«Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) αποτελεί τον οδικό χάρτη για την επίτευξη των κλιματικών στόχων το 2030 και την κλιματική ουδετερότητα το 2050. Παρότι και ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας παραδέχτηκε στα λόγια πως δεν αποτελεί υπόθεση ενός μόνο κόμματος αφού, δεν εξαντλείται σε μία θητεία, και πάλι είδαμε μηδενική δημόσια συμμετοχή, ελλιπή ενημέρωση και διαβούλευση με την κοινωνία», σημείωσε ξεκινώντας την ομιλία της η Bουλεύτρια Φλώρινας και Γραμματέας της ΚΟ της Νέας Αριστεράς, Πέτη Πέρκα.
Πρόσθεσε πως η έλλειψη της διαβούλευσης και συζήτησης αποτελεί στρατηγική επιλογή του τρόπου που ασκεί πολιτική αυτή η κυβέρνηση: «Τα αρνητικά παραδείγματα είναι πάρα πολλά τα τελευταία πέντε (5) χρόνια, με αποτέλεσμα να ψηφίζετε τα νομοσχέδια μόνοι σας. Είναι προφανές ότι δεν σάς ενδιαφέρει η ευρεία νομιμοποίηση των πολιτικών και η ενδυνάμωση της δημοκρατίας».
Αναφέρθηκε στην πρόταση νόμου που έχει καταθέσει η Νέα Αριστερά που επιχειρεί να ενισχύσει, επεκτείνει και θωρακίσει θεσμικά τη συμμετοχή του κοινού σε όλο το φάσμα της παραγωγής και εφαρμογής των διοικητικών πράξεων, νομοθετικών ρυθμίσεων και δημόσιων πολιτικών που αφορούν το περιβάλλον στην Ελλάδα.
«Πιστεύουμε ότι δε μπορεί να μιλάμε για δίκαιη μετάβαση χωρίς την ενεργό συμμετοχή των πολιτών και όλων των κοινωνικών ομάδων στις διαδικασίες λήψης των αποφάσεων. Σας καλούμε, λοιπόν, να ψηφίσετε τη νομοθετική πρόταση που έχουμε καταθέσει και η οποία συνυπογράφεται από δώδεκα φορείς της κοινωνίας των πολιτών, ΓΣΕΕ, Διεθνή Διαφάνεια Ελλάς, Περιβαλλοντικές Οργανώσεις. Προφανώς και τα κόμματα της αντιπολίτευσης ζητούμε να τα υιοθετήσουν», δήλωσε.
Η Πέτη Πέρκα παρουσίασε στη συνέχεια τα κάτωθι σημεία κριτικής της Νέας Αριστεράς στο ΕΣΕΚ:
-Την κυβερνητική εμμονή με το ορυκτό αέριο και τις εξορύξεις υδρογονανθράκων
Διατηρείτε το ορυκτό αέριο στην ηλεκτροπαραγωγή με νέες μάλιστα μονάδες ηλεκτροπαραγωγής ισχύος 1,6 GW που προβλέπεται να ενταχθούν στο σύστημα έως το 2030, σε αντίθεση με τη μειωμένη ανάγκη για ορυκτό αέριο μετά το 2030.
Απουσιάζει επίσης η τεκμηρίωση και η αιτιολόγηση γιατί λαμβάνεται αυτή η επιλογή. Μία επιλογή με που θα επιβαρύνει το κλίμα αλλά και τους καταναλωτές αφού, από το 2035 και μετά οι μονάδες αερίου της χώρας δεν θα είναι οικονομικά βιώσιμες και άρα θα πρέπει να προχωρήσει κάποιος μηχανισμός διασφάλισης επάρκειας ισχύος (Capacity Remuneration Mechanism – CRM).
