Ο Μασρούρ Μπαρζανί, πρωθυπουργός της περιοχής του Κουρδιστάν στο Ιράκ, έγινε ο πρώτος ξένος ηγέτης που επισκέφθηκε επίσημα τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μετά την επανεκλογή του τον Μάιο. Ο Μπαρζανί συναντήθηκε με τον Ερντογάν στο Προεδρικό Συγκρότημα στην Άγκυρα.
Ο Μπαρζανί έγραψε στοTwitter ότι συνεχάρη τον Τούρκο ηγέτη για την επανεκλογή του και ότι οι δυο τους «συζήτησαν την προώθηση των διμερών σχέσεων μεταξύ της Περιφέρειας του Κουρδιστάν και [της Τουρκίας] και τις τελευταίες εξελίξεις στο Ιράκ και την περιοχή».
Η επίσκεψη πραγματοποιείται εν μέσω ενός συνεχιζόμενου αδιεξόδου σχετικά με την εξαγωγή ιρακινού και από κουρδικές περιοχές του Ιράκ αργού πετρελαίου μέσω ενός αγωγού που οδηγεί σε τερματικούς σταθμούς εξαγωγής στις μεσογειακές ακτές της Τουρκίας. Μια συνάντηση της Δευτέρας μεταξύ μιας τουρκικής ενεργειακής αντιπροσωπείας και ιρακινών αξιωματούχων στη Βαγδάτη ήταν ατελέσφορη και χρειάζονται περαιτέρω συνομιλίες, δήλωσαν στοReuters ανώνυμοι αξιωματούχοι χωρίς να διευκρινίσουν.
Η Τουρκία σταμάτησε στις 25 Μαρτίου τις εξαγωγές 450.000 βαρελιών την ημέρα του Ιράκ που διακινούνται μέσω του βόρειου αγωγού, αφού το Διεθνές Εμπορικό Επιμελητήριο διέταξε την Άγκυρα να καταβάλει αποζημίωση ύψους 1,5 δισεκατομμυρίου δολαρίων επειδή επέτρεψε στην Κυβέρνηση του Ιρακινού Κουρδιστάν (KRG) να πωλά το πετρέλαιό της ανεξάρτητα από τη Βαγδάτη μεταξύ 2014 και 2018. Η ιρακινή κυβέρνηση κίνησε την υπόθεση διαιτησίας με την αιτιολογία ότι οι πωλήσεις ήταν παράνομες.
Τα έσοδα από το πετρέλαιο χρησιμοποιούνται για την κάλυψη των μισθών των κρατικών υπαλλήλων στην περιοχή του Κουρδιστάν και τοReuters ανέφερε ότι οι απώλειες τηςKRG λόγω της διακοπής έχουν κοστίσει περισσότερα από 2,2 δισεκατομμύρια δολάρια σε διαφυγόντα έσοδα.
Η ροή αναμενόταν να συνεχιστεί στον απόηχο των διπλών κοινοβουλευτικών και προεδρικών εκλογών στην Τουρκία και στο πλαίσιο μιας συμφωνίας για τις εξαγωγές που επιτεύχθηκε μεταξύ του Κρατικού Οργανισμού Εμπορίας Πετρελαίου του Ιράκ και τηςKRG, όπως αναφέρει τοAl-Monitor. Ωστόσο, γίνεται όλο και πιο σαφές ότι η Τουρκία επιμένει προκειμένου να αποσπάσει παραχωρήσεις από τη Βαγδάτη.
Περιφερειακές διπλωματικές πηγές που γνωρίζουν τις διαπραγματεύσεις δήλωσαν ότι η Άγκυρα ανησυχεί από την έκβαση μιας άλλης υπόθεσης διαιτησίας που ξεκίνησε το Ιράκ και καλύπτει τις πωλήσεις μεταξύ του 2018 και των αρχών του τρέχοντος έτους. Η Τουρκία θέλει το Ιράκ να αποσύρει την υπόθεση ως προϋπόθεση για την επανέναρξη των εξαγωγών. Οι διπλωματικές πηγές, οι οποίες μίλησαν στοAl-Monitor υπό τον όρο της ανωνυμίας, δήλωσαν ότι μη κατονομαζόμενες πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν στη Βαγδάτη δεν είναι πρόθυμες να συνεργαστούν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ασκήσει παρασκηνιακές πιέσεις στη Βαγδάτη και την Άγκυρα, αλλά χωρίς αποτέλεσμα.
