Στις 24 Οκτωβρίου, ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ έφτασε στη Γεωργία για μονοήμερη επίσκεψη εργασίας. Ο αιφνίδιος χαρακτήρας της επίσκεψης του Αλίγιεφ χαρακτηρίστηκε ως «παράξενος» και «μυστηριώδης» από πολλούς εμπειρογνώμονες στην Τιφλίδα.
Πράγματι, η συντομία της επίσκεψης και η μορφή της δημιούργησαν ερωτήματα. Ο Νταβίντ Αβαλισβίλι του Nation.ge υπογράμμισε σε συνέντευξή του ότι «έμοιαζε με επίσκεψη έκτακτης ανάγκης που προκλήθηκε από την επείγουσα ανάγκη να συζητηθούν σημαντικά γεωπολιτικά ζητήματα με τη γεωργιανή ηγεσία».
Πρόσθεσε ότι οι δηλώσεις του προέδρου του Αζερμπαϊτζάν και του πρωθυπουργού της Γεωργίας Ιρακλί Γκαριμπασβίλι σε μια ενημέρωση κοντά στο Chateau Mukhrani, στον κεντρικά τοποθετημένο δήμο Mtskheta, δεν βοήθησαν πολύ στην αποσαφήνιση της κατάστασης. Η επείγουσα επίσκεψη εργασίας του Αλίγιεφ πραγματοποιήθηκε με σαφή παραβίαση των παραδοσιακών διπλωματικών πρωτοκόλλων: ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν δεν βρήκε χρόνο να συναντηθεί με τη γεωργιανή πρόεδρο Σαλόμε Ζουραμπισβίλι, στην οποία η επικεφαλής του γεωργιανού κράτους εξέφρασε την απορία της. Νωρίτερα, είχε ζητήσει μια τέτοια συνάντηση, αν και ποτέ δεν είχε ενημερωθεί για την επίσκεψη «του ηγέτη μιας γειτονικής, φιλικής χώρας».
Την αντίδραση της Προέδρου υποστήριξε ικανός αριθμός έμπειρων διπλωματών καθώς δεν είχε πραγματοποιηθεί ούτε μία επίσκεψη του προέδρου οποιασδήποτε χώρας στη Γεωργία χωρίς προηγουμένως να έχει προγραμματιστεί συνάντηση με τον επικεφαλής του κράτους, ακόμη και όταν η επίσκεψη είχε εργασιακό χαρακτήρα.
Ο Αλίγιεφ αναχώρησε από τη Γεωργία την ίδια ημέρα που έφτασε. Νωρίτερα, είχε δηλώσει, σε συνέντευξη Τύπου με τον Γκαριμπασβίλι, ότι ήταν έτοιμος να υλοποιήσει «νέα ενεργειακά έργα» για την προμήθεια φυσικού αερίου και πετρελαίου στην Ευρώπη μέσω του γεωργιανού εδάφους. Εδώ, ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν είχε συγκεκριμένα κατά νου την αποστολή αυξημένων προμηθειών πετρελαίου μέσω του αγωγού Μπακού-Τιφλίδα-Τζεϊχάν, την εκτεταμένη χρήση του πετρελαϊκού τερματικού σταθμού Supsa στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας της Γεωργίας και την κατασκευή ενός υποθαλάσσιου καλωδίου για την παροχή 157 γιγαβάτ ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη.
Παρόλο που οι Αλίγιεφ και Γκαριμπασβίλι δεν υπέγραψαν ούτε ένα επίσημο έγγραφο για τον ενεργειακό εφοδιασμό, η επίσκεψη του Αζέρου προέδρου εντάσσεται στο ευρύτερο «παζλ» των μεγάλων γεωπολιτικών ανακατατάξεων στην περιοχή, οι οποίες κυρίως επισπεύδονται από την ολοκληρωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Πράγματι, οι δυτικές κυρώσεις κατά της Μόσχας έχουν ουσιαστικά αλλάξει τον «ενεργειακό χάρτη» και τους δρόμους μεταφοράς στην ευρύτερη περιοχή της Ευρασίας.
