Τα τελευταία χρόνια η ΔΕΗ βίωσε σημαντική επιδείνωση στα οικονομικά αποτελέσματά της λόγω της μεγάλης έκθεσής της στο λιγνίτη. Το πρώτο εξάμηνο του 2019 ήταν μια από τις πιο δύσκολες περιόδους στην ιστορία της ΔΕΗ. Η κερδοφορία της εταιρείας είχε ουσιαστικά μηδενισθεί ενώ εγείρονταν σοβαρά ερωτήματα για την επιβίωσή της. Με τα μέτρα που λάβαμε τον Σεπτέμβριο του 2019 καταφέραμε να σταθεροποιήσουμε την εταιρεία και να ενισχύσουμε την κερδοφορία της. Θέσαμε τις βάσεις για το συνολικό μετασχηματισμό της. Προχωρούμε σε κινήσεις οικονομικής εξυγίανσης, εκσυγχρονίζουμε τη λειτουργία μας και σχεδιάζουμε το μέλλον με βάση τις ανάγκες της εποχής και τις διεθνείς τάσεις στο χώρο της ενέργειας.
Η εταιρεία, για την οποία τον Απρίλιο του 2019 υπήρχαν σοβαρές ανησυχίες για τη βιωσιμότητά της, κατάφερε να σταθεί ξανά στα πόδια της. Η πολιτική των τελευταίων μηνών (κατάργηση ΝΟΜΕ, αναθεώρηση τιμολογιακής πολιτικής, νέα προϊόντα, είσπραξη οφειλών, διακανονισμοί, κ.α.) αποφέρει αποτελέσματα. Άρθηκε η επισήμανση των Ορκωτών Ελεγκτών σχετικά με την «ουσιώδη αβεβαιότητα συνέχισης δραστηριοτήτων» ενώ αναβαθμίστηκε και η πιστοληπτική ικανότητά της από την S&P.
Έτσι, το τέταρτο τρίμηνο του 2019 καθώς και το πρώτο τρίμηνο του 2020 με το EBITDA σε επαναλαμβανόμενη βάση να φτάνει τα € 236,8 εκατ. και € 182 εκατ. αντίστοιχα, σηματοδοτήθηκε η αντιστροφή της πτωτικής πορείας της λειτουργικής κερδοφορίας του Ομίλου. Η εξέλιξη αυτή επιβεβαιώνει την εκτίμησή μας για το σύνολο του 2020 που είχαμε ανακοινώσει κατά τη διάρκεια της παρουσίασης των στρατηγικών προτεραιοτήτων μας τον περασμένο Δεκέμβριο.
Οι νέες έκτακτες συνθήκες με τις οποίες βρεθήκαμε αντιμέτωποι λόγω του Covid-19, μας ανάγκασαν να αλλάξουμε τον τρόπο λειτουργίας μας προκειμένου να προσαρμοσθούμε στην νέα πραγματικότητα και να εξασφαλίσουμε την επιχειρησιακή συνέχεια. Κληθήκαμε άμεσα να εργαστούμε από το σπίτι, να υιοθετήσουμε νέες μορφές επικοινωνίας, να εξυπηρετήσουμε με διαφορετικό τρόπο τους πελάτες μας, να διασφαλίσουμε την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας, και σε ελάχιστο χρονικό διάστημα να αλλάξουμε διαδικασίες ετών. Στο νέο αυτό πλαίσιο, η ανταπόκριση όλων στον Όμιλο της ΔΕΗ ήταν άμεση και αποτελεσματική.
Παράλληλα, συνεχίζουμε να ενισχύουμε τα κανάλια επικοινωνίας και εξυπηρέτησης με κάθε τρόπο κάνοντας ό,τι είναι δυνατόν για την εξυπηρέτηση των πελατών μας με τον καλύτερο και ασφαλέστερο τρόπο.
