Αυτό στο οποίο δεν συμφώνησαν ήταν όλα τα υπόλοιπα που πρότεινε η Επιτροπή την περασμένη εβδομάδα, συμπεριλαμβανομένου ενός ανώτατου ορίου τιμών στο ρωσικό φυσικό αέριο, ενός ανώτατου ορίου στις τελικές τιμές ενέργειας και μιας άμεσης παρέμβασης στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ. Είναι δύσκολο να συμφωνήσουν 27 χώρες σε τόσα πολλά πράγματα χωρίς συμβιβασμούς. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα σχέδια επιβίωσης της ΕΕ για τον χειμώνα μπορεί να μην λειτουργήσουν ποτέ όπως προβλέπεται.
Την περασμένη εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με επικεφαλής την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρότεινε στα κράτη μέλη της ΕΕ να επιβάλουν ανώτατο όριο τιμών στις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου, υποχρεωτική μείωση της κατανάλωσης ενέργειας σε όλο το μπλοκ και ανώτατο όριο στα έσοδα των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας που δεν χρησιμοποιούν φυσικό αέριο.
Το ανώτατο όριο τιμών του ρωσικού φυσικού αερίου ήταν ένα από τα σημεία που δίχασαν την ΕΕ στις συζητήσεις της Παρασκευής, αφού ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, προειδοποίησε ότι οποιαδήποτε χώρα επιβάλει ανώτατο όριο τιμών στο ρωσικό πετρέλαιο ή φυσικό αέριο θα σταματήσει να τα λαμβάνει.
Ορισμένα μέλη της ΕΕ τάχθηκαν υπέρ της θέσπισης ανώτατης τιμής φυσικού αερίου για όλες τις εισαγωγές φυσικού αερίου στο μπλοκ, μετά από παρόμοια πρόταση που υπέβαλε η Πολωνία νωρίτερα αυτόν τον μήνα. Περίπου 15 μέλη της ΕΕ τάχθηκαν υπέρ μιας τέτοιας κίνησης, αλλά άλλα ήταν επιφυλακτικά. Και είχαν δίκιο να είναι επιφυλακτικοί: η Νορβηγία, ο σωτήρας του φυσικού αερίου της ΕΕ, έχει δηλώσει ότι δεν θα δεχόταν ανώτατο όριο στην τιμή που λαμβάνει για το φυσικό της αέριο.
«Αυτή δεν είναι μια λύση που θα προτείναμε, δεν πιστεύουμε ότι απαντά στις προκλήσεις της ΕΕ», δήλωσε ο πρωθυπουργός Γιόνας Γκαρ Στόερ και πρόσθεσε: «Λέω στους Ευρωπαίους συναδέλφους μου ότι δεν είμαι εγώ αυτός που πουλάει το φυσικό αέριο».
Το πρόβλημα είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει όλο το χρόνο του κόσμου για να συζητήσει πώς θα προχωρήσει στη διάσωση της οικονομίας της και των πολιτών της από τις διακοπές ρεύματος αυτό το χειμώνα. Και όπως επεσήμανε το Bloomberg σε πρόσφατη ανάλυση της κατάστασης ενόψει της συνάντησης των υπουργών ενέργειας, η ταχύτητα δεν συγκαταλέγεται στα πράγματα για τα οποία φημίζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο πρωθυπουργός του Βελγίου το έθεσε ευθέως. «Λίγες εβδομάδες σαν κι αυτή και η ευρωπαϊκή οικονομία απλώς θα σταματήσει τελείως. Η ανάκαμψη από αυτό θα είναι πολύ πιο περίπλοκη από την παρέμβαση στις αγορές φυσικού αερίου σήμερα», δήλωσε στο Bloomberg την περασμένη εβδομάδα. «Ο κίνδυνος αυτού είναι η αποβιομηχάνιση και ο σοβαρός κίνδυνος θεμελιωδών κοινωνικών αναταραχών».
Οι διαμαρτυρίες είναι ήδη γεγονός. Δεκάδες χιλιάδες κατέβηκαν στους δρόμους στην Τσεχική Δημοκρατία νωρίτερα αυτό το μήνα για να διαμαρτυρηθούν για την ενεργειακή και εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης. Χιλιάδες διαμαρτύρονται για τις υψηλές τιμές της ενέργειας και στη Γερμανία και την Ιταλία. Στη Γαλλία, η αστυνομία διέλυσε μια παράνομη διαμαρτυρία αυτό το Σαββατοκύριακο, συλλαμβάνοντας αρκετές δεκάδες άτομα.