Τα γεγονότα που έλαβαν χώρα μετά την αποχώρηση του Αλίγιεφ από τη Γεωργία επιβεβαιώνουν πλήρως αυτό το γεγονός. Στις 26 Οκτωβρίου, ο Γκαριμπασβίλι επισκέφθηκε τη Βουδαπέστη της Ουγγαρίας και συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν. Κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου, ο Όρμπαν υπογράμμισε ότι αναπτύσσονται σημαντικές ενεργειακές πρωτοβουλίες.
«Είναι ενδιαφέρον για εμάς να έχουμε νέες γραμμές μεταφοράς για να λαμβάνουμε ενέργεια από το Αζερμπαϊτζάν μέσω της Γεωργίας», παρατήρησε ο Ούγγρος πρωθυπουργός. Υποστήριξε περαιτέρω ότι «με την πρωτοβουλία αυτή θα εξοικονομήσουμε φυσικό αέριο, το οποίο χρησιμοποιούμε σήμερα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Εάν αυτή η ηλεκτρική ενέργεια μας παρέχεται απευθείας στο μέλλον, τότε δεν θα χρειάζεται πλέον να αγοράζουμε φυσικό αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας» για να καταλήξει ο Όρμπαν ότι είναι «πολύ χαρούμενος που ο Γκαριμπασβίλι υποστηρίζει αυτή την πρωτοβουλία, η οποία έχει μεγάλη σημασία για την Ουγγαρία».
Επιπλέον, ήταν εξαιρετικά σημαντικό για τη Γεωργία το γεγονός ότι ο Όρμπαν χαρακτήρισε την άρνηση των Βρυξελλών να χορηγήσουν στη Γεωργία καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην ΕΕ ως άκρως «διακριτική».
Ωστόσο, η συμφωνία Chateau Mukhrani μεταξύ Αλίγιεφ και Γκαριμπασβίλι δεν κάλυπτε μόνο ζητήματα ηλεκτροπαραγωγής. Στις 18 Ιουλίου, όταν η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επισκέφθηκε το Μπακού, το Αζερμπαϊτζάν υπέγραψε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση για τον διπλασιασμό των προμηθειών φυσικού αερίου μέσω αγωγών που διέρχονται από τη Γεωργία έως το 2027 - έως 20 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως.
Πρόσφατα, ο επικεφαλής της διπλωματίας της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ επισήμανε ότι, σήμερα, τα κράτη της Κεντρικής Ασίας μπορούν να έχουν πρόσβαση στις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες αγορές μόνο μέσω της Ρωσίας. «Η υπερβολική εξάρτηση και η έλλειψη επιλογών μπορεί να έχει βαρύ κόστος - έχουμε μάθει από την πικρή εμπειρία», τόνισε ο Μπορέλ. Αυτό αναφέρεται κυρίως στην ανάγκη για διευρυμένη χρήση της Δια-Κασπιακής Διεθνούς Διαδρομής Μεταφορών (ή Μέσου Διαδρόμου) που συνδέει την Κίνα και την Ευρώπη μέσω Καζακστάν, Αζερμπαϊτζάν, Γεωργίας και Τουρκίας. Ο διπλωματικός αξιωματούχος της ΕΕ σημείωσε επίσης ότι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης ολοκληρώνει επί του παρόντος μια μελέτη σκοπιμότητας για την εν λόγω οδό διέλευσης.
Πέραν αυτού, η Γεωργία έχει ήδη καταστεί ένας ενδιαφέρων εναλλακτικός διάδρομος διαμετακόμισης για τον εφοδιασμό της Ευρώπης με αγαθά από την Ασία. Ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας σε θέματα ενέργειας και διαμετακόμισης, Γκιόργκι Κουχασβίλι, σημείωσε σε συνέντευξή του ότι ο «εναλλακτικός διάδρομος Αζερμπαϊτζάν-Γεωργίας» αποτελεί σήμερα ένα από τα πιο σημαντικά θέματα συζήτησης για την Ευρώπη με φόντο τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. «Ζούμε σε μια εποχή όπου οι γεωπολιτικές και γεωοικονομικές λειτουργίες του Νότιου Καυκάσου έχουν αυξηθεί σημαντικά. Μέχρι τώρα, οι κύριες χερσαίες διαδρομές από την Ασία, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, προς την Ευρώπη περνούσαν από τη Ρωσία», υποστήριξε ο Κουχασβίλι. Πρόσθεσε ότι, στο πρόσφατο παρελθόν, ήταν αρκετά δύσκολο για τη Γεωργία να ανταγωνιστεί αυτή τη «μεγα-διαδρομή», αλλά ο «ρωσικός διάδρομος» είναι πλέον ουσιαστικά κλειστός λόγω της επιθετικότητας της Μόσχας κατά της Ουκρανίας. Όπως τόνισε ο Κουχασβίλι, «κατά συνέπεια, το ενδιαφέρον για τον εναλλακτικό μας διάδρομο έχει αυξηθεί σημαντικά. Όμως, η αξιοποίηση αυτής της ευκαιρίας και των δυνατοτήτων απαιτεί πολύ στενό συντονισμό μεταξύ Γεωργίας και Αζερμπαϊτζάν, διότι μόνο μαζί μπορούν οι δύο αυτές χώρες να αποτελέσουν μια "γέφυρα προς την Ευρώπη"».