Ας προχωρήσουμε στην παρουσίαση των αποτελεσμάτων του 2019:
Ξεκινώντας από τα λειτουργικά μεγέθη και συγκεκριμένα την ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, το 2019 η εγχώρια ζήτηση αυξήθηκε κατά 2,7%, ενώ η συνολική ζήτηση, περιλαμβάνοντας δηλαδή την ηλεκτρική ενέργεια για εξαγωγές και άντληση, μειώθηκε κατά 0,8% λόγω της εντεινόμενης μείωσης των εξαγωγών των Τρίτων από το β’ τρίμηνο του 2019 και μετά.
Η μείωση του μεριδίου της ΔΕΗ στην αγορά προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας συνεχίσθηκε και διαμορφώθηκε κατά μέσο όρο σε 75,8% για το 2019 από 81,8% το 2018. Απόρροια της μείωσης αυτής ήταν οι πωλήσεις της ΔΕΗ σε GWh να μειωθούν κατά 5,9%.
Με βάση τα τελευταία στοιχεία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, το ποσοστό της ΔΕΗ στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα έχει μειωθεί περαιτέρω σε 66,3% τον Μάιο.
Σε ό,τι αφορά την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας η παραγωγή της ΔΕΗ μειώθηκε κατά 17,4% (ή 5,4 TWh) λόγω της χαμηλότερης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη (κατά 30,1%) και υδροηλεκτρικές μονάδες (κατά 33,4%).
Το μεγαλύτερο μέρος της μείωσης της λιγνιτικής παραγωγής σημειώθηκε στο γ’ και δ’ τρίμηνο 2019 κυρίως λόγω χαμηλότερων τιμών φυσικού αερίου και υψηλότερων τιμών CO2 που καθιστούν τις λιγνιτικές μονάδες λιγότερο ανταγωνιστικές σε σχέση με τις μονάδες φυσικού αερίου.
Η μείωση της παραγωγής από υδροηλεκτρικές μονάδες οφείλεται στις μικρότερες ποσότητες υδάτινων εισροών στους ταμιευτήρες των Υδροηλεκτρικών Σταθμών το 2019 σε σχέση με το προηγούμενο έτος, όπως και στην αύξηση των αποθεμάτων των ταμιευτήρων.
Αντίθετα, η παραγωγή από μονάδες φυσικού αερίου αυξήθηκε κατά 11,9%, ενώ οι εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας, σε επίπεδο χώρας, ήταν αυξημένες κατά 22,1%.
Η παραγωγή και οι εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας της ΔΕΗ κάλυψαν το 45,5% της συνολικής ζήτησης στη χώρα το 2019, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το 2018 ήταν 54%, μείωση η οποία οφείλεται στη χαμηλότερη παραγωγή από λιγνιτικές και υδροηλεκτρικές μονάδες.
Ας περάσουμε στα βασικά οικονομικά στοιχεία της περιόδου:
Το επαναλαμβανόμενο EBITDA διαμορφώθηκε σε € 333,6 εκατ. το 2019.
Στο πλαίσιο της αποτίμησης της εύλογης αξίας των παγίων μας κάθε πέντε έτη, τα αποτελέσματα προ φόρων επιβαρύνθηκαν κατά € 2,1 δισ., αντανακλώντας την ζημιογόνο θέση της λιγνιτικής παραγωγής, η οποία όμως περιορίζεται λόγω του επιταχυνόμενου πλάνου απολιγνιτοποίησης.
Τα αποτελέσματα προ φόρων του 2019 σε προσαρμοσμένη βάση διαμορφώθηκαν σε ζημίες € 424,4 εκατ. έναντι ζημιών € 347,3 εκατ. το 2018.
Οι επενδύσεις διαμορφώθηκαν σε € 646,6 εκατ., ενώ το καθαρό χρέος στις 31.12.2019 ήταν € 3.687 εκατ., παραμένοντας ουσιαστικά στα ίδια επίπεδα σε σχέση με 31.12.2018.
Ας δούμε τους βασικούς παράγοντες που οδήγησαν στην προαναφερθείσα απόδοση: Παρά τη μείωση του όγκου πωλήσεων, κυρίως λόγω της απώλειας μεριδίου αγοράς ο κύκλος εργασιών αυξήθηκε κατά € 190 εκατ. ή 4%.