Σε κάθε περίπτωση, μια σημαντική εξέλιξη ήταν απίθανη στη συνάντηση, καθώς ηKRG δεν κάνει κουμάντο. Ωστόσο, έθεσε τις βάσεις για μια νέα εποχή συνεργασίας μεταξύ Ερντογάν και Μπαρζανί. Ο ηγέτης τηςKRG έχει ισχυρούς δεσμούς με τον νέο υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν, που καλλιεργήθηκαν κατά τη διάρκεια μακρών ετών συνεργασίας ως επικεφαλής των αντίστοιχων υπηρεσιών πληροφοριών των χωρών τους. Ο Φιντάν, ο οποίος έχει κουρδικές ρίζες, ήταν στην αίθουσα με τον Ερντογάν και τον Μπαρζανί και το ζευγάρι συναντήθηκε και χωριστά.
Ο αγαπημένος ιρακινοκουρδικής καταγωγής αξιωματούχος του Ερντογάν είναι ο πατρικός εξάδελφος του πρωθυπουργού τηςKRG, Νετσιρβάν Μπαρζανί, ο οποίος είναι πρόεδρος της περιοχής του Κουρδιστάν στο Ιράκ. Ως πρωθυπουργός τηςKRG το 2013, βοήθησε στην εδραίωση μιας μεγαλεπήβολης ενεργειακής συμφωνίας με την Τουρκία που άνοιξε τον δρόμο για τις εξαγωγές πετρελαίου μέσω του ειδικά κατασκευασμένου αγωγού που τώρα βρίσκεται σε αδράνεια. Οι δύο τους έχουν ισχυρή χημεία και ο Ιρακινός Κούρδος πρόεδρος προσκλήθηκε να παραστεί στο πάρτι για την ορκωμοσία του Ερντογάν στις 3 Ιουνίου στην Άγκυρα, τηρώντας τόσο το πρωτόκολλο όσο και τη φιλία, αναφέρει τοAl-Monitor.
Αλλά υπάρχει αυξανόμενη αποδοχή στον στενό κύκλο του Ερντογάν ότι ο πρωθυπουργός τηςKRG κατέχει τη μεγαλύτερη δύναμη. Οι πηγές που ενημέρωσαν τοAl-Monitor είπαν ότι ο Φιντάν έπαιξε βασικό ρόλο στη μεσολάβηση για τη σημερινή συνάντηση.
Το υπό την ηγεσία του Μπαρζανί Δημοκρατικό Κόμμα του Κουρδιστάν του Ιράκ (KDP) παραμένει η δύναμη με τη μεγαλύτερη επιρροή στηνKRG. ΤοKDP είναι βασικός σύμμαχος στη συνεχιζόμενη στρατιωτική εκστρατεία της Άγκυρας κατά του παράνομου Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), του οποίου οι κορυφαίοι ηγέτες εδρεύουν στα δύσβατα βουνά που χωρίζουν την Τουρκία από το Ιράκ. Η Τουρκία έχει αναπτύξει χιλιάδες στρατιώτες σε όλη την ιρακινή κουρδική περιοχή και εξοντώνει συστηματικά στελέχη τουPKK με επιθέσεις μη επανδρωμένων αεροσκαφών τόσο στο Ιράκ όσο και στη Συρία.
Καθώς ο Μπαρζανί συναντιόταν με τον Ερντογάν, ειδησεογραφικά πρακτορεία που υποστηρίζουν τοPKK μετέδωσαν ότι ένα τουρκικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος σκότωσε χτες δύο κορυφαίους αξιωματούχους της αυτόνομης διοίκησης υπό κουρδική ηγεσία στη βορειοανατολική Συρία. Η Γιούσρα Νταρουίς, η γυναίκα συμπρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Καμισλί, και ο άνδρας ομόλογός της Λίμαν Σβέις σκοτώθηκαν μαζί με τον οδηγό τους καθώς ταξίδευαν με αυτοκίνητο έξω από την πόλη, η οποία συνορεύει με την Τουρκία.
Η φιλία με τηνKRG επιτρέπει στην Άγκυρα να αποδείξει ότι δεν είναι εχθρική προς τους Κούρδους αλλά μόνο προς τοPKK και τους υποτιθέμενους συμμάχους του. Ο Ερντογάν έπαιξε αυτό το χαρτί κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας με μεγάλη βοήθεια από τοKDP.
Τα οφέλη είναι αμφίδρομα. Εκτός του ότι είναι η μοναδική διέξοδος της Περιφέρειας του Κουρδιστάν προς τη Δύση, η Τουρκία είναι επίσης μια ζωτικής σημασίας αντισταθμιστική δύναμη έναντι του πάντα παρεμβατικού και μερικές φορές θανατηφόρου γείτονα των Κούρδων του Ιράκ, του Ιράν.
