Αυτό θα πρέπει να επιτευχθεί χωρίς επιπτώσεις για τη φύση και χωρίς να μείνει κανείς πίσω, γράφει ο Dean Cooper επικεφαλής του WWF στον τομέα ενέργειας.
Ενώ οι κυβερνήσεις στην COP28 δεν κατάφεραν να δεσμευτούν για πλήρη τερματισμό όλων των ορυκτών καυσίμων, ηιστορική δέσμευσηστην οποία κατέληξαν για "μετάβαση" από αυτά, πρέπει να σηματοδοτήσει την αρχή του τέλους της εποχής του άνθρακα, του πετρελαίου και του ορυκτού αερίου, που αποδεδειγμένα μας έχουν οδηγήσει στην κλιματική κρίση. Η επιστήμη είναι σαφής: για να αποτρέψουμε τις χειρότερες συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη, πρέπει να αντικαταστήσουμε γρήγορα τα ορυκτά καύσιμα με καθαρότερες και φθηνότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή.
Είναι δυσάρεστο που το αποτέλεσμα της 28ης Διάσκεψης του ΟΗΕ για το κλίμα (COP28) άφησε χώρο για επικίνδυνους αντιπερισπασμούς, όπως η δέσμευση, χρήση και αποθήκευση εκπομπών άνθρακα σε μεγάλη κλίμακα και τα "μεταβατικά” καύσιμα. Δεν επιτρέπεται αυτές οι τεχνολογίες να αναβάλουν τη μαζική κλιμάκωση της καθαρής ενέργειας που αποδεδειγμένα είναι οικονομικά πιο προσιτή.
Για να επιτύχουμε μια ενεργειακή μετάβαση που θα είναι πιο γρήγορη, πράσινη και δίκαιη, πρέπει να ξεπεράσουμε δύο βασικές προκλήσεις: το χρονοδιάγραμμα δράσης και τον τρόπο συνεργασίας.
- Είναι σαφές από τις τελευταίες επιστημονικές έρευνες, ότι η επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών με χρονικό ορίζοντα το 2050 και μετά, θα είναι πολύ αργά για να αποφευχθούν οι πιο καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής κρίσης. Χρειαζόμαστε άμεση δράση.
- Επίσης, δεν θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε πλήρως την κλιματική κρίση εάν όλες οι χώρες συνεχίσουν να επιδιώκουν ανεξάρτητα τους δικούς τους ενεργειακούς και κλιματικούς στόχους. Η πλήρης δέσμευση όλων των χωρών για την εφαρμογή ενός ενιαίου παγκόσμιου σχεδίου δράσης είναι απαραίτητη, και αυτό σημαίνει τόσο συμβιβασμό όσο και εφαρμογή των σχετικών μέτρων από όλους.
Πιο γρήγορα, πιο πράσινα, πιο δίκαια
Η νέα έκθεση από τονΔιεθνή Οργανισμό Ενέργειαςπαρουσιάζει την επιτάχυνση και ραγδαία ανάπτυξη της καθαρής ενέργειας τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Το 2023 προστέθηκε 50% περισσότερη δυναμικότητα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας παγκοσμίως από ότι το προηγούμενο έτος, με τα φωτοβολταϊκά να αντιπροσωπεύουν τα τρία τέταρτα των προσθηκών. Ωστόσο, δεν βρισκόμαστε ακόμη σε καλό δρόμο για τον τριπλασιασμό του δυναμικού των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως το 2030, όπως συμφωνήθηκε στην COP28 και θα πρέπει να θεωρηθεί ως ελάχιστος στόχος.
Έρευνα του WWF δείχνει ότι ένα μέλλον που θα τροφοδοτείται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι2-16 φορές καλύτερο για τη φύση και τους ανθρώπουςαπό ένα μέλλον που κυριαρχείται από τα ορυκτά καύσιμα. Ωστόσο είναι κρίσιμο, η μετάβαση να γίνει με σωστό σχεδιασμό, ώστε να αποφευχθεί το όφελος ορισμένων ανθρώπων εις βάρος άλλων και να μην επιδεινωθεί η κρίση της βιοποικιλότητας.