Θετική επίπτωση προήλθε από την αύξηση των εσόδων από πώληση ηλεκτρικής ενέργειας θερμικών μονάδων στα μη Διασυνδεδεμένα Νησιά καθώς και των εσόδων από τέλη χρήσης Δικτύου Διανομής που εισπράττονται από Τρίτους Προμηθευτές.
Η μεγαλύτερη δαπάνη για αγορά δικαιωμάτων εκπομπών CO2 λόγω της πολύ σημαντικής αύξησης της τιμής τους η οποία σχεδόν διπλασιάστηκε καθώς επίσης και η επιβάρυνση του κόστους αγορών ενέργειας από την αύξηση της Οριακής Τιμής Συστήματος, είχαν σαν αποτέλεσμα την επιδείνωση του επαναλαμβανόμενου EBITDA για το σύνολο του έτους κατά € 70,2 εκατ.
Αξίζει να σημειωθεί όμως ότι, από το σύνολο του EBITDA ύψους € 333,6 εκατ. για το 2019, το τελευταίο τρίμηνο του έτους το επαναλαμβανόμενο EBITDA ανήλθε σε € 236,8 εκατ. αντιπροσωπεύοντας πάνω από το 70% του συνόλου και είναι το πρώτο τρίμηνο που σηματοδότησε την αντιστροφή της πτωτικής πορείας της λειτουργικής κερδοφορίας του Ομίλου.
Σε ό,τι αφορά στο επενδυτικό πρόγραμμα της εταιρείας, οι συνολικές επενδύσεις το 2019 ανήλθαν σε € 646,6 εκατ. έναντι € 746,7 εκατ. το 2018.
Αυτό οφείλεται κυρίως στη μείωση των επενδύσεων Παραγωγής για την κατασκευή της Μονάδας Πτολεμαΐδα V, μιας και το 2018 υπήρξε κορύφωση των δαπανών λόγω παραλαβής σημαντικού εξοπλισμού για το έργο.
Η ΔΕΗ παραμένει ο μεγαλύτερος ιδιωτικός επενδυτικός φορέας της χώρας με επενδύσεις οι οποίες αναμένεται να συμβάλλουν σημαντικά στη βελτίωση των οικονομικών αποτελεσμάτων της επιχείρησης τα επόμενα χρόνια.
Το καθαρό χρέος παρέμεινε ελαφρώς κάτω από τα € 3,7 δισ. με τα ποσά των αποπληρωμών των δανείων να πλησιάζουν εκείνα των αντλήσεων.
Κυρίες και Κύριοι
Στόχος μας είναι ο μετασχηματισμός του Ομίλου λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις τόσο στην εγχώρια αγορά όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας αλλάζει. Μέχρι σήμερα, η παραγωγή ενέργειας γινόταν σε περιοχές εκτός πόλεων και μεταφερόταν στους καταναλωτές. Το περιβάλλον της ενέργειας αλλάζει γρήγορα και οδηγούμαστε σε κατακερματισμένη παραγωγή μέσω των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα φωτοβολταϊκά στις στέγες, με άμεση διοχέτευση της παραγωγής στην κατανάλωση. Πρόκειται για αυτό που συχνά ακούμε ως «Ενεργειακή μετάβαση», η οποία απαιτεί τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά από αυτά που μέχρι σήμερα είχε η ΔΕΗ. Απαιτεί στόχευση στην «πράσινη ενέργεια», ενίσχυση της λειτουργικής αποδοτικότητας, και τοποθέτηση του πελάτη στο κέντρο του ενδιαφέροντος.
Για να γίνουμε μέρος αυτής της νέας πραγματικότητας, πρέπει η εταιρεία να είναι αρκετά ευέλικτη ώστε να παρέχει νέες υπηρεσίες και προϊόντα στους πελάτες της.
