Η κ. Πέρκα ξεκίνησε την ομιλία, της λέγοντας ότι το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας δεν είναι ούτε αναπτυξιακό ούτε στρατηγικό. Είναι μια παράθεση προτάσεων, προφανώς καθ’ υπόδειξη και δεν προσδιορίζει στόχους και πολιτικές ανά τομέα, ανά περιφέρεια, παρά μόνο αόριστες αναφορές για επενδύσεις και λίστα έργων.

Εστίασε στην έλλειψη διαφάνειας στη συζήτηση. 83 οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών σε ανοικτή επιστολή τους είχαν εκφράσει την έντονη ανησυχία τους για την αδιαφάνεια κατά το σχεδιασμό και την υιοθέτηση του Ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Σύμφωνα με τον Κανονισμό για τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, απαιτείται ουσιαστική συμμετοχή, διαφάνεια, σαφήνεια. Η κυβέρνηση για άλλη μια φορά κάνει ακριβώς το αντίθετο. Την ίδια τακτική ακολουθεί και τώρα με το αίτημα αναθεώρησης.

Η υιοθέτηση και το αίτημα αναθεώρησης του εθνικού σχεδίου θα έπρεπε να έχει γίνει μετά από διεξοδικές συζητήσεις στις επιτροπές της Βουλής και με τους αρμόδιους φορείς και την κοινωνία των πολιτών. Οι διαδικασίες δημόσιου διαλόγου σε ένα σχέδιο που θα επηρεάσει την ανάπτυξη και την επόμενη ημέρα της χώρας, δεν μπορεί να είναι μια απλή ενημέρωση.

Η Πράσινη Μετάβαση αποτελεί έναν από τους τέσσερις βασικούς πυλώνες του Εθνικού Σχεδίου. Η κ. Πέρκα αμφισβήτησε τον ισχυρισμό της κυβέρνησης, ότι το σχέδιο αφορά κατά 38% την πράσινη μετάβαση. Είπε χαρακτηριστικά «το ποσοστό αυτό δεν επιβεβαιώνεται αν προσθέσουμε και την μόχλευση επενδυτικών πόρων που κοινοποιούνται από το σχέδιο. Η ανακρίβεια αυτή ενισχύεται και από το κενό που υπάρχει σχετικά με τα €12.728 εκατ. σε δάνεια, για τα οποία δεν υπάρχει καμία αναφορά για τους πυλώνες, άξονες, δράσεις που κατανέμονται».

Η βουλευτής Φλώρινας του ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ πρότεινε ότι η πράσινη μετάβαση εκτός από τον πυλώνα 1, θα έπρεπε να έχει ενσωματωθεί οριζόντια, ώστε να οδηγήσει στον μετασχηματισμό όλων των κλάδων της οικονομίας. Θα έπρεπε επομένως και σύμφωνα με την μεθοδολογία της EE, να υπάρχει με ποσοτικά στοιχεία η συνδρομή όλων των αξόνων/παρεμβάσεων στην επίτευξη των περιβαλλοντικών κλιματικών στόχων.

Σύμφωνα με την Έκθεση του Ινστιτούτου ΕΝΑ για την πορεία υλοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το ύψος των πόρων που έχει στη διάθεσή της η χώρα και δεν έχουν ενεργοποιηθεί μέσω δράσεων και προγραμμάτων, δηλαδή οι λιμνάζοντες πόροι, παραμένει ιδιαίτερα υψηλό στα 4,5 δισ. ευρώ. Οι πληρωμές του Ταμείου μέχρι και 30.09.2023 υπολογίζονται σε 6,6 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 4,1 δισ. ευρώ αφορούν λογιστικές πληρωμές και μόλις 2,5 δισ. ευρώ αφορούν πραγματικές πληρωμές. Η συνολική λογιστική απορρόφηση είναι 22%, ενώ η συνολική πραγματική απορρόφηση υπολογίζεται σε μόλις 8%.

Με αφορμή τις πρόσφατες ανεξέλεγκτες πυρκαγιές και πλημμύρες, τα επίσημα στοιχεία εκθέτουν το επιτελικό κράτος, αφού τα ενταγμένα στο «Ελλάδα 2.0» έργα του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας έχουν συνολικό προϋπολογισμό 187,5 εκατ. ευρώ. Οι πληρωμές που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι και 30.06.2023, είναι μόλις 938 χιλ. ευρώ. Η απορρόφηση δηλαδή των κονδυλίων για την πολιτική προστασία είναι σχεδόν μηδενική.