Το ΕΣΕΚ περιλαμβάνει ακόμα επενδύσεις σε υποδομές ορυκτού αερίου, δηλαδή, σε πλωτές μονάδες αποθήκευσης και αεριοποίησης, επέκτασης δικτύου του ΔΕΣΦΑ και της πρώην ΔΕΠΑ/Υποδομών, νυν Enaon Eda, που είναι πράγματι απορίας άξιο τι εξυπηρετούν.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της εμμονής της κυβέρνησης ΝΔ με το ορυκτό αέριο αποτελεί η Φλώρινα. Όπου η κυβέρνηση επέλεξε την επέκταση δικτύων ορυκτού αερίου, για τη θέρμανση λιγνιτικής περιοχής, αντί για ολοκλήρωση του έργου της τηλεθέρμανσης.
Ενάντια επίσης στη λογική, όπως αναφέρει το κείμενο, η έρευνα για εξόρυξη και εκμετάλλευση εγχώριων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων συνεχίζει να αποτελεί άξονα της ενεργειακής πολιτικής για την επόμενη περίοδο και ενσωματώνεται στο ΕΣΕΚ.
Είχαμε πρόσφατα και το «μυστήριο» με τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που αναρτήθηκε και εξαφανίστηκε στη συνέχεια στο site της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων Α.Ε. (ΕΔΕΥΕΠ) για νέα θαλάσσια περιοχή έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων νότια του Κυπαρισσιακού Κόλπου, με κωδικό «περιοχή Α2». Για το θέμα έχουμε καταθέσει ερώτηση και περιμένουμε την απάντηση του Υπουργείου.
-Ανάπτυξη ΑΠΕ χωρίς σχέδιο
Ο Υπουργός μίλησε για μεγάλο στόλο ΑΠΕ και, συγχρόνως, όμως την ίδια στιγμή παραδέχθηκε ότι το πρόβλημα είναι ο κορεσμός ζήτησης. Ταυτόχρονα δεν υπάρχει επαρκές δίκτυο, δεν υπάρχουν διασυνδέσεις, δεν έχει προχωρήσει επαρκώς η αποθήκευση ενώ, η αποθήκευση αφορά μόνο μεγάλα υδροηλεκτρικά έργα. Μας ανησυχεί το ότι επαναφέρετε εμμέσως στο ΕΣΕΚ την εκτροπή του Αχελώου μέσω του φαραωνικού έργου, του Φράγματος Συκιάς. Επισημαίνουμε, ακόμη, την υποβάθμιση της αποθήκευσης με μπαταρίες την απουσία χωροταξικού σχεδιασμού που προκαλεί αντιδράσεις στις τοπικές κοινωνίες και ο οποίος θα έρθει εκ των υστέρων να νομιμοποιήσει τις όποιες επιλογές. Είναι και αντιεπιστημονικό για να μην πω αντικοινωνικό και αντιπεριβαλλοντικό.
-Χαμηλές «πτήσεις» στον εξηλεκτρισμό και την ενεργειακή απόδοση
Έχουμε τον παραλογισμό επέκτασης δικτύων ορυκτού αερίου αντί για προώθηση αντλιών θερμότητας, επιλογή που δε λαμβάνει υπόψη την επέκταση του συστήματος εμπορίας εκπομπών στα κτίρια και τις μεταφορές (ETS2) το 2027.
Η δε κυβερνητική ανεπάρκεια στην εξοικονόμηση είναι παροιμιώδης. Εμφανέστατη και στην τεράστια καθυστέρηση του προγράμματος Ηλέκτρα για την ενεργειακή αναβάθμιση των δημόσιων κτιρίων που καθυστερήσατε τέσσερα (4) χρόνια. Ενώ, με βάση το ΕΣΕΚ, για τα επόμενα 6 χρόνια θα αναβαθμίζονται 68.000 κτίρια ετησίως και μέχρι το 2050 προβλέπεται ότι θα έχουν αναβαθμιστεί συνολικά 1,8 εκ, οι απολογισμοί των προγραμμάτων «Εξοικονομώ» των τελευταίων 5 ετών, συνολικού προϋπολογισμού 2,1 δισ. ευρώ, δείχνουν ότι αναβαθμίστηκαν ενεργειακά 146.000 κατοικίες δηλαδή, οι μισές ανά έτος από το στόχο των 60.000 κατοικιών ανά έτος που είχε προβλεφθεί στο ΕΣΕΚ 2019.