Με βάση το πώς αντιλαμβανόμαστε την πορεία της αγοράς στο μέλλον, έχουμε καθορίσει τρεις βασικούς πυλώνες στη στρατηγική μας :
Την εφαρμογή του “Green Deal” στην παραγωγή ενέργειας, με επιτάχυνση της απολιγνιτοποίησης και επικέντρωση των επενδύσεών μας στις ΑΠΕ
Την ψηφιοποίηση και βελτιστοποίηση της λειτουργικής αποδοτικότητας σε όλες τις δραστηριότητές μας καθώς και
Την τοποθέτηση του Πελάτη στο επίκεντρο της προσοχής μας, παρέχοντάς του νέα προϊόντα και ανταγωνιστικά τιμολόγια, όπως επίσης και με την είσοδό μας στην ηλεκτροκίνηση
Κάνοντας τις σωστές επιλογές, η εικόνα της εταιρείας θα αλλάξει ριζικά στο μέλλον επιτυγχάνοντας μέχρι το 2024 λειτουργική κερδοφορία μεγαλύτερη του € 1 δισ., μειώνοντας το προσωπικό μας στους 11.500 εργαζόμενους και αυξάνοντας την ισχύ των ΑΠΕ πάνω από 1 GW.
Σε επίπεδο συμβατικής παραγωγής, μετασχηματίζουμε το παραγωγικό δυναμικό μας με την σταδιακή απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων με βάση το σχετικό πλάνο που έχουμε ανακοινώσει, μια προσπάθεια η οποία θα έχει σαν αποτέλεσμα τη συνολική αλλαγή της εικόνας της ΔΕΗ, μειώνοντας τις ποσότητες CO2 που εκπέμπει από 20 εκατομμύρια τόνους το 2019 σε περίπου 5 εκατ. τόνους το 2024.
Παράλληλα, εργαζόμαστε ώστε να διευρύνουμε το μερίδιό μας στις ΑΠΕ.
Στόχος είναι από 2,5% μερίδιο αγοράς της ΔΕΗ στις ΑΠΕ το 2019, να κατέχουμε το 10-20% το 2024.
Τον περασμένο Δεκέμβριο στην ενημέρωση των δημοσιογράφων και επενδυτών υποσχεθήκαμε να έχουμε επιπλέον εγκατεστημένη ισχύ άνω του 1 GW έως το 2024, πιστεύουμε όμως ότι μπορούμε να υλοποιήσουμε ακόμα μεγαλύτερη ισχύ καθώς έχουμε ένα χαρτοφυλάκιο έργων πάνω από 6GW, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων πολύ ώριμων έργων.
Επιπλέον, εργαζόμαστε εντατικά για την αξιοποίηση των περιοχών που βρίσκονται τα λιγνιτωρυχεία για την τοποθέτηση σε ένα μέρος των περιοχών αυτών φωτοβολταϊκών μονάδων.
Παράλληλα, χτίζουμε συνεργασίες προκειμένου να επιταχύνουμε την ανάπτυξη του χαρτοφυλακίου μας σε ΑΠΕ.
Ήδη έχουμε τα πρώτα αποτελέσματα από την προώθηση του αναπτυξιακού πλάνου μας για τις ΑΠΕ μέσω της θυγατρικής εταιρείας μας, ΔΕΗ Ανανεώσιμες.
Συγκεκριμένα:
Έχουμε 160 MW
σε λειτουργία 100 MW υπό κατασκευή τα οποία αναμένονται να τεθούν σε λειτουργία εντός ενός έτους 280 MW για τα οποία ήδη έχουμε εξασφαλίσει μέσω δημοπρασιών τιμή κοντά στα € 49/MWh, μία από τις υψηλότερες τιμές στην Ευρώπη.
120 MW ώριμο χαρτοφυλάκιο σε στάδιο προετοιμασίας προσφορών
Συνεπώς εκτιμούμε ότι θα προσθέσουμε στην ισχύ μας 650MW ΑΠΕ τους επόμενους 18-36 μήνες
Το επενδυτικό μας πλάνο για το 2020 αναμένεται να κυμανθεί σε χαμηλότερα από τα συνηθισμένα επίπεδα για δύο λόγους:
Όπως ανέφερα, είμαστε σε διαδικασία μετατόπισης του επενδυτικού μας ενδιαφέροντος προς τις ΑΠΕ, διαδικασία η οποία απαιτεί λίγο χρόνο
Επιπλέον, λόγω της πανδημίας, είχαμε μια καθυστέρηση 2-3 μηνών σε κάποια έργα όπως στην κατασκευή της μονάδας Πτολεμαΐδα V
Τα επόμενα χρόνια αναμένεται να επανέλθουμε στα επίπεδα των προηγούμενων ετών.
