόσμια οικονομία γίνεται όλο και πιο εμφανής και οι εκτιμήσεις οικονομικής ανάπτυξης για το τρέχον έτος υποβαθμίζονται συνεχώς. Νωρίτερα αυτό το μήνα, ο ΟΟΣΑ μείωσε την εκτίμησή του για την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη το 2020 κατά 0.5% στο 2.4%, μια αναθεώρηση που λαμβάνεται υπόψη στις τελευταίες προβλέψεις του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ).
Σύμφωνα με την τελευταία Έκθεση του ΙΕΑ μηνός Μαρτίου για την παγκόσμια αγορά πετρελαίου, που δημοσιεύτηκε σήμερα (9/3) και ενώ η κατάσταση παραμένει ρευστή, ο ΙΕΑ αναμένει ότι η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου θα μειωθεί το 2020 - η πρώτη πτώση ενός πλήρους έτους σε περισσότερο από μια δεκαετία - λόγω της βαθιάς συρρίκνωσης στην Κίνα, η οποία αντιπροσώπευε πάνω από το 80% της παγκόσμιας αύξησης της ζήτησης πετρελαίου το 2019, καθώς και των μεγάλων αρνητικών επιπτώσεων στις μετακινήσεις και στο εμπόριο.
Τα μέτρα περιορισμού της εξάπλωσης του Covid-19 οδήγησαν σε δραστικές μειώσεις στις διεθνείς και εγχώριες μεταφορές σε όλο τον κόσμο, καθώς οι χώρες ανταποκρίνονται στην σχετική λήψη μέτρων. Σύμφωνα με προκαταρκτικά στοιχεία του ΙΕΑ, το 1ο τρίμηνο του 2020 η ορατή μείωση των μεταφορικών, βιομηχανικών και εμπορικών δραστηριοτήτων αναμένεται να καταδείξει μαζική πτώση της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου κατά 2.5 εκατ. βαρέλια την ημέρα, σε σύγκριση με το 1ο τρίμηνο του περασμένου έτους. Αυτό περιλαμβάνει μια εκτιμώμενη ετήσια μείωση της τάξεως των 4.2 εκατ. βαρελιών την ημέρα το Φεβρουάριο, εκ των οποίων 3.6 εκατ. βαρέλια την ημέρα στην Κίνα.
Η διαμόρφωση της ζήτησης στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου θα εξαρτηθεί τελικά από το πόσο γρήγορα οι κυβερνήσεις κινητοποιούνται για να περιορίσουν την έξαρση του κορωναϊού, πόσο επιτυχημένες είναι οι προσπάθειές τους και ποια είναι η επίδραση που έχει η εξάπλωση του Covid-19 στην παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα. Σε αυτό το στάδιο, η υψηλή αβεβαιότητα οδήγησε τον ΙΕΑ στην διαμόρφωση εναλλακτικών σεναρίων, σε σύγκριση με την βασική του υπόθεση. Ένα πιο απαισιόδοξο σενάριο, στο οποίο τα παγκόσμια μέτρα είναι λιγότερο επιτυχημένα στη συγκράτηση της εξάπλωσης του ιού και ένα πιο αισιόδοξο σενάριο, κατά το οποίο η εξάπλωση του Covid-19 περιορίζεται πιο γρήγορα.
Στο βασικό σενάριο του ΙΕΑ, η εξάπλωση του ιού τίθεται υπό έλεγχο στην Κίνα μέχρι τα τέλη του 1ου τριμήνου του 2020, αλλά εξαπλώνεται σε πολλές άλλες χώρες πέρα από το Ιράν, την Κορέα, την Ιαπωνία, τη Σιγκαπούρη, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Τα μέτρα περιορισμού στη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη και αλλού αναμένεται να έχουν μικρότερο αντίκτυπο στη παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου από ό,τι στην Κίνα. Ωστόσο, η ζήτηση στον τομέα των αερομεταφορών θα εξακολουθήσει να «υποφέρει» από τη συρρίκνωση των παγκόσμιων αεροπορικών ταξιδιών.
Το 1ο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, η Κίνα αναμένεται να καταγράψει μία πτώση σε ετήσια βάση στην πετρελαϊκή ζήτηση κατά 1.8 εκατ. βαρέλια την ημέρα, καθώς πολλά (αλλά όχι όλα) από τα εργοστάσιά της κλείνουν και τα μεγάλα μέτρα περιορισμού της εξάπλωσης του ιού επιφέρουν αρνητικές συνέπειες στις μεταφορές. Το 2ο τρίμηνο, καθώς η κατάσταση στην Κίνα εκτιμάται ότι θα βελτιωθεί, η ζήτηση επιδεινώνεται σε ορισμένες άλλες μεγάλες οικονομίες, όπως η Ιαπωνία και η Ευρώπη. Συνολικά, η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου το 2ο τρίμηνο αναμένεται να είναι μόνο ελαφρώς χαμηλότερη από ό,τι πριν από ένα χρόνο. Καθώς θα διανύουμε το 2ο εξάμηνο του έτους, η ζήτηση αναμένεται να αυξηθεί κατά 1.1 εκατ. βαρέλια την ημέρα, σε σύγκριση με το 2ο εξάμηνο του 2019. Για το 2020 συνολικά, το μέγεθος της πτώσης στο 1ο εξάμηνο αναμένεται να οδηγήσει σε μία μείωση της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου κατά περίπου 90.000 βαρέλια ημερησίως, η πρώτη ετήσια πτώση από το 2009, προσθέτει ο ΙΕΑ.
Το απαισιόδοξο σενάριο του ΙΕΑ υποθέτει ότι οι χώρες που έχουν ήδη προσβληθεί από τον ιό ανακάμπτουν πιο αργά, ενώ η επιδημία εξαπλώνεται περαιτέρω στην Ευρώπη, την Ασία και πέραν αυτής. Χρειάζεται περισσότερος χρόνος για τον έλεγχο της διάδοσης του ιού και η συρρίκνωση της πετρελαϊκής ζήτησης στην Κίνα μειώνεται με βραδύτερο ρυθμό τον Μάρτιο. Η ευρωπαϊκή ζήτηση παραμένει υποτονική κατά το 3ο τρίμηνο και η ζήτηση στις ΗΠΑ αυξάνεται με μικρότερο ρυθμό. Σε αυτό το απαισιόδοξο σενάριο, η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου μπορεί να μειωθεί κατά 730.000 βαρέλια ημερησίως το 2020.
Στο πιο αισιόδοξο σενάριο, ο ΙΕΑ υποθέτει ότι η κατάσταση ελέγχεται ταχέως στην Κίνα και η σοβαρότερη διασπορά του Covid-19 παραμένει περιορισμένη σε λίγες χώρες, χωρίς σοβαρό αντίκτυπο στην πλειονότητα της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής. Σε αυτό το πλαίσιο, οι κυβερνήσεις δεν χρειάζεται να λάβουν αυστηρά μέτρα περιορισμού και η χρήση των μεταφορών παραμένει σε πιο φυσιολογικά επίπεδα. Στην περίπτωση αυτή, η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 480.000 βαρέλια ημερησίως το 2020.
