Με Κοινή Υπουργική Απόφαση του Υπουργού ΥΠΕΝ Γιώργου Σταθάκη και του Αν. ΥΠΕΝ Σωκράτη Φάμελλου, ανοίγει ο δρόμος για την αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημιάς που προκλήθηκε από τη λειτουργία του ανενεργού πλέον μεταλλείου Κίρκης στην Αλεξανδρούπολη, με τη διάθεση 5,5 εκατ. ευρώ, που έχουν εξασφαλισθεί από το ΥΜΕΠΕΡΑΑ, στο πλαίσιο της «Αποκατάστασης βιομηχανικών χώρων και μολυσμένης γης».
Η αποκατάσταση του μεταλλείου, όπου υπήρχαν για τουλάχιστον 20 χρόνια σε ελεύθερη απόθεση τοξικά απόβλητα, με κίνδυνο άμεσων επιπτώσεων στο φυσικό περιβάλλον και στους πολίτες, απασχολούσε την ευρύτερη περιοχή Έβρου και Ροδόπης, χωρίς να έχει δοθεί καμία ουσιαστική λύση.
Το 2004 το μεταλλείο πέρασε στον έλεγχο του Δημοσίου, μετά την κήρυξη ως έκπτωτης της ιδιοκτήτριας εταιρείας για παραβίαση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Έκτοτε ο χώρος διατηρήθηκε ως ανενεργό δημόσιο μεταλλείο, που ρύπαινε επί χρόνια την ευρύτερη περιοχή, χωρίς ωστόσο να αναληφθεί ουδεμία πρωτοβουλία αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημιάς που είχε προκληθεί.
Πρόκειται για μια έκταση 118.000 στρεμμάτων στους νομούς Έβρου και Ροδόπης, με 8 λίμνες-τέλματα πλήρη τοξικών αποβλήτων που επηρεάζουν τα διερχόμενα ρέματα. Ένα ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο είναι ότι η περιοχή του ανενεργού μεταλλείου βρίσκεται εξ ολοκλήρου εντός περιοχής του εθνικού καταλόγου του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Δικτύου NATURA 2000 και συγκεκριμένα εντός της Ζώνης Ειδικής Προστασίας για την ορνιθοπανίδα (ΖΕΠ), με την επωνυμία «Νότιο Δασικό Σύμπλεγμα Έβρου» και με κωδικό «GR1110009».
Στο πρόβλημα και στην ανάγκη αντιμετώπισής του είχε αναφερθεί ο Αν. ΥΠΕΝ Σωκράτης Φάμελλος, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στον Νομό Έβρου το 2017, και το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας είχε δεσμευτεί για τη δράση αποκατάστασης στο περιφερειακό συνέδριο Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης.
Τις σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη μη αποκατάσταση των χώρων του μεταλλείου είχαν διαπιστώσει και οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ, με αυτοψίες που διενήργησαν το 2016. Από την έκθεσή τους προκύπτει «ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικά σημαντικό περιβαλλοντικό ζήτημα που παραμένει άλυτο επί δέκα και πλέον χρόνια, με βασικότερη αιτία το υψηλό κόστος αποκατάστασης, παρά τον επείγοντα χαρακτήρα, ο οποίος έχει διαπιστωθεί και τεκμηριωθεί αρμοδίως».
Η δράση αποκατάστασης περιλαμβάνει τα εξής μέτρα:
· Επικαιροποίηση των μελετών με ταυτόχρονο έλεγχο, εντοπισμό και καταγραφή της ρύπανσης των εδαφών, ιζημάτων ρέματος, υπόγειων και επιφανειακών υδάτων και κατά δεύτερον των σωρών των αποβλήτων.
· Αποκατάσταση των λεκανών απόθεσης τελμάτων.
· Διαμόρφωση ελεγχόμενου χώρου απόθεσης.
· Διαχείριση των σωρών των εξορυκτικών αποβλήτων.
· Διαχείριση των διαφυγών των τελμάτων και των ρυπασμένων ιζημάτων στα τμήματα των ρεμάτων Κιρκάλων και Ειρήνη.
· Μερική εκτροπή της κοίτης του ρέματος Κιρκάλων (εφόσον απαιτηθεί σύμφωνα με την επικαιροποίηση των μελετών).
· Αποκατάσταση της περιοχής στο μεταλλείο Αγίου Φιλίππου.
Σύμφωνα με την ΚΥΑ, αρμόδιοι φορείς για την υλοποίηση του έργου ορίζονται η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας – Θράκης. ως φορέας υλοποίησης του έργου, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Ειδική Γραμματεία Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών ΥΠΕΝ, ΣΥΓΑΠΕΖ), ως κύριος του έργου, το οποίο σύμφωνα με απόφαση του Υπουργείου Ανάπτυξης έχει παραλάβει μέσω της Επιθεώρησης Μεταλλείων Βορείου Ελλάδος το δημόσιο μεταλλείο Κίρκης, και η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ, πρώην Ινστιτούτο Γεωλογικών & Μεταλλευτικών Ερευνών), ως Τεχνικός Σύμβουλος του φορέα υλοποίησης.
Τέλος όπως αναφέρεται στην ΚΥΑ, «η δράση και τα μέτρα αποκατάστασης για την αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής ζημίας στο δημόσιο ανενεργό μεταλλείο Κίρκης, εστιάζουν σε δράσεις με στόχο την εξυγίανση και αποκατάσταση του περιβάλλοντος χώρου του εργοστασίου εμπλουτισμού από επικίνδυνα απόβλητα, δεν αφορούν σε οικοδομικές ή συναφείς εργασίες, δεν θέτουν σε κίνδυνο όμορες κτιριακές εγκαταστάσεις ή άλλες υποδομές, δεν έρχονται σε αντίθεση με τις διατάξεις του Ν. 3028/2002, ούτε επηρεάζουν το ιστορικό ή μνημειακό απόθεμα της περιοχής».
