«Η επόμενη κυβέρνηση θα πρέπει να ανατάξει τη χώρα και να την επαναφέρει σε πορεία μετάβασης προς την κυκλική οικονομία. Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για τη μετάβαση προς την πραγματική κυκλική οικονομία, και όχι προς την ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης και την καύση των απορριμμάτων που επιδιώκει η κυβέρνηση Μητσοτάκη, περιλαμβάνεται στην Εθνική Στρατηγική για την Κυκλική Οικονομία του 2018, η οποία όχι απλά έχει μείνει παγωμένη αλλά κάνουμε βήματα προς τα πίσω. Και αυτό το επιβεβαιώνουν όλοι οι δήμοι αλλά και οι πολίτες που δεν έχουν κάδους και εξοπλισμό για να κάνουν ανακύκλωση» υπογράμμισε ο Τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας και βουλευτής Β’ Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Σωκράτης Φάμελλος, σε τοποθέτησή στο 7ο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων με θέμα «Επιτάχυνση της Μετάβασης στην Κυκλική Οικονομία - Ευκαιρίες & Κίνδυνοι».
Αναφέρθηκε σε όλες τις πτυχές διαχείρισης αποβλήτων και γενικότερα της κυκλικής οικονομίας, αποκαλύπτοντας ότι, πίσω από τις επικοινωνιακές εξαγγελίες, η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιμένει στην καύση, ναρκοθετώντας την ανακύκλωση, το ρόλο της αυτοδιοίκησης και τις πολιτικές πρόληψης και τροφοδοτώντας σκάνδαλα εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος και των υποχρεώσεων της χώρας.
Για τα πεπραγμένα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ στην κυκλική οικονομία και στη διαχείριση απορριμμάτων
Το 2018 η Ελλάδα είχε κάνει τη στρατηγική επιλογή εκκίνησης και στήριξης της κυκλικής οικονομίας στην Ελλάδα. Η χώρα μας ήταν το 2018 μέσα στις 10 ευρωπαϊκές χώρες με Εθνική Στρατηγική για την Κυκλική Οικονομία, με τη συμφωνία όλων των φορέων. Η χώρα διεκδίκησε και κέρδισε, με ανταγωνιστικές διαδικασίες στην ΕΕ, ένα ολοκληρωμένο έργο LIFE-IP ύψους 16 εκατ. ευρώ για να αποτελέσει τον πιλότο σε όλα τα θέματα κυκλικής οικονομίας. Είχε μπει σε τροχιά η υλοποίηση του Εθνικού και των Περιφερειακών Σχεδιασμών που ολοκληρώθηκαν τη διετία 2015-2016. Είχε θεσμοθετηθεί από το 2019 με συμφωνία και της ΚΕΔΕ και της ΕΝΠΕ, ολοκληρωμένη τιμολογιακή πολιτική για τα απορρίμματα και υπήρχε διαφανές πλαίσιο για τη λειτουργία των συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης.
