«Εκτός από “Δανία του νότου” στην ακρίβεια στο ρεύμα στην Ευρώπη, αφού, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, η Ελλάδα κατέχει τη δεύτερη θέση μετά τις επιδοτήσεις στο κόστος για τους μη οικιακούς καταναλωτές, επιφέροντας ισχυρότατο πλήγμα σε όλη την επιχειρηματικότητα και το κόστος υπηρεσιών και προϊόντων, ας γίνει και δεύτερη στην αυτοπαραγωγή, αυτοκατανάλωση και στις ενεργειακές κοινότητες», δήλωσε δηκτικά ο τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας και βουλευτής Β’ Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Σωκράτης Φάμελλος, κατά την τοποθέτησή του στην ημερίδα που διοργάνωσε το «Voria.gr» με θέμα: «Ενεργειακή κρίση & Βόρεια Ελλάδα: Προκλήσεις, ευκαιρίες και προοπτικές».
Τόνισε πως το κόστος ενέργειας για τις επιχειρήσεις, τα μη οικιακά τιμολόγια στην Ελλάδα, είναι τα δεύτερα ακριβότερα στην Ευρώπη, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat για το πρώτο εξάμηνο του 2022, ενώ το 2019 η Ελλάδα ήταν 16η στην ακρίβεια στην Ευρώπη. «Αυτό είναι το αποτύπωμα της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Αυτό βλέπουν οι επιχειρηματίες στους λογαριασμούς που λαμβάνουν, από τα αρτοποιεία μέχρι τις βιομηχανίες. Δυόμιση φορές πάνω οι λογαριασμοί φυσικού αερίου στους Δήμους, όπως παρουσίασε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, ενώ στο ρεύμα ο Σεπτέμβριος για τη Μέση Τάση και τις Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) κόστισε μετά τις επιδοτήσεις έξι φορές πάνω από ό,τι πριν από 18 μήνες».
Απαντώντας σε σχετικό ερώτημα παρουσίασε τους άξονες της εναλλακτικής πρότασης, του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στην ενέργεια και δήλωσε: «Πρωταρχική προτεραιότητα και ευθύνη της πολιτείας είναι η διασφάλιση πρόσβασης στην ενέργεια σε προσιτές τιμές για τα νοικοκυριά, για κοινωνικούς λόγους αλλά και για τις παραγωγικές δυνάμεις της χώρας, για αναπτυξιακούς λόγους. Η ενέργεια δεν μπορεί επίσης να αποτελεί πεδίο κερδοσκοπίας όπως συμβαίνει σήμερα. Όπως και η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας δε γίνεται να λειτουργεί με όρους «ρουλέτας» και κερδοσκοπίας πρέπει να λειτουργεί με όρους υγιούς ανταγωνισμού λαμβάνοντας υπόψη και τη συγκυρία με εύλογο κέρδος και όχι υπερκέρδη. Αν η κυβέρνηση δεν μπορεί να ασκήσει δημόσιο έλεγχο στην ενέργεια καλύτερα να παραιτηθεί το συντομότερο».
Συγκεκριμένα ανέφερε ότι απαιτείται:
-Δημόσιος έλεγχος στην αγορά ενέργειας και επανάκτηση της πλειοψηφίας της ΔΕΗ από το Δημόσιο, ώστε να λειτουργεί πάλι ως κοινωνικός και αναπτυξιακός βραχίονας της χώρας μας, όπως ήταν πάντοτε, και όχι ως μία οποιαδήποτε ιδιωτική επιχείρηση ενέργειας με μοναδικό σκοπό την κερδοσκοπία, όπως έχει επιλέξει η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
-Φορολόγηση των υπερκερδών στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας (παραγωγή, προμήθεια), στην προμήθεια φυσικού αερίου και στα διυλιστήρια, σε συντελεστή 90% (και όχι 33%), ειδικά εφόσον βιώνουμε συνθήκες κρίσης.
-Θέσπιση ανώτατου συντελεστή κέρδους 5% στην ενέργεια, που σε συνθήκες κρίσης μπορεί να γίνει και μικρότερος.
-Αναμόρφωση του τρόπου λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρισμού, Target Model, προσανατολισμένη στην απεξάρτηση της τιμής ρεύματος από το φυσικό αέριο, με εργαλεία ρύθμισης όπως τα διμερή συμβόλαια και στοχεύοντας στην αυξημένη συμμετοχή των ΑΠΕ αλλά και την αποθήκευση, καθώς και μόνιμη προσθήκη στο μοντέλο της αγοράς εργαλείων που θα προλαμβάνουν την αισχροκέρδεια με έλεγχο χρονοσειρών προσφορών και πραγματικού κόστους και κέρδους, ex ante ex post της προημερήσιας της ημερήσιας και της εξισορρόπησης.
Ο Σ. Φάμελλος ανέδειξε τις κυβερνητικές επιλογές που κατέστησαν την Ελλάδα πιο ευάλωτη, πιο αδύναμη έναντι της κρίσης που ακολούθησε μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία και ξεκαθάρισε ότι η ακρίβεια στην ενέργεια και ειδικότερα στο ρεύμα αποτέλεσε βασική επιλογή της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Συγκεκριμένα: η αύξηση στα τιμολόγια της ΔΕΗ τον Σεπτέμβριο του 2019, η αύξηση της συμμετοχής του εισαγόμενου, ορυκτού και πανάκριβου φυσικού αερίου στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής πίσω από την υποκριτική «απολιγνιτοποίηση», η εκκίνηση της νέας δομής της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας χωρίς έλεγχο και ρύθμιση τον Νοέμβριο του 2020, καθώς και η εφαρμογή της ληστρικής ρήτρας αναπροσαρμογής από τη ΔΕΗ τον Αύγουστο του 2021.
