Ο πόλεμος που ξέσπασε μετά την τρομοκρατική επίθεση της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς, των Ταξιαρχιών Κασάμ στο Ισραήλ και την αντεπίθεση του Τελ Αβίβ στη Λωρίδα της Γάζας, έχει αφήσει μέσα σε ένα μήνα πάνω από 10.000 νεκρούς και πολλά ερωτηματικά για την επόμενη μέρα.
Ήδη συμπληρώνεται ένας μήνας από την έναρξη των πολεμικών επιχειρήσεων και φως στον ορίζοντα δεν φαίνεται για την λήξη της σύρραξης, ενώ αυξάνεται ο κίνδυνος για εξάπλωση της σύγκρουσης με απρόβλεπτες συνέπειες σε μια περιοχή ιδιαίτερα εύθραυστη στην ειρήνη, αλλά και κυρίαρχη στον ενεργειακό τομέα.
Ένας δείκτης του μεγάλου κόστους που θα πληρώσει η περιοχή σε περίπτωση ευρύτερης σύγκρουσης, είναι ο ενεργειακός τομέας, όπου ορισμένες επιπτώσεις να είναι ήδη μετρήσιμες σε ορισμένες χώρες αν και ο χειμώνας δεν έχει έρθει ακόμα.
Τα τελευταία χρόνια, η Ουάσιγκτον ενθάρρυνε τα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου να διαφοροποιήσουν τις ενεργειακές τους πηγές, αντιμετωπίζοντας παράλληλα την κλιματική αλλαγή. Ο πόλεμος στην Ουκρανία επίσπευσε την ανάγκη για διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών σε Ευρώπη και Δύση, ως κυρωτικό μέτρο στην Ρωσία και τον ενεργειακό της πλούτο.
Αυτή η ενεργειακή διπλωματία πέτυχε σε ορισμένα μέρη, αλλά ο πόλεμος στη Γάζα αποκάλυψε τους υψηλούς γεωπολιτικούς κινδύνους της περιοχής. Αν ο πόλεμος επεκταθεί, ο τομέας των υδρογονανθράκων δεν θα γλιτώσει από τις οικονομικές επιπτώσεις και τα ενεργειακά σχέδια των περιφερειακών κυβερνήσεων θα αναβληθούν για τα επόμενα χρόνια.
Πριν από τον πόλεμο στη Γάζα
Πριν από τον πόλεμο στη Γάζα, οι ανακαλύψεις φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο προσέφεραν ελκυστικές προοπτικές. Καθώς το Ισραήλ ενίσχυσε την παραγωγή φυσικού αερίου, επέκτεινε την ενεργειακή συνεργασία με την Αίγυπτο.
Εν τω μεταξύ, η Ουάσιγκτον μεσολάβησε για μια ιστορική συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ του Ισραήλ και του Λιβάνου, η οποία επέτρεψε στους δύο να ξεκινήσουν την εξερεύνηση και τη γεώτρηση φυσικού αερίου σε κάποτε αμφισβητούμενα ύδατα.
Επίσης Κύπρος και Ελλάδα με τις τριμερείς συνεργασίες τους με Ισραήλ και Αίγυπτο, άνοιξαν το δρόμο για την μεταφορά ενεργειακών πόρων από την Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη, με εμβληματικά έργα που θα διαφοροποιούσαν δραματικά τις πηγές αλλά και θα της αναβάθμιζαν πολιτικά στην περιοχή.
Επιφανειακά, η περιοχή φαινόταν να εισέρχεται σε μια φάση ενεργειακής συνεργασίας και ασφάλειας αλλά με τη έναρξη του πολέμου του Ισραήλ με τη Χαμάς, τα πάντα διαφοροποιήθηκαν. Τουλάχιστον προς το παρόν.
Το Ισραήλ ανέστειλε την παραγωγή από το Ταμάρ
Στις 9 Οκτωβρίου, δύο ημέρες μετά την αιφνιδιαστική επίθεση της Χαμάς, το Ισραήλ ανέστειλε την παραγωγή από το Ταμάρ, το δεύτερο μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου του, λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια. Αυτό δημιούργησε αβεβαιότητα για τις εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Αίγυπτο, η οποία παλεύει με την αυξανόμενη εγχώρια κατανάλωση και τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει.
