Tην ώρα που ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας προειδοποιεί για εκ νέου άνοδο των τιμών τους φυσικού αερίου με σημείο-κλειδί την ανάκαμψη της ζήτησης για LNG από την Κίνα, η Ευρωπαϊκή Ενωση εμφανίζεται για άλλη μια φορά άτολμη να προχωρήσει σε γενναίες μεταρρυθμίσεις στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι αλλαγές στην αρχιτεκτονική της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στις οποίες τελικά προσανατολίζεται να παρουσιπασει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι περιορισμένες.
Οι μεταρρυθμιστικές αλλαγές που προέκυψαν τόσο από την ολοκλήρωση της σχετικής διαβούλευσης όσο και από το πρόσφατο άτυπο συμβούλιο υπουργών Ενέργειας στη Στοκχόλμη και θα παρουσιάσει στις 14 Μαρτίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τείνουν να κλίνουν προς «στοχευμένες παρεμβάσεις» και προς μια ολική μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, κάτι που αποτελεί και ελληνική θέση.
Aπέναντι στη θέση της Ελλάδας για ουσιώδη μεταρρύθμιση του μηχανισμού των αγορών ηλεκτρισμού για την αντιμετώπιση μελλοντικών ενεργειακών κρίσεων, θέση την οποία υποστηρίζουν και άλλες χώρες όπως η Γαλλία και Ισπανία βρίσκεται η γερμανική θέση σύμφωνα με την οποία οι αλλαγές πρέπει να είναι περιορισμένες και να μη θιγεί η οριακή τιμολόγηση.
Έτσι στις 14 Μαρτίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να παρουσιάσει «στοχευμένες παρεμβάσεις» όπως τις χαρακτήρισε η αρμόδια Επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον, οι οποίες πάντως θα περιλαμβάνουν τις μακροχρόνιες διμερείς συμβάσεις προμήθειας, τα περίφημα PPAs, αλλά και τα Συμβόλαια για τη Διαφορά (Contracts for Difference-CfD) για τη στήριξη ορισμένων τεχνολογιών παραγωγής ηλεκτρισμού.
Είναι χαρακτηριστική η δήλωση της κ. Σίμσον μετά την ολοκλήρωση της άτυπης συνάντησης των υπουργών Ενέργειας στη Στοκχόλμη ότι η Κομισιόν θα παρουσιάσει στοχευμένες προτάσεις περί τα μέσα Μαρτίου, σημειώνοντας ότι η μεταρρύθμιση θα επικεντρωθεί στα μακροπρόθεσμα συμβόλαια προμήθειας για της βιομηχανία, προκειμένου να προστατευτεί από τις μεγάλες διακυμάνσεις της τιμής στην αγορά.
Παρουσιάζοντας τις ελληνικές θέσεις η γενική γραμματέας Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου σημείωσε ότι η μεταρρύθμιση θα πρέπει να περιλαμβάνει την αποσύνδεση των τιμών του φυσικού αερίου από τις τιμές του ηλεκτρισμού, ή έστω κάποιων στοιχείων προς την κατεύθυνση αυτή.
Πρόκειται για ένα κομβικό ζήτημα, καθώς αρκετές χώρες ζητούν επί της ουσίας να μην είναι η τιμή της ακριβότερης ηλεκτροπαραγωγικής μονάδας, εν προκειμένω της μονάδας με καύση το φυσικό αέριο, εκείνη που θα καθορίζει την τελική τιμή στη χονδρική αγορά ηλεκτρισμού. Ζητούν ένα σύστημα που θα λαμβάνει υπόψη την αυξανόμενη διείσδυση των ΑΠΕ στο μείγμα της παραγωγής ηλεκτρισμού. Ωστόσο, η Γερμανία και άλλες χώρες υποστηρίζουν ότι η αγορά λειτουργεί καλά και ότι προς το παρόν δεν χρειάζεται ριζικές παρεμβάσεις στην οριακή τιμή (ακριβότερη μονάδα που εισέρχεται στο σύστημα) και τον τρόπο που αυτή διαμορφώνει την τιμή χονδρικής.
Αρχικώς, η Επιτροπή είχε στηρίξει την ιδέα της αποσύνδεσης της τιμής του φυσικού αερίου από την χονδρική τιμή ηλεκτρισμού, κατόπιν των αντιρρήσεων όμως που διατυπώθηκαν, οι Βρυξέλλες φαίνεται ότι κλίνουν υπέρ πιο μετριοπαθών αλλαγών.
Η Επίτροπος παραδέχθηκε ότι η ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρισμού δεν κατάφερε να προστατεύσει τους καταναλωτές από την κρίση στην αγορά φυσικού αερίου και τόνισε ότι μπορεί προς το παρόν οι τιμές να έχουν υποχωρήσει αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε να εφησυχάζουμε ή να προεξοφλούμε τη λήξη της κρίσης.
Για τις Συμβάσεις για τη Διαφορά (CfD) διατυπώνονται περισσότερες ενστάσεις όσον αφορά στις τεχνολογίες ηλεκτροπαραγωγής που θα αμείβονται με τον τρόπο αυτό, τη διάρκεια και το εύρος τους. Τα CfD είναι συμβόλαια, βάσει των οποίων ο παραγωγός ενέργειας αμείβεται σε μία συγκεκριμένη τιμή - η οποία συμφωνείται με το κράτος- και σε περίπτωση που η χονδρική τιμή αγοράς είναι υψηλότερη, τότε ο παραγωγός θα πρέπει να επιστρέψει τη διαφορά. Πολλές χώρες υποστηρίζουν ότι τα CfD θα πρέπει να περιοριστούν σε πολύ συγκεκριμένες “καθαρές” και καινοτόμες τεχνολογίες, η Γαλλία πάντως, που έχει τη μεγαλύτερη παραγωγή πυρηνικής ενέργειας στην ΕΕ, επιδιώκει να συμπεριληφθεί η πυρηνική ενέργεια στα CfD, όπως και στα PPAs.
Ενεργειακοί όμιλοι όπως η γαλλική Engie, η δανέζικη Orsted και η ισπανική Iberdrola δήλωσαν, στη δημόσια διαβούλευση που προηγήθηκε για το σχέδιο μεταρρύθμισης της Κομισιόν, ότι αν τα CfD καταστούν υποχρεωτικά ή επιβληθούν αναδρομικά σε υπάρχοντες σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας θα μπορούσαν να αποτρέψουν τις επενδύσεις και να προκαλέσουν σύγχυση στην αγορά.
Πάντως ένα σημείο στο οποίο όλοι συμφωνούν, επί της αρχής τουλάχιστον, είναι στα PPAs. H Γαλλία επιμένει να συμπεριληφθεί η πυρηνική ενέργεια και άλλες τεχνολογίες χαμηλού άνθρακα στις μακροχρόνιες διμερείς συμβάσεις, κάτι που μέχρι στιγμής δεν βρίσκει σύμφωνες όλες τις χώρες- μέλη.