Η κυβέρνηση επίσης, προέβη στην απένταξη έργων αντιπλημμυρικής προστασίας συνολικού προϋπολογισμού 800 εκ ευρώ. Αυτό αποδεικνύει τη λανθασμένη ιεράρχηση των έργων, αλλά και την προχειρότητα και τον ανεπαρκή σχεδιασμό. Θα έπρεπε να έχει προβλεφθεί εξαρχής η ένταξη ώριμων έργων ή τουλάχιστον η επιτάχυνση ενεργειών ωρίμανσης.

Ως προς την απολιγνιτοποίηση, η μόνη αναφορά του σχεδίου για την ανάκαμψη και ανθεκτικότητα είναι: 1) €242 εκατ. για την αποκατάσταση μόνο 60.000 στρ. λιγνιτικών εδαφών, και 2) μέρος των δράσεων για τη μεταρρύθμιση των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης, γενικά, δεν εξηγείται πού και πώς.

H Βουλευτής Φλώρινας τόνισε ότι έχει κάνει και πολλές ερωτήσεις για το θέμα των αποκαταστάσεων, αλλά δεν απαντήθηκαν ποτέ επαρκώς. Ρώτησε επομένως ξανά τον αρμόδιο Υπουργό: «Χωρίς να έχει υλοποιηθεί καμία μελέτη αποκατάστασης των εδαφών, χωρίς να έχουν προχωρήσει τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια στις Ζώνες Απολιγνιτοποίησης, πώς καταλήξατε ότι για την αποκατάσταση σύμφωνα με τις νέες χρήσεις γης (repurposing) 60.000 στρεμ. απαιτούνται 242 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ 300 εκατ. ευρώ); Η αποκατάσταση των εδαφών από οφειλόμενο και αντισταθμιστικό έργο της ΔΕΗ το μετατρέψατε σε αναπτυξιακό. Να σας θυμίσω, ότι δεν τηρήσατε τις δεσμεύσεις σας προς τις λιγνιτικές περιοχές για την επαναπόδοση των λιγνιτικών εδαφών στις τοπικές κοινωνίες και στον πρωτογενή τομέα. Η ΔΕΗ κράτησε το 60% των εκτάσεων και μάλιστα τα φιλέτα, που δεν χρειάζονται αποκατάσταση» .

Ολοκλήρωσε την τοποθέτησή της, εστιάζοντας στις Ενεργειακές Κοινότητες (ΕΚΟΙΝ). Δεδομένου ότι το αρχικό αίτημα αναθεώρησης του σχεδίου με επιπλέον 5,8 δισ. βασίζεται κυρίως στο repowerEU, ζήτησε διευκρινίσεις για τις ΕΚΟΙΝ. Επισήμανε ότι, ενώ η κυβέρνηση υιοθέτησε την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, η χρηματοδότηση των 100 εκατ. ευρώ που προβλέπεται στο Ταμείο Ανάκαμψης για την στήριξη ενεργειακών κοινοτήτων Δήμων, παραμένει αναξιοποίητη. Την ίδια στιγμή ο ηλεκτρικός χώρος εξαντλείται με το φωτογραφικό του «μοίρασμα» σε μεγάλα έργα, μέσω της Υπουργικής Απόφασης του Αυγούστου του 2022, όπως έχει τροποποιηθεί.

Η κ. Πέρκα ρώτησε «Γιατί δεν παρακολουθείτε τι γίνεται στην Ευρώπη; Ποιες συγκεκριμένες ενέργειες σχεδιάζετε για την ίδρυση μίας τουλάχιστον ΕΚΟΙΝ σε κάθε Δήμο με πληθυσμό άνω των 10.000 κατοίκων έως το 2025; Ποια συγκεκριμένα οικονομικά μέτρα και κίνητρα θα υιοθετηθούν ώστε να ενισχύσετε τη συμμετοχή των πολιτών μέσω των ΕΚΟΙΝ στην ενεργειακή μετάβαση; Υπάρχει πρόθεση να χρηματοδοτηθεί το κόστος εγκατάστασης έργων ΑΠΕ για τις ΕΚΟΙΝ, ώστε να διευκολυνθούν οι τοπικές κοινωνίες να αντιμετωπίσουν την ενεργειακή κρίση και την ενεργειακή φτώχεια, αξιοποιώντας τις ΑΠΕ;