Στη συνέχεια, ο πετρελαϊκός τερματικός σταθμός του Ισραήλ στην Ασκελόν έκλεισε για τα πλοία εν μέσω επιθέσεων με ρουκέτες. Και αν η σύγκρουση επεκταθεί και στη Χεζμπολάχ, θα επιδεινώσει την ήδη οξεία ενεργειακή κρίση του Λιβάνου.
Στη συζήτηση όμως μπαίνει και ο Αραβικός αγωγός αερίου (AGP) καθώς συνδέει την Αίγυπτο με την Ιορδανία. Η Ιορδανία εισάγει σχεδόν το σύνολο της ενέργειας που χρειάζεται, και αν σταματήσει η ροή φυσικού αερίου μέσω του AGP, αυτό θα μπορούσε να έχει σοβαρές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις και να οδηγήσει σε αστάθεια στη χώρα αυτή.
Εάν η σύγκρουση στη Γάζα κλιμακωθεί, θα μπορούσε επίσης να επιφέρει σοβαρό πλήγμα στο συναίσθημα των διεθνών επενδυτών, τη στιγμή που τόσο το Ισραήλ όσο και ο Λίβανος θέλουν να ενθαρρύνουν στην υπεράκτια εξερεύνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Τα υψηλά επίπεδα απωλειών στη Γάζα και η επέκταση της σύγκρουσης σε περιφερειακό πόλεμο θα μπορούσαν επίσης να οδηγήσουν σε «σοβαρή υποβάθμιση του επενδυτικού κλίματος» στο Λεβάντε και τον Κόλπο, σύμφωνα με το Eurasia Group.
Εάν δε, ξεσπάσει πόλεμος κατά μήκος των βόρειων συνόρων του Ισραήλ με τον Λίβανο και εμπλακεί το Ιράν, θα μπορούσαν να υπάρξουν «μαζικά πλήγματα στην επιχειρηματική και καταναλωτική εμπιστοσύνη», πρόσθεσε η Eurasia.
Μια συνολική αστάθεια στις χώρες της περιοχής, Λίβανος, Ιορδανία, Αίγυπτος, θα προκαλέσει ντόμινο εξελίξεων, με ένοπλες εξεγέρσεις, καταστροφή υποδομών και δη ενεργειακών και φυσικά πρώτος στόχος θα είναι το Ισραήλ, ο κοινός «εχθρός» των Αράβων.
Αν προστεθούν και οι χώρες Συρία, Λιβύη, Ιράκ που ήδη βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση, αλλά και το Ιράν με την Ρωσία, δια αντιπροσώπων εμπλεκόμενες στη σύρραξη της Γάζας, το μείγμα γίνεται εκρηκτικό.
Ελλάδα και Κύπρος παρακολουθούν τις εξελίξεις χωρίς στην πραγματικότητα να μπορούν να κάνουν κάτι. Ήδη κάποιοι σχεδιασμοί για την ενεργειακή συνεργασία τους με το Ισραήλ, όπως ο EastMed έχουν αποκλειστεί εδώ και καιρό από τις ΗΠΑ.
Οποιοσδήποτε άλλος σχεδιασμός και προγραμματισμός, όπως η ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ Κύπρου Ελλάδας, φαντάζει δύσκολο αν όχι αδύνατον πλέον να προχωρήσουν, εκτός κι αν αποκλιμακωθεί η σύγκρουση στη Γάζα.
Η χώρα που θα αποκομίσει οφέλη από αυτή την ενεργειακή κρίση που διαδραματίζεται στην περιοχή είναι η Τουρκία με το πλέγμα αγωγών από διαφοροποιημένες πηγές, που περνάνε από τα εδάφη της και τροφοδοτεί έτσι και την Ευρώπη. Το πρόβλημα για την Τουρκία είναι ότι οι ποσότητες που μπορούν να μεταφερθούν από τους αγωγούς που διέρχονται της χώρας, έχουν πεπερασμένο όγκο και περιορισμένες ποσότητες.
Με ενεργή την σύγκρουση στη Γάζα και τον πόλεμο Χαμάς-Ισραήλ να συνεχίζεται ακάθεκτα φαντάζει δύσκολο αυτή τη στιγμή να κάνει κανείς ασφαλείς προβλέψεις για το ενεργειακό μέλλον τόσο για τον σχεδιασμό ενεργειακών έργων αλλά και της ενεργειακής τροφοδοσίας.