Χωριστή συλλογή βιοαποβλήτων
Από το 2018 είχε δοθεί η αρμοδιότητα στους Δήμους να προχωρήσουν με τη χωριστή συλλογή βιοαποβλήτων. Η κυβέρνηση ΝΔ επέλεξε να μεταφέρει την υποχρέωση της χωριστής συλλογής στα τέλη του 2022. Όμως, παράλληλα με αυτή την καθυστέρηση, δεν υπήρξε και ανάλογη πρόοδος στις Μονάδες Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων. «Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Θεσσαλονίκης. Υπήρχε συμφωνία ΦΟΔΣΑ, ΥΠΕΝ και ΟΤΑ για έναρξη της χωριστής συλλογής οργανικών από το 2019 με μεταβατική μονάδα επεξεργασίας στη Μαυροράχη με χρηματοδοτήσεις για κάδους αλλά αυτό πάγωσε και παρότι δόθηκαν χρήματα και για τις μελέτες δεν υπάρχουν μονάδες επεξεργασίας οργανικών και δεν υπάρχει αποδέκτης», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Τιμολογιακή πολιτική απορριμμάτων
«Υπάρχει αδιέξοδο στην τιμολογιακή πολιτική, λόγω της εμμονής της ΝΔ να ακυρώσει την εισφορά κυκλικής οικονομίας που είχε θεσπίσει ο ΣΥΡΙΖΑ το 2019, με συμφωνία της ΚΕΔΕ, και να νεκραναστήσει το τέλος ταφής, κινητροδοτώντας ουσιαστικά την καύση», σημείωσε ο Σ.Φάμελλος. Εξήγησε ότι η εισφορά κυκλικής οικονομίας περιείχε οικονομικά κίνητρα σε όσους δήμους έκαναν ανακύκλωση, ενώ όλοι οι πόροι θα αξιοποιούνταν από τους ΟΤΑ για να βελτιώσουν τη διαλογή στην πηγή και την ανακύκλωση. «Σήμερα προβλέπεται οριζόντια εφαρμογή του τέλους ταφής στους ΟΤΑ, ένα χαράτσι στους δήμους αλλά και αδιαφανής διάθεση των εσόδων μέσω του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης, ο οποίος ακόμη δεν μάς έχει πει τι έχει γίνει με τα έσοδα από το τέλος στην πλαστική σακούλα που είναι στα ταμεία του και υπερβαίνουν τα 15 εκατομμύρια ευρώ. Έχουμε την αντίδραση της ΚΕΔΕ και των Δήμων, με πιο πρόσφατη την απόφαση του Αυγούστου του 2022 που ζητούν αναστολή εφαρμογής έως το τέλος του 2023, επανασχεδιασμό του τέλους ταφής και διαχείριση των εσόδων από την Αυτοδιοίκηση, και πρακτικά ΕΕΔΣΑ και ΚΕΔΕ ζητούν την επαναφορά της ρύθμισης του ΣΥΡΙΖΑ», υπογράμμισε.
Υποβάθμιση του ρόλου της αυτοδιοίκησης –Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων
Ο Σ.Φάμελλος σημείωσε ότι η κυβέρνηση ΝΔ σχεδίασε εν κρυπτώ τη δημιουργία Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, εντάσσοντάς την ως μεταρρύθμιση στο Ταμείο Ανάκαμψης. «Η Ρυθμιστική Αρχή αποτελεί ομολογία αποτυχίας της κυβέρνησης, γιατί προβλέπεται να ελέγχει αυτό που δεν μπορούν να κάνουν το Υπουργείο Περιβάλλοντος και ο ΕΟΑΝ, την τιμολογιακή πολιτική των απορριμμάτων και τη διαχείριση σημαντικών πόρων για την μετάβαση στην κυκλική οικονομία. Θα ελέγχει τους παίκτες της «αγοράς», κάτι που σημαίνει ότι θα αφαιρεθούν ή θα χαθούν αρμοδιότητες από την αυτοδιοίκηση και οι αντίστοιχες λειτουργίες θα περάσουν στα χέρια ιδιωτών», σημείωσε. «Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ θεωρεί ότι οι Δήμοι πρέπει να υποστηριχθούν και να έχουν τα κατάλληλα εργαλεία ώστε να έχουν περισσότερες αρμοδιότητες και να τις ασκούν, και όχι να μεταφέρονται αυτές οι αρμοδιότητες στις Περιφέρειες ή στους ΦΟΔΣΑ, μαζί με την περιουσία των ΟΤΑ», υπογράμμισε.
Αναξιοπιστία και Αδιαφάνεια στη διαχείριση πόρων στην ανακύκλωση και στα πλαστικά μιας χρήσης
«Το αίτημα των Δήμων που ακούγεται παντού πλέον είναι ότι δεν έχουν εξοπλισμό, δεν έχουν κάδους και ότι δεν έχουν καμιά βοήθεια από τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης», υπογράμμισε ο Σ.Φάμελλος, σημειώνοντας ότι αυτό είναι συνέπεια των επιλογών της κυβέρνησης. «Έχουμε δύο Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης. Το Επιχειρησιακό Σχέδιο του πρώτου δεν εφαρμόζεται και έχει ανασταλεί, ενώ το Επιχειρησιακό Σχέδιο του δεύτερου εγκρίθηκε παρά τις αρνητικές εισηγήσεις των υπηρεσιών γιατί δεν επιτυγχάνει ανακύκλωση. Σήμερα, δεν υπάρχει στήριξη στους Δήμους αλλά επιπλέον γίνεται παράνομη χρήση δημόσιων χρηματοδοτήσεων, εθνικών και ευρωπαϊκών, εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ για να χρηματοδοτηθούν υποδομές που δεν κάνουν ανακύκλωση. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έχει καταγγείλει πολλές φορές αυτό το σκάνδαλο στη Βουλή», σημείωσε, υπογραμμίζοντας ότι η διαχείριση των αποβλήτων πρέπει να επιστρέψει στην αυτοδιοίκηση γιατί η ανακύκλωση είναι τοπική υπόθεση.