Η εμπειρογνώμονας για τον Καύκασο, Μαμούκα Αρεσίμπζε, πιστεύει ότι ο Αλίγιεφ και ο Γκαριμπασβίλι επιλέχθηκαν από τους Ευρωπαίους ώστε να «εκφράσουν» σε μεγάλο βαθμό δυτικότροπα σχέδια, τα οποία, παράλληλα με τη μείωση της εξάρτησης της Ευρώπης από τη Ρωσία στις μεταφορές και την ενέργεια, σημαίνουν επίσης την ενίσχυση της σημερινής υποδομής ασφαλείας στον Νότιο Καύκασο.
Αυτό θα περιελάμβανε την ενεργότερη συμμετοχή του Οργανισμού του Βορειοατλαντικού Συμφώνου στην ειρηνική επίλυση των συγκρούσεων στην Αμπχαζία, τη Νότια Οσετία και το Καραμπάχ, καθώς και τη δημιουργία εγγυήσεων για τη συνολική εσωτερική ασφάλεια και σταθερότητα της Τιφλίδας. Στην πραγματικότητα, χωρίς τη διασφάλιση της ειρηνικής και βιώσιμης ανάπτυξης του γεωργιανού κράτους, ο μελλοντικός «ενεργειακός διάδρομος» και η «γέφυρα μεταφορών» μπορεί να καταρρεύσουν σε περίπτωση νέας άμεσης ρωσικής επίθεσης κατά της Τιφλίδας ή επίθεσης «πληρεξουσίων» αυτονομιστών στο γεωργιανό έδαφος. Αυτή η συνολική θεώρηση επιβεβαιώθηκε κατά την πρόσφατη επίσκεψη στην Τιφλίδα του Ευρωπαίου Επιτρόπου για τη Γειτονία και τη Διεύρυνση και Ούγγρου πολιτικού, Όλιβερ Βάρχελι.
Επιβεβαιώνοντας το κοινό τους όραμα για το διευρυμένο δυναμικό διαμετακόμισης της περιοχής, στις 25 Νοεμβρίου, η Γεωργία, το Αζερμπαϊτζάν, η Τουρκία και το Καζακστάν υπέγραψαν τη συμφωνία «Οδικός χάρτης για την ανάπτυξη του Μέσου Διαδρόμου». Στο πλαίσιο της συμφωνίας, οι τέσσερις υπογράφοντες συμφώνησαν σε ένα σχέδιο για την ολοκλήρωση της διευρυμένης ανάπτυξης αυτής της οδού διέλευσης έως το τέλος του 2027.
Ωστόσο, αυτό το άνοιγμα για να γίνει η Γεωργία ένας νέος περιφερειακός διαμετακομιστικός κόμβος απαιτεί την υπεύθυνη διαχείριση αυτών των διαφόρων συμφωνιών από το κυβερνών κόμμα Γεωργιανό Όνειρο, το οποίο η αντιπολίτευση έχει κατηγορήσει για ολιγαρχική διακυβέρνηση και εκτεταμένες διώξεις πολιτικών αντιπάλων. Έτσι, μένει να φανεί αν η Τιφλίδα, μαζί με το Μπακού, θα μπορέσουν να εκμεταλλευτούν αυτή την εξαιρετικά σημαντική στιγμή.