Όπως προανέφερα, το πλάνο για τη νέα ΔΕΗ περιλαμβάνει σημαντικές επενδύσεις στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Από 5% του συνόλου των επενδύσεων της επιχείρησης για το 2019, εκτιμούμε ότι αυτό θα ανέλθει στο 25% για το 2020 με στόχο να αυξηθεί ακόμα περισσότερο τα επόμενα χρόνια.
Στόχος είναι - όπως προαναφέρθηκε - από 2% μερίδιο αγοράς της ΔΕΗ στις ΑΠΕ το 2019, να κατέχει το 10-20% το 2024 με επιπλέον εγκατεστημένη ισχύ 1 GW έως το 2024
Επίσης, όσο προχωρά ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η βελτίωση της λειτουργικής αποδοτικότητας της εταιρείας, τόσο θα αυξάνονται οι επενδύσεις μας για την αναβάθμιση των δικτύων.
Οι επενδύσεις στα δίκτυα αυξάνονται (από 23% το 2019 σε 30% το 2020) με στόχο την εισαγωγή εργαλείων όπως έξυπνοι μετρητές, αυτόματοι διακόπτες, συστήματα Γεωγραφικών Πληροφοριών κ.α.
Όσον αφορά την λιανική αγορά, η περίοδος του κορωνοϊού ήταν για εμάς περίοδος επιτάχυνσης ορισμένων σημαντικών ενεργειών διότι έπρεπε να υιοθετήσουμε νέες τεχνολογίες και ψηφιακά εργαλεία και να τα εφαρμόσουμε σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, πολύ νωρίτερα από ό,τι είχαμε αρχικά προγραμματίσει, ώστε να βοηθήσουμε τους πελάτες μας οι οποίοι είχαν αποκλειστεί στα σπίτια τους.
Αναβαθμίζουμε την στρατηγική μας στην αγορά, εγκαινιάζουμε νέα προϊόντα και υπηρεσίες από το καλοκαίρι, νέες ψηφιακές τεχνολογίες για καλύτερη επικοινωνία με τους πελάτες, και βελτίωσης της εξυπηρέτησής τους.
Μέσα στο τελευταίο τρίμηνο ενισχύσαμε τα εναλλακτικά κανάλια εξυπηρέτησης και εντάξαμε σε αυτά σύγχρονες υπηρεσίες, όπως οι τηλεφωνικές πληρωμές, τα ηλεκτρονικά συμβόλαια, η εξυπηρέτηση μέσω Facebook, και εφαρμογή που απαντά άμεσα στις ερωτήσεις των πελατών για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της ΔΕΗ όλο το 24ωρο.
Συνεχίζουμε με νέες πρωτοβουλίες που θα μειώσουν το χρόνο αναμονής των πελατών στα καταστήματα, θα διευκολύνουν την απομακρυσμένη εξυπηρέτηση και θα βελτιώσουν την εμπειρία τους, ενώ θα εμπλουτίζουμε διαρκώς τα προϊόντα και τις υπηρεσίες μας στο πρότυπο των αντίστοιχων μεγάλων διεθνών παρόχων ενέργειας.
Από τα μέσα Ιουνίου εγκαινιάσαμε πιλοτικά την εφαρμογή του διευρυμένου ωραρίου σε τρία κεντρικά μας Καταστήματα: Αθήνας, Ομόνοιας, Κεντρικής Θεσσαλονίκης, με τη συνδρομή των συναδέλφων μας που συμμετέχουν στη νέα αυτή προσπάθεια και ήδη τα πρώτα στοιχεία είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά για την αποδοχή του μέτρου από τους πελάτες μας.