Για την εφαρμογή του Ν. 4736/2020 για τα Πλαστικά μιας Χρήσης, ο οποίος σύμφωνα με τις τότε εξαγγελίες της ΝΔ ψηφίστηκε νωρίς για να προετοιμαστεί η αγορά, ο. Σ.Φάμελλος υπογράμμισε «Δύο χρόνια μετά, η Πολιτεία δεν έχει προετοιμαστεί ούτε για την απαγόρευση ορισμένων πλαστικών μιας χρήσης, που ακόμα κυκλοφορούν παντού, ούτε για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής εισφοράς σε περιέκτες και κύπελλα, ούτε για την ορθή εφαρμογή των κινήτρων επαναχρησιμοποίησης. Δεν υπήρξε προετοιμασία ούτε βοήθεια στην αγορά», τόνισε.
Καύση αντί για ανακύκλωση με μετατροπή των μονάδων κυκλικής οικονομίας σε μονάδες παραγωγής καυσίμων
«Η κεντρική επιλογή του Εθνικού Σχεδιασμού του 2020, για μείωση της ταφής κάτω από 10% έως το 2030, αντί για το 2040 που θα μπορούσε να είναι η προθεσμία για την Ελλάδα, ουσιαστικά πριμοδότησε το σενάριο της καύσης, επειδή ακριβώς και η ανακύκλωση έχει υπονομευθεί», υπογράμμισε ο Σ.Φάμελλος. Τόνισε επίσης ότι μονάδες που είχαν ωριμάσει και ενταχθεί έως το 2019 ως δημόσια έργα με τεχνολογίες κυκλικής οικονομίας, πλέον τροποποιούνται για να παράγουν απορριματογενή καύσιμα. «Εκτός από την πριμοδότηση της καύσης, έχουμε και το φαινόμενο να βαπτίζονται τα έργα ως μονάδες ανακύκλωσης και αξιοποίησης αλλά στην ουσία να παράγονται δευτερογενή καύσιμα, σε αντίθεση με την ευρωπαϊκή υποχρέωση των προδιαλαγμένων κλασμάτων αποβλήτων που απαιτεί διαλογή στην πηγή. Έτσι όμως, η Ελλάδα κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπη με νέο κύκλο παραβάσεων, επιστροφής χρηματοδοτήσεων και πρόστιμα».
Ανάταξη της μετάβασης σε πραγματικά κυκλική οικονομία – η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ
«Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έχει ήδη διατυπώσει με σαφήνεια τις θέσεις του και τις προτάσεις του για τη διαχείριση αποβλήτων στη χώρα, ήδη από την περίοδο 2015-2019. Όπως και στην ενέργεια, πιστεύουμε ότι μόνο μια ισχυρή Πολιτεία, μπορεί να εγγυηθεί στον πολίτη και στον επαγγελματία τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία, με ισχυροποίηση της αυτοδιοίκησης και πλήρη διαφάνεια στη διαχείριση πόρων. Με την επόμενη προοδευτική διακυβέρνηση θα συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις της περιόδου 2015-2019 που ακυρώθηκαν από την κυβέρνηση ΝΔ, όπως η εισφορά κυκλικής οικονομίας, και θα ανατραπεί ο σχεδιασμός που οδηγεί ως μονόδρομος στην καύση και στην ιδιωτικοποίηση με άμεση προώθηση της χωριστής συλλογής και της ανακύκλωσης», υπογράμμισε ο Σ.Φάμελλος.
