Ξεκίνησε και είναι σε εξέλιξη η ημερίδα διαβούλευσης με θέμα το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο (ΕΧΣ) για το Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης, που διοργανώνει το ΥΠΕΝ, στη Θεσσαλονίκη, με τη συμμετοχή του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σωκράτη Φάμελλου και της Γ.Γ. Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, Ειρήνης Κλαμπατσέα. Σκοπός της ημερίδας, η οποία έρχεται σε συνέχεια της δημόσιας διαβούλευσης για το ΕΧΣ που ολοκληρώθηκε πρόσφατα, είναι η ενίσχυση του δημόσιου διαλόγου με τους παραγωγικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς φορείς της πόλης, αλλά και τους πολίτες, για το σχέδιο ανάπλασης του χώρου της ΔΕΘ, καθώς και ο εμπλουτισμός και η βελτίωσή του.
"Το Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο (ΕΧΣ) για την ΔΕΘ σηματοδοτεί την ανάπλαση του κέντρου της Θεσσαλονίκης, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί ένα νέο αναπτυξιακό, περιβαλλοντικό και πολεοδομικό εργαλείο που θα επηρεάσει την καθημερινότητα της πόλης και των κατοίκων της. Πρόκειται για παρέμβαση μητροπολιτικού επιπέδου και συνδέεται με μείζονες παρεμβάσεις που προωθούνται την τελευταία περίοδο στην πόλη", ανέφερε νωρίτερα ο Αν. ΥΠΕΝ, προσθέτοντας ότι ο τρόπος αξιοποίησης της ΔΕΘ ήταν αντικείμενο πολύχρονης συζήτησης. Η εικόνα που παρουσιάζει σήμερα ο χώρος χαρακτηρίζεται από αποσπασματικότητα, προσβολή του αρχιτεκτονικού αποθέματος, δύσκολη έως αδύνατη πρόσβαση των πολιτών, πεζών, ποδηλατών κ.λπ., και απουσία ελεύθερων χώρων και πρασίνου.
"Το ΕΧΣ έρχεται να ανατρέψει αυτή την εικόνα", συνέχισε ο Σωκράτης Φάμελλος. Στόχος του ΕΧΣ είναι χώροι της ΔΕΘ-HELEXPO να μετατραπούν σε ένα σύγχρονο τοπόσημο με ενσωμάτωση του αρχιτεκτονικού παρελθόντος. "Μαζί με το Μουσείο Ολοκαυτώματος και το πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά στα δυτικά της πόλης, το πρώην στρατόπεδο Κόδρα ανατολικά και το γήπεδο του ΠΑΟΚ στην Τούμπα, η ανάπλαση της ΔΕΘ ολοκληρώνει τις πέντε μεγάλες παρεμβάσεις στον αστικό ιστό της Θεσσαλονίκης, αναδιαμορφώνοντας το πρόσωπο της πόλης και όλα αυτά σε μία μόνο κυβερνητική περίοδο", τόνισε. Επιπλέον, οι παρεμβάσεις αυτές αναδεικνύουν τις μεγάλες δυνατότητες που έχει η πόλη, το αναπτυξιακό της πρόσημο, την πολιτιστική της αναγέννηση, την αναβάθμιση του γεωπολιτικού τους ρόλου, την ουσιαστική βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών της.