Παράλληλα, σε μία προσπάθεια περαιτέρω βελτίωσης της εικόνας των καταστημάτων μας και μείωσης του χρόνου αναμονής για την εξυπηρέτηση των πελατών μας εγκαινιάσαμε επίσης την υπηρεσία Ηλεκτρονικού και Τηλεφωνικού Ραντεβού, η οποία θα εφαρμοστεί πιλοτικά στα τρία παραπάνω Καταστήματα. Και σε αυτή την πρωτοβουλία η ανταπόκριση των πελατών μας είναι εντυπωσιακή.
Όλες αυτές οι αλλαγές έχουν έναν στόχο: Η ΔΕΗ να ικανοποιήσει τις ανάγκες των πελατών της και να βγει ενισχυμένη απέναντι στον ανταγωνισμό μέσα από προϊόντα και υπηρεσίες που δεν έχουν τίποτε να ζηλέψουν από μεγάλους διεθνείς παρόχους ενέργειας.
Αναφορικά με το δίκτυο μέσης και χαμηλής τάσης, στόχος μας για τα επόμενα χρόνια είναι να γίνει πιο ευέλικτο και αποδοτικό.
Αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με την ψηφιοποίηση του δικτύου, ώστε να γίνει “έξυπνο” με την χρήση έξυπνων μετρητών, συστημάτων αυτοματοποίησης και κεντρικής διαχείρισης, συστημάτων GIS / Scada, θέτοντας έτσι τις βάσεις για την κάλυψη των αναγκών που θα προκύψουν στο μέλλον.
Η εφαρμογή ορισμένων από αυτά τα συστήματα έχει ήδη ξεκινήσει.
Για να μπορέσουμε να πετύχουμε τους στόχους μας αυτούς, συνεργαζόμαστε με την Ρυθμιστική Αρχή, εδώ και αρκετούς μήνες, για την προετοιμασία νέου ρυθμιστικού πλαισίου το οποίο έχει δοθεί σε δημόσια διαβούλευση, που λήγει την ερχόμενη Παρασκευή.
Πιστεύουμε ότι το αποτέλεσμα αυτών των προσπαθειών θα είναι η δημιουργία ενός νέου πλαισίου το οποίο θα καλύπτει μια σημαντική χρονική περίοδο.
Αναμένεται να καλύπτει δύο ρυθμιστικές περιόδους από το 2021 έως το 2028 και να περιέχει αμοιβές παρέχοντας κίνητρα απόδοσης.
Είναι πολύ σημαντικό ότι η περίοδος των επόμενων ετών θα είναι διαφανής και προβλέψιμη και αυτό θα μας δώσει την απαραίτητη άνεση και ασφάλεια να επενδύσουμε σημαντικά στον τομέα αυτό.
Βεβαίως θα πρέπει να περιμένουμε να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες, να καθοριστεί το WACC και στη συνέχεια να σχεδιαστεί με μεγαλύτερη ακρίβεια το επενδυτικό μας πλάνο για την επόμενη δεκαετία.
Η θετική τάση στην λειτουργική κερδοφορία του Ομίλου, η οποία ξεκίνησε από τα αποτελέσματα του τετάρτου τριμήνου 2019, συνεχίστηκε και στο πρώτο τρίμηνο του 2020, με το EBITDA σε επαναλαμβανόμενη βάση να διαμορφώνεται σε € 182 εκατ.
Αποτελεί θετική εξέλιξη η μείωση των λειτουργικών δαπανών λόγω της μείωσης, μεταξύ άλλων, των δαπανών για αγορές ενέργειας και καύσιμα, λόγω της πτώσης της Οριακής Τιμής Συστήματος και των τιμών φυσικού αερίου, ενώ παράλληλα, καταγράφηκε μείωση του καθαρού χρέους κατά € 52 εκατ.
Η εκτίμηση μας για το 2020 είναι το EBITDA σε επαναλαμβανόμενη βάση να διαμορφωθεί σε ύψος άνω των €700 εκατ.