Ανέφερε ακόμη την επιλογή της κυβέρνησης ΝΔ να πουλήσει δημόσια «εργαλεία» άσκησης ενεργειακής πολιτικής (ΔΕΠΑ Υποδομών, 49% του ΔΕΔΔΗΕ, παράδοση πλειοψηφίας της ΔΕΗ σε ιδιώτες) στην κρίσιμη συγκυρία της ενεργειακής κρίσης ακρίβειας, καθώς και της μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας, όταν μάλιστα σε άλλες ευρωπαϊκές έχει ανοίξει η συζήτηση για την αναγκαιότητα ελέγχου της αγοράς ενέργειας από το δημόσιο και για κρατικοποιήσεις ενεργειακών εταιρειών.
«Όσο και να προσπαθεί η κυβέρνηση να παρουσιάσει την υφιστάμενη κρίση ακρίβειας ως εισαγόμενη, τα ενδογενή αίτια της κρίσης είναι συγκεκριμένα. Για αυτό οι αρνητικές «πρωτιές» της Ελλάδας στη χονδρεμπορική τιμή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη ξεκίνησαν τον Αύγουστο του 2021, πολύ πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η ΔΕΗ επίσης εφάρμοσε τη ληστρική ρήτρα αναπροσαρμογής τον Αύγουστο του 2021. Αποτέλεσμα της κυβερνητικής πολιτικής είναι στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, οι πάροχοι ρεύματος να έχουν την πιο ακριβή χρέωση ρεύματος, τα περισσότερα ευρώ ανά μεγαβατώρα».
Επικεντρώθηκε στη συνέχεια στο σύστημα «φρανκενστάιν», όπως το χαρακτήρισε, που εφαρμόζεται στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας από τον Ιούλιο και μετά, μετά τη δήθεν κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής, και στα υπερκέρδη που συνεχίζουν ακόμη και σήμερα να παράγονται με την ανοχή της κυβέρνησης στις πλάτες των καταναλωτών.
«Οι καταναλωτές πληρώνουν μέσω των λογαριασμών, από την τσέπη τους δηλαδή, τα δισεκατομμύρια των επιδοτήσεων που τους επιστρέφει εν μέρει στη συνέχεια. Πόσο φιλελεύθερο είναι η κυβέρνηση να συνεχίζει να επιδοτεί την ακρίβεια με χρήματα των καταναλωτών; 3,8 δισ. ευρώ έχουν πληρώσει οι καταναλωτές ήδη μέσω των λογαριασμών ρεύματος, 2,4 δισ. ευρώ έσοδα από λογαριασμούς καταναλωτών, 1,1 δισ. ευρώ από τον ΕΛΑΠΕ, 0,3 δισ. ευρώ από τα ΥΚΩ, ενώ οι επιδοτήσεις έχουν χρηματοδοτηθεί και από 1,65 δισ. ευρώ από δικαιώματα ρύπων και 0,9 δισ. ευρώ. από φόρους, με χρεώσεις που θα έπρεπε να είχαν μειωθεί ή αποφευχθεί. Πόσο φιλελεύθερο είναι να στερείς 3,8 δισ. ευρώ από την αγορά και 0,9 δισ. ευρώ μέσω φόρων για να χρεώνεις την πιο ακριβή τιμή ρεύματος στην Ευρώπη και να επιδοτείς την ακρίβεια;»
Ο Σ. Φάμελλος υπογράμμισε επίσης ότι είναι απαράδεκτο λίγες ενεργειακές εταιρείες να απολαμβάνουν υπερκέρδη εν μέσω ακραίας ενεργειακής κρίσης. «Η κατά πλειοψηφία δημόσια ΔΕΠΑ Εμπορίας δεκαπλασίασε τα κέρδη της για το έτος 2021, πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο Όμιλος ΕΛΠΕ ανακοίνωσε ρεκόρ κερδοφορίας, 1,4 δισ. ευρώ (+343%) κέρδη προ φόρων για το 9μηνο το 2022, η Motor Oil είχε και αυτή το πρώτο 9μηο του 2022 1 δισ. ευρώ. καθαρά κέρδη, καθώς και λίγες εταιρίες ρεύματος απολαμβάνουν υψηλά υπερκέρδη, συμπεριλαμβανομένης και της ΔΕΗ».
Ερωτηθείς δε για το κόστος επανακρατικοποίησης της ΔΕΗ ξεκαθάρισε πως είναι λιγότερο ακόμη και από τα ποσά που έχει διαθέσει από τον προϋπολογισμό η κυβέρνηση για να επιδοτήσει την ακρίβεια στο ρεύμα μόνο για τον μήνα Σεπτέμβριο.
Κλείνοντας συνέστησε στα μέλη της κυβέρνησης να επιδεικνύουν περισσότερη μετριοφροσύνη όταν κάνουν δηλώσεις για το έργο της κυβέρνησης Μητσοτάκη για τη Θεσσαλονίκη. Αυτό γιατί, όπως επισήμανε, έχουν παγώσει εδώ και τρεισήμισι χρόνια σημαντικά έργα για την πόλη με ευθύνη της κυβέρνησης, όπως είναι το διαμετακομιστικό κέντρο εμπορίου (logistics) στο στρατόπεδο Γκώνου και το Μετρό που έπρεπε να λειτουργεί και η κεντρική γραμμή και η Καλαμαριά από το 2021. Συνέστησε επίσης να είναι πιο μετριοπαθείς όταν η ελληνική κοινωνία και η επιχειρηματικότητα έχουν γονατίσει από την ακρίβεια στην ενέργεια και σε όλα τα βασικά αγαθά και η κυβέρνηση παρουσιάζει μια ψευδή εικόνα ευημερίας.