Την ίδια στιγμή "επιβεβαιώνεται στην πράξη η πολιτική βούληση της κυβέρνησης, ώστε αυτές οι δυνατότητες να πάψουν να είναι ασκήσεις επί χάρτου, όπως συνέβαινε στο παρελθόν, και να αποτελέσουν κοινωνικό κεκτημένο αλλά και πράξεις στην εξελισσόμενη ιστορία της πόλης μας", σχολίασε ο Αν. ΥΠΕΝ. Ωστόσο, δεν παρέλειψε να σημειώσει ότι απαραίτητη προϋπόθεση είναι η νέα ΔΕΘ να αποτελέσει πρότυπο περιβαλλοντικής διαχείρισης, με ενεργειακή αυτονομία, ανακύκλωση νερού και ομβρίων υδάτων, μηδενικά απόβλητα κ.λπ. Στο πλαίσιο αυτό, το ΕΧΣ προβλέπει τη διαμόρφωση διακριτών ζωνών, όπου αναπτύσσονται επιμέρους κατηγορίες χρήσεων γης. Στόχος είναι η μέγιστη δυνατή ικανοποίηση των αναγκών των πολιτών, των επαγγελματιών και της πόλης. Για το λόγο αυτό οι προτάσεις οφείλουν να επεκτείνουν το δημόσιο χώρο, την προσβασιμότητα, το πράσινο και το περιβάλλον και όλα αυτά θα συνεκτιμηθούν.
Σύμφωνα με το master plan το μητροπολιτικό πάρκο που θα δημιουργηθεί θα καταλαμβάνει τον μισό χώρο της Έκθεσης. Όπως είπε ο Σωκράτης Φάμελλος, "η δημιουργία ενός ανοικτού και προσβάσιμου σε όλους μητροπολιτικού πάρκου θα αναβαθμίσει την ποιότητα ζωής των κατοίκων ολόκληρης της πόλης". Επίσης, το νέο εκθεσιακό κέντρο θα εκτείνεται σε 50.000 τ.μ. και θα αναπτύσσεται σε τρία μεγάλα περίπτερα που θα διαμορφώνονται ανάλογα με τις ανάγκες της εκάστοτε έκθεσης. Σήμερα υπάρχουν 17 περίπτερα και 37 άλλα κτίσματα με αποτέλεσμα τη σπατάλη χώρου και χρημάτων, την άναρχη και πρόχειρη ανάπτυξη χρήσεων και τον αποκλεισμό των πολιτών από το δημόσιο χώρο με κάγκελα, αυθαίρετα και διακοπές της συνοχής του χώρου. Ταυτόχρονα, προβλέπεται η ανέγερση χώρων για εκθεσιακή και εμπορική δραστηριότητα, αλλά και ενός νέου συνεδριακού κέντρου με βάση τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, της καινοτομίας και της ενεργειακής αυτονομίας. Με βάση τον προγραμματισμό το έργο θα έχει ολοκληρωθεί το 2026, χρονιά κατά την οποία συμπληρώνονται 100 χρόνια από την 1η ΔΕΘ. Η διοίκηση του εθνικού εκθεσιακού φορέα έχει ήδη δηλώσει την πρόθεση της για την προκήρυξη διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού εντός του 2019.
"Η ΔΕΘ αποτελεί έναν εδραιωμένο και διεθνώς αναγνωρισμένο θεσμό συνυφασμένο με την οικονομία και την ιστορία της πόλης", κατέληξε ο Σωκράτης Φάμελλος. "Η Θεσσαλονίκη χρειάζεται ένα σύγχρονο εκθεσιακό κέντρο που να εκπέμπει καινοτομία, εξωστρέφεια και δημιουργικότητα, ένα κέντρο που θα δημιουργεί οικονομία και εργασία. Το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο που συζητάμε όλοι και όλες σήμερα, εδώ, επιλύει καταρχάς τα προβλήματα οργάνωσης, δόμησης και λειτουργίας της ΔΕΘ, ώστε να δρομολογηθούν στη συνέχεια ζητήματα όπως ο εκσυγχρονισμός των εγκαταστάσεών της, η βέλτιστη οργάνωση των δραστηριοτήτων της και η περαιτέρω ανάδειξη του διεθνούς της ρόλου, αποδίδοντας παράλληλα στην πόλη και τους κατοίκους της ένα σημαντικό τμήμα της έκτασης ως μητροπολιτικό πάρκο".
έθηκε και αναμένεται να ψηφιστεί στη Βουλή τροπολογία του ΥΠΕΝ η οποία περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, με τίτλο “Ρυθμίσεις μέριμνας προσωπικού Ενόπλων Δυνάμεων, Στρατολογίας, στρατιωτικής Δικαιοσύνης και άλλες διατάξεις”, που αφορά στην κατάργηση του τέλος ταφής και στην αντικατάστασή του από την εισφορά ενίσχυσης δράσεων κυκλικής οικονομίας.