Όπως παραδέχτηκε και ο κ. Σκυλακάκης στην ομιλία του για το ΕΣΕΚ. Για παράδειγμα, λέει «η ηλεκτροκίνηση και η μετάβαση προς την ηλεκτρική ενέργεια για θέρμανση πάει πιο αργά από ό,τι την υπολογίζαμε», λες και οι πολιτικές πάνε από μόνες τους.
Σε ό,τι αφορά την ηλεκτροκίνηση, έχουμε κάνει ερωτήσεις, έχουμε τοποθετηθεί επανειλημμένως. Αφορά κυρίως στα ποδήλατα και δεν έχει αναπτυχθεί ακόμη το δίκτυο υποδομών φόρτισης. Δεν υπάρχουν φιλόδοξοι στόχοι για τον εξηλεκτρισμό των υπόλοιπων συστημάτων μεταφορών, θαλάσσιων, αεροπορικών, σιδηροδρομικών, εν δυνάμει των μέσων μαζικής μεταφοράς, εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης, ποδήλατα, ΣΒΑΚ, όλα αυτά έχουν ξεχαστεί τελείως.
-Απουσία στόχου για αυτοπαραγωγή και Ενεργειακές Κοινότητες
Η απουσία αναφοράς σε συγκεκριμένους στόχους για την αυτοπαραγωγή επιβεβαιώνει ότι δεν βρίσκεται στις προτεραιότητες της κυβέρνησης, όταν αποτελεί μόλις το 5% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος ΑΠΕ στην Ελλάδα. Καμία αναφορά και για τις Ενεργειακές Κοινότητες όταν, προωθείται το Πρόγραμμα «Απόλλων» όπου διαστρεβλώνετε το πνεύμα του νόμου με κοινότητες «από τα πάνω».
Η Bουλεύτρια Φλώρινας ζήτησε επίσης από τον Υπουργό να αποσύρει άρθρο του νομοσχεδίου του ΥΠΕΝ ήταν σε δημόσια διαβούλευση επειδή, τροποποιεί επί τα χείρω τον πολύ πρόσφατο νόμο 5106/2024 και επιτρέπει τη χρήση του ηλεκτρικού χώρου 4 MW για εμπορικά έργα και όχι αποκλειστικά για έργα αυτοπαραγωγής από το 10 MW που είχαν προβλεφθεί.
Στάθηκε τέλος σε δημοσιεύματα στον Τύπο που αναφέρουν ότι ο κ. Σκυλακάκης, ερωτηθείς σχετικά, εάν οι αναπροσαρμογές στο ΕΣΕΚ μπορεί να συμπεριλάβουν και την τεχνολογία των πυρηνικών αντιδραστήρων, δεν έδωσε σαφή απάντηση: «Σάς ζητάμε λοιπόν να ξεκαθαρίσετε, ότι δεν εξετάζετε οποιαδήποτε ανάπτυξη πυρηνικών αντιδραστήρων. Ζητάμε ακόμα να προχωρήσει γρηγορότερα η απεξάρτηση του ενεργειακού μας συστήματος από το ορυκτό αέριο, να απαλειφθεί η αναφορά σε έρευνα για εξόρυξη και εκμετάλλευση εγχώριων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, να θεσπιστεί δεσμευτικός στόχος για τη συμμετοχή της αυτοπαραγωγής και των ενεργειακών κοινοτήτων, να προχωρήσει ο εξηλεκτρισμός των συστημάτων μεταφορών, με παράλληλη προώθηση των σιδηροδρομικών, των μέσων μαζικής μεταφοράς, να κατευθυνθούν πόροι σε επενδύσεις για δίκτυα τηλεθέρμανσης και εγκαταστάσεις αντλιών θερμότητας, να θεσπιστούν συγκεκριμένα μέτρα για να αποτραπεί ο κίνδυνος αύξησης της ενεργειακής φτώχειας και για να μη μείνει κανείς πίσω».