Καθώς ο καιρός αρχίζει να γίνεται πιο κρύος, αυτές οι διαμαρτυρίες ενδέχεται να αυξηθούν και να πολλαπλασιαστούν επίσης. Αυτό καθιστά το έργο των κυβερνήσεων της ΕΕ ακόμη πιο επείγον. Ωστόσο, υπάρχουν ήδη εσωτερικές διαφορές που θα ήταν δύσκολο να επιλυθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Η Κροατία, για παράδειγμα, σκοπεύει να απαγορεύσει τις εξαγωγές φυσικού αερίου, γεγονός που έχει φέρει τη γείτονα -και πελάτη του φυσικού αερίου- Ουγγαρία σε κατάσταση ανησυχίας. Οι γείτονες της Γερμανίας δεν είναι επίσης ευχαριστημένοι, αφού το Βερολίνο δήλωσε ότι δεν θα αλλάξει γνώμη για τους εναπομείναντες πυρηνικούς αντιδραστήρες του και θα τους αποσύρει όπως έχει προγραμματιστεί.
«Θέλω να βεβαιωθώ ότι μπορούμε να παρέχουμε τα πάντα για να περάσει ο χειμώνας», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο Επίτροπος Εσωτερικών Αγορών της ΕΕ Τιερί Μπρετόν. «Νομίζω ότι είναι σημαντικό κάθε χώρα, η οποία έχει τη δυνατότητα να το κάνει γι' αυτή ακριβώς την περίοδο, να κάνει ό,τι μπορεί. Και αυτό είναι επίσης θέμα αλληλεγγύης».
Η Γερμανία σαφώς δεν βλέπει τα πράγματα με τον ίδιο τρόπο, και φαίνεται ότι η μόνη που βλέπει τα πράγματα αυτή τη στιγμή με τον τρόπο που τα βλέπει η Γερμανία είναι η γειτονική της Γαλλία: οι δύο τους σφράγισαν μια συμφωνία που προβλέπει ότι η Γαλλία θα στέλνει στη Γερμανία φυσικό αέριο και η Γερμανία θα στέλνει πίσω ηλεκτρική ενέργεια. Οι υπόλοιποι γείτονες της Γερμανίας, ωστόσο, παραμένουν απρόθυμοι να υπογράψουν συμφωνίες αλληλεγγύης με τη μεγαλύτερη -και επί του παρόντος πιο ευάλωτη- οικονομία της ΕΕ.
Ακόμη και στις καλύτερες στιγμές, η λήψη αποφάσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση διαρκεί αρκετά. Αυτό είναι απολύτως κατανοητό: το να καταφέρουν 27 κράτη με τα δικά τους εθνικά συμφέροντα να συμφωνήσουν σε μια πορεία δράσης είναι συχνά μια πρόκληση και πρέπει να γίνουν συμβιβασμοί.
Αυτή τη φορά, υπάρχει ελάχιστος χώρος για συμβιβασμούς και ακόμη λιγότερος χρόνος για να καταλήξουμε σε μια πορεία δράσης. Η συμφωνία για ένα ανώτατο όριο τιμών φυσικού αερίου φαίνεται να είναι εκτός τραπέζης, αν η ΕΕ θέλει να κινηθεί γρήγορα. Το μόνο πράγμα που απομένει για να συμφωνηθεί γρήγορα θα ήταν μια παρέμβαση στις αγορές ενέργειας για την επιβολή ανώτατου ορίου στις τιμές, διότι τα ανώτατα όρια κατανάλωσης θα ήταν μια πρόκληση για διαπραγμάτευση.
«Δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για κύριες συζητήσεις σχετικά με τις αγορές ενέργειας. Χρειαζόμαστε απλώς λύσεις αυτή τη στιγμή», δήλωσε ο Μάρκο Μένσινκ, γενικός διευθυντής της ευρωπαϊκής ένωσης χημικών βιομηχανιών Cefic, όπως αναφέρει το Bloomberg, την περασμένη εβδομάδα. «Η κατάσταση είναι πολύ ανησυχητική - πρόκειται για το μέλλον της βιομηχανίας στην Ευρώπη. Οι εταιρείες κλείνουν την παραγωγή αυτή τη στιγμή που μιλάμε και με αυτές τις τιμές δεν πρόκειται να ξανανοίξουν».