“Η τροπολογία αποτελεί μια ουσιαστική αλλαγή κυκλικής οικονομίας στην Ελλάδα. Μέχρι σήμερα και με τον νόμο 4042 του 2012 είχε καθοριστεί το ειδικό τέλος ταφής, το οποίο όμως δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Κάθε χρόνο το Κοινοβούλιο, με εισήγηση των συναρμόδιων Υπουργείων, ανέστελλε την εφαρμογή του παρ’ ότι ως ρύθμιση είχε πραγματική και αντικειμενική βάση, καθώς αφορούσε στην αποτροπή της ταφής”, σημείωσε ο Αν. ΥΠΕΝ Σωκράτης Φάμελλος, υποστηρίζοντας την τροπολογία του ΥΠΕΝ στην Ολομέλεια της Βουλής.
Σύμφωνα με τον Αν. ΥΠΕΝ, η ρύθμιση του 4042 δεν εφαρμόστηκε διότι, κατά πρώτον, δεν συνδυάστηκε με μέτρα ενθάρρυνσης μιας διαφορετικής διαχείρισης απορριμμάτων και με ουσιαστικά μέτρα ενίσχυσης της ανακύκλωσης ή με υποδομές κυκλικής οικονομίας και αξιοποίησης των απορριμμάτων. Κατά δεύτερον, συνέδεε το τέλος ταφής με τους δήμους όχι όμως με τους φορείς διαχείρισης των αποβλήτων, που είναι οι αρμόδιοι οργανισμοί για την υλοποίηση και τη λειτουργία των έργων ταφής και διαχείρισης των αποβλήτων. Επίσης, η οικονομική επιβάρυνση που προέβλεπε ο 4042 ήταν πολύ μεγάλη (από 35 ευρώ ο τόνος) και σε αναντιστοιχία με το βάρος που είχαν έτσι κι αλλιώς οι φορείς για την ταφή, ενώ η ρύθμιση δεν προέβλεπε ότι θα επιστραφεί το τέλος αυτό σε δράσεις κυκλικής οικονομίας και ανακύκλωσης.
“Η χώρα μας είναι πλέον μία από τις πρώτες δέκα χώρες της Ε.Ε. που έχει στρατηγική κυκλικής οικονομίας κατατεθειμένη και στην ΕΕ, σε συμφωνία με την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και όλους τους παραγωγικούς φορείς. Αυτό το μέτρο αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της απόφασης του ΚΥΣΟΙΠ και της πολιτικής για την κυκλική οικονομία. Με την τροπολογία που καταθέτουμε σήμερα τροποποιείται, στην ουσία καταργείται το τέλος ταφής και εισάγεται πλέον η εισφορά κυκλικής οικονομίας”.
Στη συνέχεια, ο Σωκράτης Φάμελλος ανέφερε ότι με την τροπολογία προβλέπεται η καταβολή από τους ΦοΔΣΑ στο Πράσινο Ταμείο μιας εισφοράς, η οποία ανέρχεται σε 10 ευρώ ανά τόνο, ξεκινώντας από την 1.1.2020, για τις ποσότητες απορριμμάτων που οδηγούνται στην ταφή χωρίς επεξεργασία και ανάκτηση ωφέλιμων πόρων. Το ποσό αυτό θα αυξάνεται κατά 5 ευρώ κάθε έτος, από το 2021, αν οι Δήμοι που υπόκεινται σε αυτή την εισφορά συνεχίζουν να μην καλύπτουν τις υποχρεώσεις τους όσον αφορά την ευρωπαϊκή πολιτική για τη διάθεση αποβλήτων. Αυτό το τέλος θα διατίθεται αποκλειστικά για τη χρηματοδότηση έργων κυκλικής οικονομίας, δηλαδή θα ενισχύει την ανακύκλωση σε δήμους στους οποίους, ακριβώς επειδή δεν έχουν αρκετά αναπτυγμένες δράσεις ανακύκλωσης, υποχρεούνται να πληρώνουν εισφορά κυκλικής οικονομίας και διαθέτουν τα απορρίμματά τους αποκλειστικά στην ταφή. Έτσι αυτή η εισφορά θα οδηγήσει μονοσήμαντα σε ενίσχυση εξοπλισμού ανακύκλωσης.