Η ταχεία ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η παράλληλη σταδιακή απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις επιπτώσεις στις πληγείσες κοινότητες και να διασφαλίζει ότι η μετάβαση αυτή είναι δίκαιη. Ενώ στο σενάριο της ταχείας μετάβασης μπορεί να δημιουργηθούνδιπλάσιες θέσεις εργασίαςσε σχέση με ένα σενάριο "business-as-usual", αυτό δεν θα πρέπει να δίνει ώθηση σε κάποιους και να αφήνει στο περιθώριο άλλους. Χρειάζεται επανεκπαίδευση και δημιουργία νέων ικανοτήτων, ώστε το σημερινό εργατικό δυναμικό των ορυκτών καυσίμων να μπορεί να υποστηρίξει και να επωφεληθεί από την κλιμάκωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Οικοδόμηση ενός θετικού για τη φύση ενεργειακού συστήματος
Η ηλιακή και η αιολική ενέργεια είναι οι δύο ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που θα αποτελέσουν συνολικά τις καλύτερες επιλογές, παρέχοντας επαρκή και οικονομικά αποδοτική ενέργεια από φυσικές πηγές και προκαλώντας την ελάχιστη δυνατή επιβάρυνση του περιβάλλοντος.
Για να αποφύγουμε την υποβάθμιση των φυσικών οικοσυστημάτων χρειάζονται αυστηρά περιβαλλοντικά και κοινωνικά μέτρα για την αδειοδότηση και χωροθέτηση νέων έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Για παράδειγμα, οι κατασκευαστές ενέργειας πρέπει να εγκαθιστούν τις χερσαίες ανεμογεννήτριες με τρόπο που να μειώνει τις επιπτώσεις στα αποδημητικά πουλιά και τις υπεράκτιες με τρόπο που να μην καταστρέφει τους πυθμένες των ωκεανών που υποστηρίζουν τη βιοποικιλότητα. Τα φωτοβολταϊκά θα πρέπει να τοποθετούνται με τρόπο που να λαμβάνει υπόψη εναλλακτικές επιλογές χρήσης γης (ιδίως την παραγωγή τροφίμων), ώστε να χρησιμοποιούμε αποτελεσματικότερα τον χώρο που διαθέτουμε και να προστατεύουμε ζωτικής σημασίας ενδιαιτήματα.
Πρέπει επίσης να λάβουμε υπόψιν το πώς θα μειώσουμε τη μελλοντική ζήτηση ορυκτών πρώτων υλών που είναι απαραίτητες για τις αιολικές και ηλιακές τεχνολογίες. Και πρέπει να σκεφτούμε τις συνέπειες από την αναπόφευκτη επέκταση του δικτύου. Αυτό περιλαμβάνει τον τρόπο αποφυγής περιοχών υψηλής οικολογικής αξίας και τη χρήση πιθανών αποκεντρωμένων λύσεων, όπως τα μικρο-δίκτυα (αντί μιας ενιαίας διασυνδεδεμένης υποδομής σε κάθε χώρα).
Η καθαρή ενέργεια είναι σίγουρα η καλύτερη επιλογή μας για το μέλλον. Μπορεί να τροφοδοτήσει με ενέργεια τον πλανήτη μας μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα με τρόπο που να αποφεύγεται η απώλεια κρίσιμων οικοσυστημάτων και να εξασφαλίζει αποδεκτές συνθήκες διαβίωσης για όλους - αλλά μόνο αν αναλάβουμε άμεσα δράση και συνεργαστούμε για να εξασφαλίσουμε ένα σταθερό κλίμα και έναν βιώσιμο πλανήτη.