Όσον αφορά την τιμολόγηση, ο Αν. ΥΠΕΝ επεσήμανε ότι οι δήμοι που δεν έχουν καμία δραστηριότητα ανάκτησης και επεξεργασίας στερεών αποβλήτων θα έχουν την υποχρέωση να καταβάλλουν 10 ευρώ τον τόνο. Όταν όμως υπάρχει περιβαλλοντική αδειοδότηση σύγχρονης μονάδας, δηλαδή έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες προετοιμασίας των μονάδων κυκλικής οικονομίας, θα υπάρχει 35% έκπτωση επί αυτού του ποσού, ενώ όταν υπάρχει συμβόλαιο και κατασκευάζεται η εκάστοτε μονάδα θα υπάρχει έκπτωση 70% και όταν πλέον λειτουργεί η μονάδα επεξεργασίας στερεών αποβλήτων δεν θα υπάρχει η υποχρέωση πληρωμής εισφοράς εκ μέρους του Δήμου: “Θα υπάρχει υπολογισμός της εισφοράς των Δήμων ανά εξάμηνο, μέσα το επόμενο τρίμηνο θα βγαίνει ο λογαριασμός για τις ποσότητες που διατέθηκαν προς ταφή χωρίς επεξεργασία.
Ουσιαστικά οι ΦοΔΣΑ όλης της χώρας θα κληθούν φέτος τον Ιούνιο να συντάξουν τιμολογιακή πολιτική που θα τη στείλουν σε όλα τα Δημοτικά Συμβούλια, όπως προβλέπεται από τη νομοθεσία (ν. 4555 και 4496), ώστε να συζητηθεί σε όλη τη χώρα η ανακύκλωση, η μείωση του κόστους διαχείρισης λόγω ανακύκλωσης και η εισφορά κυκλικής οικονομίας για την αξιοποίησή της. Και σε αυτή την τιμολογιακή πολιτική θα υπάρχουν εκπτώσεις έως 25% για τους πολίτες και επαγγελματίες, με βάση την απόδοση των δήμων, με βάση την ΚΥΑ που δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ αυτή τη βδομάδα”.
Ο Αν. ΥΠΕΝ ξεκαθάρισε ότι δεν θα υπάρχουν στεγανά στη διαχείριση στερεών αποβλήτων, τα αποτελέσματα ταφής και ανακύκλωσης θα είναι διαθέσιμα στον πολίτη, η αυτοδιοίκηση και η κοινωνία θα αξιολογούνται και θα υπάρχει ολοκληρωμένη πληροφόρηση για το τι γίνεται με τη διαχείριση των απορριμμάτων, διότι μέχρι τώρα δεν υπήρχαν αξιόπιστες βάσεις δεδομένων. Με αυτό τον τρόπο θα ελέγχεται και η καταβολή της εισφοράς κυκλικής οικονομίας και η ταφή εκ μέρους των ΦοΔΣΑ.
Τέλος, στη ρύθμιση δεν υπάρχει κανένας περιορισμός ως προς τη διάθεση του ποσού αυτού, δηλαδή δεν υπόκειται στους μνημονιακούς περιορισμούς του Πράσινου Ταμείου που είχαν εισαχθεί από τις προηγούμενες κυβερνήσεις, αλλά το σύνολο του ποσού θα διατίθεται ως κίνητρο στην αυτοδιοίκηση, προκειμένου να αναπτύσσει την ανακύκλωση και την κυκλική οικονομία, για ένα νέο μοντέλο διαχείρισης αποβλήτων.
